Αναζήτηση
«Πρέπει να σπάσουμε τον γενετικό κώδικα της αραβο-ισραηλινής σύγκρουσης, να
μάθουμε από τα λάθη μας. Κάποιοι θυσίασαν την πολιτική τους καριέρα γι’ αυτό»,
λέει στα «NEA» ο Σλόμο Μπεν Άμι, ένας από τους Ισραηλινούς Εργατικούς που
«πλήρωσαν» τις αποτυχίες του παρελθόντος…
|
|
Υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ, επί προεδρίας Εχούντ Μπάρακ, κορυφαίος
διαπραγματευτής στο Καμπ Ντέιβιντ, επί θητείας Μπιλ Κλίντον, όταν Ισραηλινοί
και Παλαιστίνιοι παραλίγο να υπογράψουν μια ιστορική συμφωνία, ο Σλόμο Μπεν
Άμι – βρέθηκε στην Ελλάδα πριν από λίγες ημέρες – ως καθηγητής Ιστορίας,
γνωρίζει καλά ότι για να κτίσει κανείς το μέλλον πρέπει να διδάσκεται από το
παρελθόν. Και να αναγνωρίζει τα λάθη του.
Εν προκειμένω, θεωρεί πως ο Οδικός Χάρτης «επαναλαμβάνει πολλά από τα λάθη του
Όσλο». «Ο Οδικός Χάρτης αφήνει το μέλλον ανοιχτό σε διευθετήσεις. Είναι
αναπόφευκτο να πλέουμε μέσα στον λαβύρινθο του Οδικού Χάρτη, από τη στιγμή που
οι δύο πλευρές έχουν διαμετρικά αντίθετες απόψεις για τον τελικό σκοπό.
Χρειάζεται να κλειστεί μια συμφωνία, πριν οι δύο πλευρές αρχίσουν να
αναλαμβάνουν δεσμεύσεις. Αργά ή γρήγορα θα καταλάβουν ότι δεν είναι ανάγκη να
εφεύρουμε τον τροχό. Εμείς εφηύραμε τον τροχό και θυσιάσαμε την πολιτική μας
καριέρα γι’ αυτό. Ξέρετε τι είπε ο Μπίσμαρκ κάποτε; «Οι έξυπνοι άνθρωποι, οι
σοφοί, μαθαίνουν από τις εμπειρίες των άλλων. Οι ανόητοι χρειάζεται να μάθουν
από τις δικές τους εμπειρίες»», λέει στα «’NEA» ο Σλόμο Μπεν Άμι.
H λύση. Ο 60χρονος Ισραηλινός πιστεύει πως η λύση του ζητήματος πρέπει
να έρθει από τη διεθνή κοινότητα. «Δεν νομίζω πως Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι
μπορούν να φθάσουν σε μια συμφωνία μόνοι τους. Και φοβάμαι ότι ειδικά οι
Ευρωπαίοι δεν αναλογίζονται την πολυπλοκότητα του προβλήματος. Πρόκειται για
το σπάσιμο του γενετικού κώδικα της αραβο-ισραηλινής σύγκρουσης, ή ακόμη και
της μουσουλμανο-εβραϊκής σύγκρουσης. Μερικές φορές, όταν κοιτάζω πίσω σ’ αυτό
που προσπαθήσαμε να κάνουμε, σκέφτομαι πόσο τολμηροί, πόσο μαχητικοί ήμασταν,
ώστε να πιστεύουμε ότι μπορούσαμε να αναλάβουμε την αποστολή να τερματίσουμε
μια 120χρονη σύγκρουση που έχει να κάνει με πιστοποιητικά ιδιοκτησίας, άγιους
τόπους, πρόσφυγες, τη φιλοσοφία των εποικισμών. Αποδείχθηκε ότι ήταν πέραν των
δυνατοτήτων μας», παραδέχεται με ειλικρίνεια.
