Διαστάσεις H προδοσία του Mπραντ

Τα εισιτήρια για τη σημερινή πρεμιέρα του Εθνικού Θεάτρου του Λονδίνου

έχουν εξαντληθεί προ πολλού. Το έργο λέγεται Democracy. Και παρουσιάζει την

πτώση ενός μεγάλου Ευρωπαίου πολιτικού.

«Δεν είναι αλήθεια ότι επιλέγει κανείς ελεύθερα ανάμεσα σε όλες τις

εναλλακτικές λύσεις που διαθέτει. Ούτε ότι είναι κανείς αναγκασμένος να

διαλέξει μια ζωή ανάμεσα σε πολλές άλλες. H αλήθεια είναι ότι όλες αυτές οι

εναλλακτικές λύσεις ενυπάρχουν διαρκώς μέσα του». Σε αυτή την αρχή βάσισε ο

Βρετανός θεατρικός συγγραφέας Μάικλ Φρέιν το καινούργιο του πολιτικό δράμα,

που έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις πριν ακόμη ανεβεί στη σκηνή. Μετά την

«Κοπεγχάγη», μια φανταστική συνάντηση ανάμεσα στον Βέρνερ Χάιζενμπεργκ, τον

επικεφαλής του πυρηνικού προγράμματος του Τρίτου Ράιχ και τον Δανό φυσικό και

φίλο του Νιλς Μπορ (το έργο παίχτηκε πέρυσι στο θέατρο Καρέζη), ο Φρέιν

παρουσιάζει τώρα μια προδοσία που σημάδεψε τον περασμένο αιώνα. Την προδοσία

του Βίλυ Μπραντ από έναν πιστό του σύμβουλο, που αποδείχθηκε κατάσκοπος της

Ανατολικής Γερμανίας. Την προδοσία του όμως, εν τέλει, από τους φιλόδοξους

συντρόφους του στο ίδιο του το κόμμα.

Ο Γκύντερ Γκιγιώμ δεν ήθελε να καταστρέψει τον Μπραντ. Αφενός επειδή η πτώση

τού εμπνευστή της ostpolitik ήταν ένα «αυτογκόλ» της Ανατολικής Γερμανίας,

όπως θα παραδεχόταν αργότερα ο αρχικατάσκοπος της ΣΤΑΖΙ Μάρκους Βολφ.

Αφετέρου, επειδή ο Γκιγιώμ, ο πιο επιτυχημένος ίσως πράκτορας στην ιστορία της

κατασκοπείας, έφτασε να αγαπά και να σέβεται τον πολιτικό που κατασκόπευε και

πρόδιδε. Ήθελε με την καρδιά του την επιτυχία τού Μπραντ. Κι όπως υπαινίσσεται

το έργο, δεν ήταν εκείνος που τελικά τον «έριξε», αλλά οι δελφίνοι του

Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD), ο Χέλμουτ Σμιτ, ο Χανς – Ντήτριχ Γκένσερ

και άλλοι. Εκείνοι, ισχυριζόμενοι πως ένας κατάσκοπος του εχθρού γνώριζε τις

(πολυάριθμες) ερωτικές περιπέτειες του καγκελάριου, άρα μπορούσε να τον

εκβιάσει, εξανάγκασαν τον χαρισματικό σύντροφό τους να παραιτηθεί.

H «Δημοκρατία» μιλά για τη Γερμανία, μιλά για την εξουσία, μιλά βέβαια και για

τη δημοκρατία. Θα μπορούσαν άραγε να γίνουν παραλληλισμοί ανάμεσα στο «Νέο

Κέντρο» που επαγγέλλονταν οι Γερμανοί σοσιαλδημοκράτες τη δεκαετία του ’70 και

στον «Τρίτο Δρόμο», ανάμεσα στον Βίλυ Μπραντ και τον Τόνυ Μπλαιρ; Και ναι, και

όχι, απαντά ο Φρέιν στην Ομπζέρβερ. Ο Βρετανός πρωθυπουργός δεν είναι

τόσο ενδιαφέρων όσο ο πρώην καγκελάριος. Δεν θα μπορούσε ποτέ να πει, όπως

βάζει ο συγγραφέας τον Μπραντ να πει, ότι «μέσα στον καθένα από μας, υπάρχουν

πολλοί άνθρωποι μαζί, κι ο καθένας παλεύει να ακουστεί – άλλοτε κυριαρχεί μια

φωνή, άλλοτε μια άλλη». Είναι όμως και οι δύο άνθρωποι της δράσης. Κατάλαβαν

και οι δύο ότι πολιτική σημαίνει συμβιβασμός και ότι όλοι οι πολιτικοί

σχηματισμοί είναι συμμαχίες σκοπιμότητας. Υπήρξαν και οι δύο εξαιρετικά

δημοφιλείς – ώσπου ξαφνικά έχασαν το λαϊκό έρεισμα.