Zήτημα κληρονομιάς Kαζαντζάκη

Το γεγονός ότι η Ελένη Καζαντζάκη είχε αποκτήσει μετά τον θάνατο του μεγάλου

συγγραφέα θετό γιο, αλλά και η διαθήκη που είχε ο ίδιος ο Νίκος Καζαντζάκης

συντάξει το 1956 στην Αντίμπ και με την οποία καθόριζε την τύχη των

πνευματικών δικαιωμάτων του έργου του μετά τον θάνατο της συζύγου του,

αποτελούν το επίκεντρο των συζητήσεων για την κληρονομιά του διάσημου

συγγραφέα.

Ήδη, μάλιστα, άνθρωποι που ασχολούνται με το έργο του Νίκου Καζαντζάκη στην

Κρήτη εκφράσθηκαν χθες δυσμενώς για τον θετό γιο της Ελένης Καζαντζάκη, πρώην

υφυπουργό της Κυπριακής Δημοκρατίας, Πάτροκλο Σταύρου. Ο ίδιος ο κ. Σταύρου

δεν έχει κάνει καμία δήλωση, με δεδομένο φυσικά ότι ακόμη δεν έχει καν γίνει η

κηδεία της θετής του μητέρας και βεβαίως δεν έχει ανοιχθεί η δική της διαθήκη.

Σύμφωνα με την ιδιόχειρη διαθήκη του Νίκου Καζαντζάκη, που συντάχθηκε

στις 12 Απριλίου 1956 στην Αντίμπ της Γαλλίας, η κινητή και ακίνητη περιουσία

του κληρονομείται από τη σύζυγό του Ελένη, το γένος Σαμίου. Στην ίδια διαθήκη,

ρητά αναφέρει ότι «μετά τον θάνατο της συζύγου μου η εναπομένουσα περιουσία

μου να περιέλθει εις τους φυσικούς μου κληρονόμους». Όπως είναι γνωστό, ο

Νίκος Καζαντζάκης δεν απέκτησε παιδιά ούτε με την πρώτη του σύζυγο Γαλάτεια

Αλεξίου, ούτε με τη δεύτερη γυναίκα του Ελένη Σαμίου.

Οι φυσικοί κληρονόμοι του Νίκου Καζαντζάκη είναι ο 92χρονος ανιψιός του

Μανόλης Σακλαμπάνης και τα μακρανίψια του Αναστασία Τσουχνικά, Θεοδώρα

Προυγκίδη και οι Μιχάλης, Νίκος και Κώστας Τζανάκης.

Ο κ. Σακλαμπάνης εξέφρασε «συγκίνηση, μεγάλη υπερηφάνεια και υψηλό το χρέος

για τη διαχείριση της κληρονομίας» συμπληρώνοντας με νόημα ότι «πέρα από τις

νομικές σχέσεις υπάρχουν και οι ανθρώπινες σχέσεις». Όπως πρόσθεσε, μάλιστα,

«ως φυσικός κληρονόμος της μεγάλης πνευματικής περιουσίας θα αποφασίσω για τις

επόμενες ενέργειές μου».

Σύμφωνα με τον δικηγόρο του Ηρακλείου Δημήτρη Ξυριτάκη, ο νόμος 2121/93 άρθρο

29 για την πνευματική ιδιοκτησία αναφέρει ότι οι κληρονόμοι τού πνευματικού

δημιουργού κληρονομούν τα δικαιώματά του για 70 χρόνια από το τέλος του έτους

του θανάτου του. Ο Καζαντζάκης πέθανε το 1957. Ο χρόνος μετρά από την 1η

Ιανουαρίου 1958. Έχουν περάσει 46 χρόνια και μένουν άλλα 24 χρόνια – διάστημα

το οποίο αφορά η διεκδίκηση – προτού τα δικαιώματα γίνουν δημόσιο κτήμα, όπως

προβλέπει ο νόμος.

Χθες πάντως, θέση στην υπόθεση της κληρονομιάς των πνευματικών δικαιωμάτων του

Νίκου Καζαντζάκη πήρε ο πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων του Νίκου

Καζαντζάκη, Γιώργος Στασινάκης, ο οποίος καταφέρθηκε εναντίον του θετού γιου

της Ελένης Καζαντζάκη, κ. Πάτροκλου Σταύρου. Τον κατηγόρησε πως έχει

επωφεληθεί οικονομικά από τη θετή του μητέρα, την οποία είχε «κλείσει σε χρυσό

κλουβί» και δεν τον ενδιαφέρει το έργο του Νίκου Καζαντζάκη. Κάλεσε μάλιστα

τους φυσικούς κληρονόμους τού συγγραφέα να διεκδικήσουν την κληρονομιά του.

Μάλιστα, όπως είπε, τα χειρόγραφα του συγγραφέα πρέπει να καταλήξουν στο

Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη.

Μάλιστα, στην Κρήτη αμφισβητείται από πολλούς και η ίδια η υιοθεσία του

Πάτροκλου Σταύρου που έγινε το 1983, όταν ο πρώην υφυπουργός της Κυπριακής

Δημοκρατίας ήταν ήδη σε προχωρημένη ηλικία.

Πάντως, τα χρήματα από τις μεταφράσεις, εκδόσεις και πωλήσεις των έργων του

Νίκου Καζαντζάκη, δεν μπορούν να προσδιοριστούν με ακρίβεια, αλλά πρόκειται

για πολλά εκατομμύρια ετησίως, αφού τα περισσότερα έργα του κυκλοφορούν σε

όλες τις βασικές γλώσσες. Μόνο στην Ελλάδα πωλούνται κάθε χρόνο περισσότερα

από 40.000 αντίτυπα βιβλίων.

Το ύστατο αντίο

Η κηδεία της Ελένης Καζαντζάκη θα γίνει αύριο Σάββατο στις 13.00, από τον

ιερό μητροπολιτικό ναό του Αγίου Μηνά στο Ηράκλειο, όπου θα μεταφερθεί η σορός

της νωρίτερα αεροπορικώς από την Αθήνα.

Θα ταφεί δίπλα στον τάφο του Νίκου Καζαντζάκη, στον Προμαχώνα του

Μαρτινέγκο, όπου ήδη πραγματοποιούνται οι απαραίτητες εργασίες για τη

διαμόρφωση του χώρου.