Αναπόφευκτος ο συμβιβασμός
«Η Ευρώπη πάντα λέει ότι το Ισραήλ πρέπει να συμμορφώνεται με τα ψηφίσματα του
Συμβουλίου Ασφαλείας», λέει. «Αλλά όταν αποσυρθήκαμε από τον Λίβανο, γεννήθηκε
η Ιντιφάντα. Δεν μπορείς να αντιμετωπίζεις τον Σαντάμ Χουσεΐν σαν να είναι
υποψήφιος για ένταξη στην E.E. Οι Ευρωπαίοι μερικές φορές το κάνουν αυτό. H
λύση πρέπει να είναι να αποσυρθούμε από τα κατεχόμενα, αλλά δεν πρόκειται να
το κάνουμε, αν δεν δημιουργηθούν θεσμοί στην Παλαιστινιακή Αρχή. Τώρα, με
ποιον να διαπραγματευτούμε; Είναι ένα απόλυτο χάος. Ο Αραφάτ χρειάζεται να
κάνει τη μετάβαση από επαναστάτη σε πολιτικό. Και δεν θέλει». Και το μέλλον;
«Ευτυχώς ή δυστυχώς, η ειρήνη στη Μέση Ανατολή ερχόταν πάντα ως συνέπεια ενός
πολέμου. H σημερινή κρίση, νομίζω ότι τελικά φέρνει τις δύο πλευρές στη
συνειδητοποίηση του αναπόφευκτου του συμβιβασμού. Δεν νομίζω ότι ο Μπους θα
εμφανιστεί με μια θετική, εύρωστη παρέμβαση πριν από τις εκλογές, αλλά βλέπω
να το κάνει αμέσως μετά».
Ο ιστορικός ρόλος του Αραφάτ τελείωσε
Πιστεύει πως ο «ιστορικός ρόλος του Αραφάτ έχει τελειώσει». «Οι περισσότεροι
Παλαιστίνιοι το καταλαβαίνουν αυτό, αλλά δεν το λένε. Όμως, οι Ισραηλινοί
πρέπει να αναγνωρίσουν ότι ο Αραφάτ εξακολουθεί να είναι ένα είδος ενσάρκωσης
του εθνικού παλαιστινιακού σκοπού και η διεθνής κοινότητα πρέπει να του ασκεί
πίεση να παραχωρήσει ένα μέρος της εξουσίας του. Στη συνάντηση του κουαρτέτου
στη Νέα Υόρκη δεν κριτίκαραν τον Σαρόν, αλλά την Παλαιστινιακή Αρχή. Οι
Παλαιστίνιοι πρέπει να ξεριζώσουν αυτή την παθολογική έκφραση του εθνικού
αγώνα. Ο σκοπός τους είναι δίκαιος, αλλά έτσι, απλώς τον υποβαθμίζουν. Για να
ασκήσει η διεθνής κοινότητα πίεση στον Σαρόν, οι Παλαιστίνιοι πρέπει να
τερματίσουν την τρομοκρατία».
Φαίνεται, όμως, ότι η σκληρή πολιτική του Αριέλ Σαρόν απλώς χειροτερεύει την
κατάσταση. «H αδυναμία της σημερινής κυβέρνησης είναι ότι δεν υποστηρίζει το
ειρηνευτικό σχέδιο που διαπραγματευτήκαμε εμείς. Όταν, όμως, κάποιος σαν εμένα
τούς λέει ότι δεν έχουν ειρηνευτικό σχέδιο, η απάντησή τους είναι «εσείς
είχατε σχέδιο και ο Αραφάτ το απέρριψε. Οπότε, ποια είναι η διαφορά ανάμεσα
στο δικό σας ειρηνευτικό σχέδιο, και το δικό μας μη ειρηνευτικό σχέδιο. Ούτως
ή άλλως, ο Αραφάτ δεν δέχεται κανένα». Δυστυχώς, το τραγικό είναι πως η
αποτυχία μας έγινε το μείζον επιχείρημα του Σαρόν».
