Oδηγός ΜΒΑ Οι προκλήσεις μετά το MBA

O Χριστιανός Αμιράλης, διευθύνων σύμβουλος στην Hay Group Α.Ε., εξηγεί τη

σημασία ενός μεταπτυχιακού, τη σπουδαιότητα της εργασιακής εμπειρίας, αλλά και

τον ρόλο που παίζει ο χαρακτήρας του υποψήφιου εργαζομένου.

Έχουμε διαπιστώσει ότι αρκετοί πτυχιούχοι χωρίς προϋπηρεσία δυσκολεύονται

πολύ να βρουν δουλειά. Τελικά τι είναι πιο σημαντικό, το πτυχίο

ή η εργασιακή εμπειρία; Πόσο ένα πτυχίο MBA κάνει τη διαφορά;

Δηλαδή είναι το MBA ένα πτυχίο που ανοίγει περισσότερες πόρτες εργασίας από

τα υπόλοιπα μεταπτυχιακά;

H ύπαρξη μεταπτυχιακού διπλώματος έχει γίνει πλέον απαραίτητη στην αγορά

εργασίας και σίγουρα «ανοίγει πόρτες». H διαφορά του MBA από ένα Master είναι

ότι το MBA παρέχει περισσότερες διοικητικές και σφαιρικές γνώσεις στον κάτοχο,

ενώ το πτυχίο Master είναι συνήθως πιο εξειδικευμένο. Βέβαια η επιλογή ανάμεσα

σε MBA και άλλων μεταπτυχιακών σπουδών είναι θέμα προσωπικής επιλογής. Πάντως

το MBA είναι ένα «εργαλείο», αποδεκτό τόσο διεθνώς όσο και στην ελληνική

αγορά. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ένας κάτοχος MBA ή ενός άλλου μεταπτυχιακού

τίτλου, χωρίς εργασιακή εμπειρία, είναι και έτοιμος να αναλάβει άμεσα θέση

ευθύνης. Κατά συνέπεια, παίζει ρόλο και η εργασιακή εμπειρία.

Γιατί νομίζετε ότι είναι τόσο δημοφιλή τα MBA;

Ο κάτοχος ενός MBA έχει σαφώς συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι εκείνων οι

οποίοι δεν είναι κάτοχοι MBA ή και άλλων μεταπτυχιακών. Το βασικότερο

πλεονέκτημα για ένα νεαρό στέλεχος με MBA είναι ότι διαθέτει αρκετά έγκαιρα τη

γνώση για την ολοκληρωμένη λειτουργία μιας επιχείρησης. Γνωρίζει τις βασικές

λειτουργίες της επιχείρησης, καθώς και τα χαρακτηριστικά της. Το ότι τα MBA

έχουν γίνει τόσο δημοφιλή, οφείλεται κυρίως στην κουλτούρα που δημιουργήθηκε

με τη νέα οικονομία. Δηλαδή, την ανάγκη για άμεση εφαρμογή των σφαιρικών

γνώσεων και άμεση εξέλιξη.

Τα MBA προγράμματα είναι πολύ «ακριβά» (κυρίως στα δίδακτρα).

Αξίζουν ως επένδυση;

Λαμβάνοντας υπόψη ότι το MBA παρέχει σφαιρικές γνώσεις γύρω από τη λειτουργία

των επιχειρήσεων, μία τέτοια επένδυση σαφώς αξίζει. Έπειτα, το κόστος

απόκτησης του MBA εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το κόστος του

εκάστοτε Πανεπιστημίου, καθώς και τον τρόπο παρακολούθησης (εξ αποστάσεως,

μερικής ή πλήρους παρακολούθησης). Σε σχέση πάντως με τους υπόλοιπους

μεταπτυχιακούς τίτλους, πρέπει να πούμε ότι υπάρχουν οικονομικές διαφορές που

ωστόσο δεν είναι απαγορευτικές. Μην ξεχνάμε ότι τα τελευταία χρόνια όλο και

περισσότερες επιχειρήσεις χρηματοδοτούν τα στελέχη τους για να ενισχύσουν την

εξέλιξή τους, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν δυνατότητες χρηματοδότησης και από τα

ίδια τα Πανεπιστήμια που κάνουν την απόκτηση ενός μεταπτυχιακού τίτλου προσιτή

σε περισσότερους.

Γιατί οι Έλληνες απόφοιτοι MBA πληρώνονται πολύ λιγότερο από ό,τι οι ξένοι

συνάδελφοί τους; Πρόκειται για ένα γενικευμένο φαινόμενο στον ιδιωτικό

τομέα, όπου όλα τα στελέχη έχουν χαμηλότερους μισθούς από τους

Ευρωπαίους συναδέλφους τους.

Σίγουρα υπάρχει διαφορά μισθών ανάμεσα στις χώρες. Πρέπει όμως να λάβουμε

σοβαρά υπόψη μας ότι δεν είναι ίδιες οι συνθήκες της αγοράς από χώρα σε χώρα.

