Τρόικα Τζεμ – Ντερβίς – Όζκαν

Εξοντωτικό να είναι κανείς ρεπόρτερ στην Άγκυρα αυτές τις ημέρες, που οι

συναντήσεις και μόνο προκαλούν ζάλη. Ίσως και ανιαρό, γιατί οι δηλώσεις που

αποσπώνται, τελικά, είναι μόνο μερικές αινιγματικές φράσεις.

Εξαίρεση, από μια άποψη, στον «κανόνα» αυτό, αποτέλεσε η χθεσινή συνάντηση του

Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Ισμαήλ Τζεμ με τον παραιτηθέντα αντιπρόεδρο της

τουρκικής κυβέρνησης Χιουσαμετίν Όζκαν, όπου οι δημοσιογράφοι συνέλαβαν τον

Τούρκο υπουργό να θέλει να τους ξεφύγει: ο Τζεμ έφυγε από το υπουργείο με το

υπηρεσιακό αυτοκίνητο, μετεπιβιβάστηκε λίγο αργότερα σε ιδιωτικής χρήσεως

αυτοκίνητο και μ’ αυτό έφθασε μπροστά στην κατοικία του Όζκαν (στον

περιφραγμένο βουλευτικό οικισμό). Εκεί, όταν αντελήφθη ότι τα δημοσιογραφικά

συνεργεία τον είχαν εντοπίσει, έμεινε για λίγο στο αυτοκίνητο – ενδεχομένως

αναζητώντας τρόπο να διαφύγει – αλλά, εν τέλει, κατέβηκε και μπήκε στην

κατοικία.

Τα πράγματα εξελίχθηκαν πολύ γρήγορα μετά τη συνάντηση αυτή, που διήρκεσε μία

ώρα. Στις 7 μ.μ. πραγματοποιήθηκε νέα συνάντηση στην κατοικία του Τούρκου

υπουργού Εξωτερικών, στην οποία συμμετείχαν ο ίδιος, ο υπερυπουργός Οικονομίας

Κεμάλ Ντερβίς και ο Χιουσαμετίν Όζκαν. Όπως έγινε γνωστό μετά τη λήξη της

συνάντησης, ο Ισμαήλ Τζεμ θα δώσει συνέντευξη Τύπου αύριο, κατά την οποία

αναμένεται να ανακοινώσει την παραίτησή του από τη θέση του ως υπουργού

Εξωτερικών και ως μέλους του Κόμματος Δημοκρατικής Αριστεράς.

Στις «ταραγμένες» αυτές ώρες της Άγκυρας, όπου ο Μπουλέντ Ετζεβίτ επιμένει στη

διατήρηση του πρωθυπουργικού θώκου, παρά το ότι στην τρικομματική κυβέρνηση

βγαίνει «διαφορετική φωνή από κάθε στόμα» και το κόμμα του αντιμετωπίζει τον

κίνδυνο να σβηστεί από την πολιτική σκηνή της Τουρκίας, όλοι – συμπαθούντες

και αντίπαλοι – έχουν στραμμένο το βλέμμα τους σ’ αυτό που περιγράφεται ως

«ιδανική τρόικα»: Ισμαήλ Τζεμ – Κεμάλ Ντερβίς – Χιουσαμετίν Όζκαν.

«Είναι σημαντικό να επισπεύσουμε άμεσα την ενταξιακή πορεία ώστε να συνδεθεί η

Τουρκία τελεσίδικα με την Ευρώπη», είχε δηλώσει προχθές ο Κεμάλ Ντερβίς,

βγαίνοντας από συνάντηση που είχε με τον Τζεμ. Τη δήλωση αυτή, που αποτελεί

θέση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, θεωρείται ότι συμμερίζεται πλήρως ο

Όζκαν.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Ισμαήλ Τζεμ είχε από προχθές έναν πρόσθετο λόγο

δυσαρέσκειας μέσα στην κυβέρνηση, καθώς ο Ετζεβίτ τοποθέτησε στη θέση του

τέταρτου αντιπροέδρου (του Όζκαν) τον μέχρι τώρα υπουργό Προεδρίας αρμόδιο για

το Κυπριακό Σουκρού Σινά Γκιουρέλ, ο οποίος είναι γνωστός για τις σκληρές

θέσεις του στο ζήτημα της Κύπρου και την «κριτική» του στάση απέναντι στην

Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι επόμενες κινήσεις της τριανδρίας – είτε κινηθούν από κοινού σε έναν νέο

πολιτικό σχηματισμό είτε ενώσουν τις δυνάμεις τους με το ραγδαία ανερχόμενο,

σύμφωνα με τις σφυγμομετρήσεις, Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του Ντενίζ Μπαϊκάλ

– θα αποτελέσουν αποφασιστικό παράγοντα στη διαμόρφωση της πολιτικής

κατάστασης στην Άγκυρα.

