H Rosabeth Moss Kanter είναι μια διεθνώς γνωστή ηγέτις επιχειρήσεων και ειδική

πάνω στη στρατηγική, την πρωτοπορία και την ηγεσία για αλλαγή. Κατέχει την

έδρα Ernest L. Arbuckle Professor of Business Administration στο Harvard

Business School και συμβουλεύει μεγάλους οργανισμούς και κυβερνήσεις. Πρώην

εκδότις του «The Harvard Business Review», θεωρείται από τις πλέον εξέχουσες

μορφές στην επιχειρηματική σκέψη παγκοσμίως.

Στη συνέντευξή της στα «NEA», η Rosabeth Moss Kanter εξηγεί γιατί οι

συνεχόμενες επιτυχίες και αποτυχίες αποτελούν κομμάτια της ίδιας αλυσίδας και

πώς οι αρχηγοί μπορούν να οδηγήσουν μια εταιρεία με πτωτική πορεία σε έναν νέο

κύκλο επιτυχιών.

Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η αυτοπεποίθηση (confidence) στην αποτελεσματική

διοίκηση;

H αυτοπεποίθηση χτίζεται από θετικές προσδοκίες για εποικοδομητικά

αποτελέσματα. H αυτοπεποίθηση επηρεάζει την επιθυμία για νέες επενδύσεις – για

δέσμευση οικονομική, χρόνου, φήμης, πνευματικής ενέργειας – ή για αποφυγή

επενδύσεων. Το πόσο σίγουροι είμαστε για τον εαυτό μας, επηρεάζει την

ικανότητά μας για απόδοση. Έτσι, η αυτοπεποίθηση θα καθορίσει αν τα βήματά μας

θα είναι μικρά και σταθερά ή μεγάλα και τολμηρά.

Πιστεύω ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να θυμόμαστε ότι η αποτυχία και η

επιτυχία δεν είναι επεισόδια, αλλά μονοπάτια. Είναι τάσεις, κατευθύνσεις και

πορείες. Κάθε απόφαση μπορεί να φαίνεται σαν ένα νέο γεγονός, αλλά το

αποτέλεσμά της διαμορφώνεται από το τι συνέβη στο παρελθόν. Κατά αυτή την

έννοια, η ιστορία διαμορφώνει ερμηνείες και προσδοκίες.

Έτσι, η αυτοπεποίθηση από μόνη της δεν παράγει επιτυχία, αλλά θέτει τον κύκλο

σε κίνηση. Όταν έχεις αυτοπεποίθηση, δουλεύεις πιο σκληρά, επενδύεις

περισσότερο. Αν δεν έχεις αυτοπεποίθηση, παραιτείσαι εύκολα, δεν αφιερώνεις

χρόνο, δεν έχεις την απαραίτητη αφοσίωση και αυθυποβάλλεσαι στο αρνητικό

αποτέλεσμα.

Επομένως, η επιτυχία είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ικανότητα να

παραμένεις θετικός ακόμα και στις αντιξοότητες…

Οι αντίξοες συνθήκες είναι το καλύτερο τεστ αυτοπεποίθησης. Όταν όλα πηγαίνουν

καλά, είναι εύκολο να έχεις αυτοπεποίθηση. Γι’ αυτό είναι πιο εύκολο να

διατηρήσεις την επιτυχία, εφόσον υπάρξει, αφού όλο και περισσότεροι παράγοντες

συμβάλλουν στην επιτυχία. Αντιθέτως, ύστερα από μια σειρά αποτυχιών γίνεται

όλο και δυσκολότερο να ανακάμψεις, αφού όλο και περισσότεροι παράγοντες

σημαίνουν πτώση. Για παράδειγμα, αν δεν έχεις τις πηγές, δεν έχεις την

επένδυση, δεν σου «βγαίνουν» οι επιλογές που κάνεις, δεν πετυχαίνεις καλή

δημοσιότητα και δεν μπορείς να προσλάβεις ταλέντα, γίνεται όλο και πιο δύσκολο

να κερδίσεις.

Σε δύσκολες περιόδους οι χαμένοι μπερδεύονται, έχουν μάθει να είναι παθητικοί

και έτσι δεν δραστηριοποιούνται. Γίνονται ακόμα πιο αρνητικοί και αρχίζουν να

παραπονιούνται, πράγμα που κάνει ακόμα πιο δύσκολη την επίλυση προβλημάτων.

Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να διασφαλίσει κανείς συνεχόμενες

επιτυχίες;

Όταν μιλάω για μόνιμη επιτυχία, για μια σειρά επιτυχιών, δεν εννοώ ότι δεν

αντιμετωπίζεις ποτέ εμπόδια ή κάτι που σε «πάει πίσω», αλλά ότι ακόμα και τότε

λύνεις το πρόβλημα γρήγορα. Προσπάθησα να μελετήσω τι είναι αυτό που συντηρεί

την επιτυχία – όχι απλά μια νίκη. Πώς μπορείς να δημιουργήσεις ένα σύστημα

μέσω του οποίου θα έχεις διαρκώς επιτυχίες. Πιστεύω ότι αυτό επιτυγχάνεται, αν

μια εταιρεία έχει «χτίσει» ισχυρή κουλτούρα αυτοπεποίθησης. Είναι σημαντικό

αυτή η κουλτούρα να υποστηρίζεται από αυτό που αποκαλώ «θεμέλια της

αυτοπεποίθησης», όπως είναι η υπευθυνότητα, η συνεργασία και η πρωτοβουλία. H

αυτοπεποίθηση στηρίζεται σε μια γερή βάση πεποίθησης ότι εσύ ο ίδιος είσαι

υπεύθυνος, αλλά και κάθε υπάλληλος είναι εξίσου υπεύθυνος. Υπάρχουν

συνεργασίες στις οποίες οι υπάλληλοι μοιράζονται τη λήψη αποφάσεων και έχουν

κοινούς στόχους.

H επιτυχία δεν συμβαίνει ούτε διά μαγείας ούτε τυχαία. Είναι επακόλουθο

διαρκούς, σκληρής δουλειάς με στόχο την τελειοποίηση κάθε λεπτομέρειας. Είναι,

επίσης, λίγο μονότονο. Νίκη, επιστροφή στη δουλειά, πάλι νίκη. Αυτό που κάνουν

οι καλοί αρχηγοί είναι να δημιουργούν συστήματα με τα οποία οι άνθρωποι

καθημερινά αναλύουν την απόδοσή τους και προσπαθούν να βελτιωθούν. Σε μεγάλες

ομάδες, τα μέλη επανεξετάζουν τα στοιχεία – και πολύ συγκεκριμένα τη δική τους

συνεισφορά -, με στόχο τη διατήρηση ενός υψηλού επιπέδου.

Παρόλα αυτά, ακόμα και η συνεχής επιτυχία κάπου τελειώνει…

Στο μεγαλύτερο ποσοστό δεν είναι εξωτερικοί οι παράγοντες που σταματούν τους

νικητές, αλλά η δική τους αποτυχία να διατηρήσουν πειθαρχία και να

υποστηρίξουν τα συστήματα που τους έδωσαν εξ αρχής τη δυνατότητα να

μετατρέψουν τη νίκη σε συνήθεια. H νίκη είναι μία μορφή δουλειάς και έτσι

μπορεί να δημιουργήσει και προβλήματα.

Επίσης, η επιτυχία γεννάει τον ανταγωνισμό. Οι πρωτοπόροι οποιουδήποτε τομέα

κινούνται ελεύθερα μέχρι να εμφανιστούν άλλοι, που είτε θα τους προλάβουν είτε

θα αλλάξουν τους όρους του παιχνιδιού. H επιτυχία δημιουργεί ελκυστικές

αγορές, ενθαρρύνει τη μίμηση και οδηγεί σε σκληρό ανταγωνισμό. Είναι ένας

φαύλος κύκλος, με τη νίκη να γίνεται όλο και πιο δύσκολη όσο αυξάνονται οι

επιτυχίες, καθώς το παιχνίδι σκληραίνει. Αυτή η εξέλιξη είναι κοινή σε πολλές

βιομηχανίες.

Το πιο πιθανό για τις περισσότερες εταιρείες είναι να βρεθούν κάπου στη

μέση, δηλαδή, ούτε σε κατάσταση συνεχούς νίκης ούτε σε κατάσταση

συνεχούς ήττας;

Ναι, πιστεύω ότι η κατάσταση νίκης-ήττας είναι ευμετάβλητη. Πιστεύω ότι είναι

κάτι πάνω στο οποίο πρέπει να δουλέψει κανείς προκειμένου να κάνει τη νίκη πιο

συχνή. Αλλιώς, η νοοτροπία τού «κάποιες φορές κερδίζεις και κάποιες χάνεις»

μπορεί να οδηγήσει στη μετριότητα και στην έλλειψη προσπάθειας για βελτίωση.