Θα ήταν λοιπόν λανθασμένο να συγκρίνουμε τις αμοιβές χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη

το σύνολο των παραγόντων που τις επηρεάζουν. Έπειτα, οι αμοιβές του κάθε

εργαζομένου δεν κρίνονται μόνο βάσει των δυνατοτήτων του ή των μεταπτυχιακών,

αλλά κυρίως κατά πόσον και σε ποιο χρόνο αξιοποιεί τις δυνατότητες αυτές για

να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Κινήστε μέσα στην αγορά εργασίας, σίγουρα θα έχετε διαπιστώσει ότι

έχουμε μια αλματώδη ανάπτυξη των Εργαστηρίων Ελευθέρων Σπουδών. Το

Δημόσιο δεν τα αναγνωρίζει, η αγορά τα αποδέχεται;

Συνήθως εξαρτάται τόσο από την επιχείρηση, αλλά και από το Εργαστήριο

Ελευθέρων Σπουδών, δηλαδή τη σοβαρότητα και τη δουλειά του. Στην Ελλάδα

υπάρχουν Εργαστήρια που κάνουν καταπληκτική εργασία. Χρειάζεται όμως

προσεκτική επιλογή. Ο υποψήφιος θα πρέπει να αναζητήσει Εργαστήρια Ελευθέρων

Σπουδών τα οποία έχουν συνεργασία με ξένους οργανισμούς και Πανεπιστήμια και

προσφέρουν τη δυνατότητα της απαραίτητης δικτύωσης. Πάντως τα τελευταία

χρόνια, η αγορά έχει αρχίσει να αποδέχεται όλο και περισσότερο τα πτυχία από

τα Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών.

Πόσο σημαντική είναι η ποιότητα ενός πτυχίου MBA, δηλαδή πόσο ρόλο

παίζει από ποιο Πανεπιστήμιο είναι το MBA που έχει ο υποψήφιος; Αυτό

διαφοροποιεί αυτούς τους υποψηφίους στην αγορά εργασίας;

H διαφορά κρίνεται κυρίως από το τι προσφέρει κάθε Πανεπιστήμιο. Συγκεκριμένα,

αν το Πανεπιστήμιο προσφέρει πρακτική εμπειρία, εκτός από θεωρία, τι είδους

φοιτητές προσελκύει, τι είδους συνεργασίες έχει αναπτύξει, τι εξέλιξη έχουν οι

απόφοιτοί του, πόσο συνεισφέρει στην έρευνα και άλλα. Και σίγουρα ένα

Πανεπιστήμιο που πληροί τις παραπάνω προϋποθέσεις κρίνεται ανώτερο άλλων και

ως αποτέλεσμα δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στο βιογραφικό του υποψηφίου.

Πόσο και ποιο ρόλο παίζει αν το πτυχίο προέρχεται από Πανεπιστήμιο του

εξωτερικού ή της Ελλάδας;

Τα ελληνικά Πανεπιστήμια δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τα ξένα όσον αφορά

στη θεωρία. Θα έπρεπε όμως να παρέχουν περισσότερη πρακτική εξάσκηση,

εμπειρίες και δυνατότητες δικτύωσης στους φοιτητές, όπως γίνεται στα

περισσότερα Πανεπιστήμια του εξωτερικού.

Σε ορισμένες χώρες – όπως η Αγγλία – παίζει ρόλο ως προϋπόθεση για πρόσληψη

ενός στελέχους και ο βαθμός του πτυχίου. Πολλές εταιρείες ζητάνε καλούς

βαθμούς. Στη Γερμανία ορισμένοι οργανισμοί κοιτάζουν ακόμη και τους

βαθμούς του Λυκείου. Πιστεύετε ότι αυτό θα εφαρμοστεί κάποτε και στην

Ελλάδα;

Στην Ελλάδα ο βαθμός του πτυχίου δεν εξετάζεται όσο σε άλλες χώρες και πολλές

φορές δεν λαμβάνεται καθόλου υπόψη, εκτός και αν αφορά έπαινο ή αριστείο. Δεν

θα έλεγα ότι θα εφαρμοστεί στο μέλλον μία τέτοια τακτική, για τον απλούστατο

λόγο ότι η διαδικασία πρόσληψης δίνει έμφαση σε μία πληθώρα από παραμέτρους οι

οποίες τις περισσότερες φορές είναι πολύ πιο σημαντικές από τον βαθμό του

πτυχίου (εργασιακή εμπειρία, ικανότητες κτλ.).

Εκτός από ένα καλό MBA, ποια άλλα προσόντα αναζητούν οι επιχειρήσεις

στους υποψηφίους για πρόσληψη;

Πολύ απλά θα έλεγα πως είναι η «σιγουριά» ότι ο υποψήφιος θα αντεπεξέλθει στις

απαιτήσεις της θέσης. H «σιγουριά» αυτή προκύπτει από μία πληθώρα παραμέτρων

όπως την εργασιακή εμπειρία, τις διάφορες ικανότητες του υποψηφίου (όπως

επικοινωνία, οργάνωση κτλ.), τις εξειδικευμένες γνώσεις (ξένες γλώσσες,

πληροφορική κτλ.), καθώς και αν ο χαρακτήρας του υποψηφίου ταιριάζει στην

κουλτούρα της επιχείρησης. Ένας μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών θεωρείται

επιπλέον προσόν το οποίο λαμβάνεται σοβαρά υπόψη και σε ορισμένες περιπτώσεις

κρίνεται απαραίτητος. Ωστόσο, το είδος του μεταπτυχιακού εξαρτάται από τη φύση

της εργασίας.