Το 1965 είχε αρχίσει η φιλία του με τον Ετζεβίτ

Δημοσιογράφος, συγγραφέας, φωτογράφος, συνδικαλιστής, πολιτικός, ο Ισμαήλ

Τζεμ, γόνος της οικογένειας Ιπεκτσί, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1940.

Τελείωσε το Ρόμπερτ’ς Κόλετζ, συνέχισε τις σπουδές του στη Νομική Σχολή του

Πανεπιστημίου της Λωζάννης και έκανε μεταπτυχιακά στο Ινστιτούτο Πολιτικών

Επιστημών στο Παρίσι. Επέστρεψε στην Τουρκία το 1963. Τα δέκα επόμενα χρόνια

εργάσθηκε ως δημοσιογράφος σε διάφορες εφημερίδες και από το 1971 έως το 1974

ήταν πρόεδρος του Συνδικάτου Δημοσιογράφων στην Κωνσταντινούπολη.

Την ίδια περίοδο «μπήκε» στην πολιτική. Έγινε μέλος της Νεολαίας του Λαϊκού

Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP), του κόμματος που είχε ιδρύσει ο Ατατούρκ και

αρχηγός του από το 1939 ήταν ο Ισμέτ Ινονού. Το 1965 εξελέγη πρόεδρος της

Νεολαίας. Τότε περίπου άρχισε και η φιλία του με τον Ετζεβίτ. Η χούντα της

12/9/1980 (Κενάν Εβρέν) έκλεισε όλα τα κόμματα και απαγόρευσε με νόμο την

επανίδρυσή τους με τον ίδιο τίτλο, αλλά και την ανάμειξη των αρχηγών τους στην

πολιτική εφ’ όρου ζωής. Το 1985 όμως, ύστερα από δημοψήφισμα που έκανε η τότε

κυβέρνηση Οζάλ, οι παλαιοί πολιτικοί αρχηγοί επέστρεψαν στην πολιτική σκηνή ­

ανάμεσά τους και ο Ετζεβίτ.

Στις εκλογές του 1987, ο Τζεμ εξελέγη βουλευτής και στο συνέδριο του κόμματος

τον ίδιο χρόνο ήταν υποψήφιος για την προεδρία. Στις εκλογές του 1991 εξελέγη

πάλι βουλευτής Κωνσταντινούπολης. Μαζί με τον Ντενίζ Μπαϊκάλ ηγήθηκαν της

κίνησης «Νέα Αριστερά» και εργάστηκαν για την επανίδρυση του Λαϊκού

Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, γεγονός που πραγματοποιήθηκε το 1994 και αρχηγός

του εξελέγη ο Μπαϊκάλ. Λίγο πριν από τις εκλογές της 24.12.1995, οι δρόμοι

τους με τον Μπαϊκάλ χώρισαν. Ο Τζεμ πέρασε στο Κόμμα Δημοκρατικής Αριστεράς

του Ετζεβίτ. Εξελέγη βουλευτής και ανέλαβε υπουργός Πολιτισμού.

Υπουργός Εξωτερικών της 55ης τουρκικής κυβέρνησης ανέλαβε στις 30 Ιουνίου

1997. «Επιτέλους, ένας υπουργός Εξωτερικών που θα κάνει ενδεχομένως κάτι

παραπάνω από τού να συμμετέχει απλώς σε συναντήσεις…», είχε σχολιάσει τότε ο

τουρκικός Τύπος. Ένα από τα «παραπάνω» πράγματα που έκανε ήταν να εργαστεί για

την ελληνοτουρκική φιλία, μαζί με τον Έλληνα ομόλογό του – και φίλο του –

Γιώργο Παπανδρέου…