Αμερικανικός αντιευρωπαϊσμός

Αυτή τη χρονιά, ιδιαίτερα αν οι Ηνωμένες Πολιτείες προχωρήσουν σε πολεμικές

επιχειρήσεις εναντίον του Ιράκ, αναμφίβολα θα αυξηθούν και τα άρθρα στον

αμερικανικό Τύπο που θα αναφέρονται στον «αντιαμερικανισμό στην Ευρώπη». Τι

γίνεται όμως με τον «αντιευρωπαϊσμό στις ΗΠΑ»;

Αντιευρωπαϊκές φράσεις ακούγονται καθημερινά στις Ηνωμένες Πολιτείες και όχι

μόνο στη Βοστώνη και τη Νέα Υόρκη, αλλά και στο Κάνσας και το Μισούρι. Εκεί

διακρίνεται η αλλαγή της αμερικανικής στάσης απέναντι στην Ευρώπη. Οι

αρθρογράφοι των οποίων η πένα στάζει δηλητήριο και οι ομιλητές τα χείλη των

οποίων στάζουν φαρμάκι όταν αναφέρονται στους Ευρωπαίους, που τους λένε Ευρώ ή

ακόμα «Ευρωειδή»… όπως ο Ρίτσαρντ Περλ που είναι πρόεδρος του Συμβουλίου

Αμυντικής Πολιτικής των ΗΠΑ, λένε πως έχουν χάσει τον «μπούσουλα της ηθικής» ή

η Γαλλία έχει «ηθική από λάστιχο».

Τα στερεότυπα. Το αμερικανικό στερεότυπο για τους Ευρωπαίους μπορεί να

περιγραφεί περιληπτικά αυτή την εποχή ως «οι Ευρωπαίοι είναι αδύναμοι,

υποκριτές, διπρόσωποι, μερικές φορές αντισημίτες και συνήθως αντιαμερικανοί».

Επί πενήντα χρόνια, 1941-1991, οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι εταίροι είχαν έναν

κοινό αντίπαλο. Πρώτα τους ναζί και κατόπιν του κομμουνιστές της Σοβιετικής

Ένωσης. Ανήκαν γεωπολιτκά στη Δύση. Υπήρχαν φυσικά και υπερατλαντικοί τριγμοί

κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Αλλά η πρώτη μεγάλη αντίδραση και η

διαμόρφωση των στερεοτύπων για τους Ευρωπαίους στις ΗΠΑ άρχισε με την

αντίδραση στο πρόγραμμα των πυραύλων Πέρσινγκ και Κρουζ και τη διαμόρφωση της

αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής απέναντι στα κράτη της Κεντρικής και Νότιας

Αμερικής όσο και το Ισραήλ.

Ο Αυστραλός συγγραφέας Όουεν Χάρις είχε «προβλέψει» πριν από δέκα χρόνια, σε

άρθρο του στο «Foreign Affairs», τη συρρίκνωση της Δύσης ως αρραγούς

γεωπολιτικού άξονα, μετά την εξαφάνιση του «κοινού εχθρού». Η Ευρώπη, το

κυρίως θέατρο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του Ψυχρού Πολέμου, δεν είναι

πλέον το επίκεντρο του «πολέμου εναντίον της τρομοκρατίας».

Οι ΗΠΑ παραμένουν η μόνη υπερδύναμη στον κόσμο, αλλά σε λίγο θα αυξάνεται η

ισχύς (οικονομική και διπλωματική) της Ένωσης των 25 κρατών. Και οι διαφωνίες

προκύπτουν για τη χρησιμοποίηση της ισχύος των δύο υπερατλαντικών κέντρων.

Ακόμα και στην περίπτωση που δεν γίνει πόλεμος στο Ιράκ, το Μεσανατολικό αρκεί

για να παρέχει τις προϋποθέσεις για έναν πραγματικό ή υποτιθέμενο ευρωπαϊκό

αντιαμερικανισμό που θα προκαλεί έναν αμερικανικό αντιευρωπαϊσμό, που με τη

σειρά του θα φουντώνει τον αντιαμερικανισμό και ταυτόχρονα τις κατηγορίες για

αυξανόμενο ευρωπαϊκό αντισημιτισμό.

Για τα αποτελέσματα μιας προσπάθειας προσέγγισης των δύο πόλων των ακτών του

Ατλαντικού, ίσως θα χρειαστεί να περιμένουμε μετά τις επόμενες εκλογές στην

Ουάσιγκτον το 2005, ή το 2009, αν δεν έχει γίνει εν τω μεταξύ σημαντική ζημιά

λόγω κάποιων βαθύτερων ιστορικών τάσεων. Η νέα Ρώμη δεν αισθάνεται πλέον πως

τα οφείλει όλα στην Αρχαία Ελλάδα μιας και αναπτύσσεται ένα νέο «κόμπλεξ

ανωτερότητας», ενώ την ίδια στιγμή γράφονται βιβλία όπως του Τσαρλς Κάπτσαν,

«Το Τέλος της Αμερικανικής Εποχής».