Κατά τη γνώμη σας από τις δυσκολίες που υπάρχουν στην αγορά εργασίας θα

συμβουλεύατε έναν νέο να κάνει MBA ή ήταν μια μόδα της περασμένης δεκαετίας

που αρχίζει και περνάει;

H συμβουλή μου είναι ναι, αρκεί να έχει την κατάλληλη δέσμευση. Επιτυχημένοι

επαγγελματίες είναι αυτοί που πέρα από τις τεχνικές γνώσεις φροντίζουν να

ενημερώνονται συνεχώς για τα θέματα που τους αφορούν και έχουν καλλιεργήσει

τις ικανότητές τους και τον χαρακτήρα τους. Σίγουρα το MBA είναι ένα χρήσιμο

εργαλείο, αρκεί κανείς να κατανοήσει ότι η γνώση δεν σταματάει στο

Πανεπιστήμιο αλλά είναι μια προοδευτική διαδικασία που μας συνοδεύει για όλη

μας τη ζωή. Οι κάτοχοι MBA πάντως θα πρέπει να είναι διατεθειμένοι να δείξουν

ευελιξία και στρατηγική σκέψη. Αυτό άλλωστε είναι και το γενικό ζητούμενο και

από την ελληνική οικονομία και τις επιχειρήσεις και τους επιχειρηματίες και

γενικά τους εργαζομένους.

Είπε

O υποψήφιος θα πρέπει να αναζητήσει Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών τα οποία

έχουν συνεργασία με ξένους οργανισμούς και Πανεπιστήμια και προσφέρουν τη

δυνατότητα της απαραίτητης δικτύωσης

Αυξημένη ζήτηση και στην Ελλάδα

Τα MBA διαφημίζουν ότι καλλιεργούν προσόντα όπως: ηγετική συμπεριφορά

(leadership) και δημιουργικότητα.

Αξιολογούνται αυτά τα προσόντα στην ελληνική αγορά και αν ναι,

πώς;

Κατ’ αρχάς να διευκρινίσουμε ότι τα προγράμματα MBA δημιουργούν τη βάση για να

καλλιεργηθούν και να αναπτυχθούν τέτοια προσόντα. Αλλά ο επιτυχημένος μάνατζερ

κρίνεται από την ικανότητά του να διαχειρίζεται την καινοτομία και από το πώς

αναπτύσσει στην πράξη την ηγετική του συμπεριφορά.

Πώς ελέγχει και καθοδηγεί και πώς συνεργάζεται ενισχύοντας το ομαδικό πνεύμα.

Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι όλο και περισσότερες επιχειρήσεις

στην Ελλάδα αξιολογούν τέτοια προσόντα και κατά τη διάρκεια μίας συνέντευξης

για πρόσληψη αλλά και κατά τη σταδιοδρομία του στελέχους μέσα στην επιχείρηση.

Βέβαια η διαδικασία αξιολόγησης, συνήθως, προσαρμόζεται στις ανάγκες της κάθε

επιχείρησης και μπορεί να συμπεριλάβει τη χρήση ερωτηματολογίων

(προσωπικότητας, ικανοτήτων), κέντρων αξιολόγησης (δηλαδή συνδυασμό

περισσοτέρων του ενός εργαλείων αξιολόγησης), εργαλείων (ερωτηματολόγια που

συμπληρώνονται από τον εργαζόμενο και τους συνεργάτες του – υφισταμένους,

προϊσταμένους, πελάτες κ.λπ., προκειμένου να εντοπιστούν τα δυνατά σημεία και

τα σημεία προς βελτίωση του εργαζομένου) κ.ά.

Έχετε διαπιστώσει από την εμπειρία σας αυτά τα προσόντα στους αποφοίτους

MBA ή είναι θέμα χαρισματικού ανθρώπου και ιδιοσυγκρασίας αυτές οι

δεξιότητες;

H Hay Group μέσα από 40 χρόνια έρευνας έχει επιδείξει ότι οι συμπεριφορές που

οδηγούν στην επιτυχία αναπτύσσονται μέσα από την εμπειρία, τα ερεθίσματα που

δεχόμαστε, την καθοδήγηση που λαμβάνουμε και τα αναπτυξιακά προγράμματα στα

οποία συμμετέχουμε, μεταξύ άλλων. Άρα, η επιτυχία δεν σχετίζεται απαραίτητα με

κάποιο «χάρισμα», αλλά με την προσπάθεια που καταβάλλει ο κάθε εργαζόμενος για

την προσωπική του ανάπτυξη.