Οι εταιρείες πρέπει να δουλεύουν έτσι ώστε να κάνουν την επιτυχία πιο πιθανή

και την αυτοπεποίθηση επικρατέστερη. Είναι πολύ σημαντικό για την εταιρεία να

έχει υπαλλήλους που πιστεύουν ότι μπορούν να πετύχουν. Αυτή είναι η βάση της

πρωτοπορίας. Πρωτοπορία είναι το στοίχημα κάποιου για ένα μέλλον που ακόμα δεν

υπάρχει και η πίστη ότι θα το κερδίσει. Αυτό χρειάζεται πολλή αυτοπεποίθηση.

Έχετε κάποια ενθαρρυντική συμβουλή για ανώτατα στελέχη που προσπαθούν να

εντάξουν τις εταιρείες τους στον κύκλο των επιτυχιών;

Θα τους έλεγα να μην ξεχνούν πόσα μπορούν να πετύχουν με καθημερινά, μικρά

βήματα. Επίσης, ότι μία ήττα είναι ένα σταυροδρόμι και όχι ένας λόφος. Οι

νικητές κάνουν λάθη και αντιμετωπίζουν προβλήματα συνεχώς, αλλά χωρίς να

πέσουν. Το πώς αντιμετωπίζουν τα προβλήματα είναι κάτι που διαμορφώνεται από

το α) αν πρόκειται απλά για μία προσωρινή διακοπή μιας επιτυχημένης πορείας ή

για σημάδια επερχόμενης καταστροφής και β) αν οι νικητές είναι ευέλικτοι και

ικανοί να αντιδράσουν στα σημάδια ή κολλημένοι σε μία διαρκώς εντεινόμενη

αναποτελεσματική νοοτροπία που οδηγεί στην αποτυχία.

Πιο δύσκολα όταν οι χαμένοι προκαλούν τις αποτυχίες

Στην ερώτησή μας, ποια χαρακτηριστικά κακής ηγεσίας έχει παρατηρήσει

σε περιπτώσεις εταιρειών με συνεχείς αποτυχίες, η κ. Rosabeth

Moss Kanter απάντησε:

Οι ενέργειες διεθνών επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια της καθοδικής μεταστροφής

της οικονομίας της περιόδου 2001-2003 αποκαλύπτουν δραματική αντίθεση μεταξύ

νικητών και ηττημένων. Οι χαμένοι ήταν πολύ πιο πιθανό να αναδιοργανωθούν εξ

ολοκλήρου. Αντικατέστησαν CEOs, μείωσαν τα έξοδα, κατήργησαν την εσωτερική

επένδυση, μείωσαν το προσωπικό, τις δουλειές, την εξυπηρέτηση πελατών και την

επικοινωνία.

Νικητές και ηττημένοι αντιμετώπισαν παρόμοιες προκλήσεις κατά τη διάρκεια

εκείνων των χρόνων, αλλά τις αντιμετώπισαν τελείως διαφορετικά. Οι χαμένοι

ήταν δύο φορές πιο πιθανό να έχουν αποκτήσει νέο CEO ή ιδιοκτήτη, αλλά

εξαιρετικά απίθανο να έχουν κάνει θετικές ενέργειες, όπως η δημιουργία μεγάλων

έργων ή νέων προϊόντων, η προσέγγιση νέων πελατών ή συνεργατών και η

δημιουργία νέων στρατηγικών συμμαχιών. Επίσης, οι ηττημένοι ήταν πολύ λιγότερο

πιθανό να έχουν καλέσει τις ομάδες για να λύσουν τα προβλήματα, αντί να

στραφούν σε δικτατορικές λύσεις.

Το ευρύτερο περιβάλλον δυσχεραίνει τη δημιουργία ευκαιριών για επαναφορά των

ηττημένων στις επιτυχίες, αλλά το πρόβλημα των αλλεπάλληλων αποτυχιών

διογκώνεται, όταν οι χαμένοι αρχίζουν να τις προκαλούν οι ίδιοι.

Τελευταία Νέα