Σκύρος, αεροπορική βάση. Στο οίκημα επιφυλακής, δίπλα στα θωρακισμένα

καταφύγια των Μιράζ 2000, τα πειράγματα συνήθως δίνουν και παίρνουν μεταξύ των

πιλότων ­ η τρίλεπτη ετοιμότητα δεν τους χαλάει το κέφι.

Κάποια στιγμή το κόκκινο μεγάφωνο συναγερμού ηχεί δαιμονισμένα και το πρώτο

ζευγάρι επιφυλακής τρέχοντας σκαρφαλώνει στα μαχητικά που περιμένουν πανέτοιμα

­ «έτοιμοι για απογείωση!». Θα μπορούσε να είναι και τηλεοπτικό σενάριο: οι

«Αέρινες σιωπές» τείνουν να κάνουν ρουτίνα για πάρα πολλούς Έλληνες – θεατές

του σπιτικού καναπέ παρόμοιες σκηνές, όχι όμως για τους ίδιους τους πιλότους.

Παρ’ όλο που τα δύο τελευταία χρόνια οι τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο έχουν

μειωθεί αισθητά, σχεδόν τίποτε δεν έχει αλλάξει στην ζωή και το έργο της

Πολεμικής Αεροπορίας: Μπορεί να μειώθηκαν περίπου 20% – 30% οι δαπάνες για

καύσιμα (1,5 δισ. δρχ. τον χρόνο υπολογίζεται), όμως ούτε τα αεροσκάφη έπαψαν

τη διασπορά τους στις προκεχωρημένες βάσεις ετοιμότητας ούτε οι πιλότοι

λιγόστεψαν τις βάρδιες τους ούτε το προσωπικό υποστήριξης μείωσε το έργο του ­

«τα αεροσκάφη είναι πάντα έτοιμα».

«Ανακωχή» με ανοιχτή ημερομηνία λήξης απ’ την πλευρά της Τουρκίας αποτελεί η

μεγάλη μείωση της προκλητικότητάς της στο Αιγαίο και η εξ αυτής (μετρήσιμη)

μείωση της έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Στην εκτίμηση αυτή καταλήγουν αμυντικοί και διπλωματικοί αναλυτές στην Αθήνα,

οι οποίοι αποδίδουν την τάση αυτή όχι κατ’ ανάγκην (και σίγουρα όχι

αποκλειστικά) στα αποτελέσματα της «διπλωματίας των σεισμών» ή την οικονομική

κρίση της γείτονος, αλλά σε κάτι απλούστερο: Μετά τις αποφάσεις του Ελσίνκι η

Άγκυρα έχει εστιάσει το κέντρο βάρος της πολιτικής της στο Κυπριακό (ευρωπαϊκή

ένταξη και λύση) και στην ίδια της την ευρωπαϊκή προοπτική.

Απ’ την πορεία και τα αποτελέσματα αυτών των (αλληλένδετων) πτυχών έχει

εξαρτήσει την εξωτερική της πολιτική η Τουρκία, η οποία μάλιστα έχει

διακηρύξει «χωρίς όρια αντιδράσεις» σε περίπτωση δυσμενών γι’ αυτήν επιλογών

που αφορούν την Κύπρο.

Υπό το πρίσμα αυτό ο νέος γύρος των συζητήσεων για το Κυπριακό που αρχίζει τον

Σεπτέμβριο με βάση νέα δέσμη προτάσεων του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, ίσως

αποτελεί ένα σημείο-αφετηρία μιας αντίστροφης πορείας για τον τορπιλισμό της

ύφεσης στα ελληνοτουρκικά. Άλλωστε, η «εξαναγκαστική διπλωματία» στο Κυπριακό

­ με εκδηλώσεις σε διάφορα μέτωπα ­ δεν είναι άγνωστη τακτική για την Άγκυρα.

Η μέχρι τώρα διατηρούμενη ύφεση απ’ την πλευρά της Άγκυρας βολεύει την

τουρκική διπλωματία για έναν ακόμα λόγο. Όσο υπάρχει η επιφανειακή (γιατί στην

πραγματικότητα οι διεκδικήσεις στο Αιγαίο αυξάνονται) ηρεμία λόγω της μείωσης

των παραβιάσεων, η Ελλάδα θα έχει δυσκολία να «υπονομεύσει» το καλό κλίμα αν

πιεστεί στο Κυπριακό.

Εξυπηρετεί και την Αθήνα

Απ’ την άλλη, ήδη πιέζεται η Αθήνα να κρατά χαμηλούς τόνους σε άλλες

προκλήσεις, καθώς προσδοκά θετικές εξελίξεις στο Κυπριακό και στην ενταξιακή

πορεία της Κύπρου.

Υπό αυτή την έννοια η μείωση της έντασης στο Αιγαίο εξυπηρετεί και την Αθήνα

που έχει άλλωστε μπροστά της πιέσεις και για τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Το πόσο λεπτή όμως είναι η κατάσταση της «μη έντασης» το υπενθύμισε ένας

έμπειρος διπλωμάτης: «Για να πας στην ειρήνη χρειάζεσαι δύο. Για να πας στον

πόλεμο, έναν…». Οποιαδήποτε στιγμή η Άγκυρα μπορεί να ξαναρχίσει το «παλιό

τροπάριο» της «διπλωματίας των παραβιάσεων στο Αιγαίο, αλλάζοντας τακτική όπως

έκανε π.χ. στις ασκήσεις του ΝΑΤΟ ή όταν πριν μερικές εβδομάδες με

“κουτοπονηριά” θέλησε να παραβιάσει το θερινό μορατόριουμ ασκήσεων.

Για το τι σημαίνει στην πράξη η μείωση των παραβιάσεων στο Αιγαίο αποκαλυπτική

είναι η έκθεση του Έλληνα πρέσβη στην Άγκυρα προς το ΥΠΕΞ: Η ποσοτική

διαφοροποίηση, γράφει, δεν μπορεί να εκληφθεί ως αλλαγή της τουρκικής στάσης,

αφού η Άγκυρα παραμένει σταθερή στις πάγιες επιδιώξεις της και διατηρεί τη

δυνατότητα ποσοτικής ή ποιοτικής μεταβολής της συμπεριφοράς κατά το δοκούν. Ο

πρέσβης αποδίδει τη βελτίωση της συμπεριφοράς σε «απλή αλλαγή μεθόδου

προσέγγισης» και επισημαίνει ότι η Αθήνα «θα πρέπει να διατηρεί την

επαγρύπνησή της στα επίπεδα των προηγούμενων ετών».

Έτσι κι αλλιώς, δηλαδή, «έτοιμοι για απογείωση»!