Αναζήτηση
Η σύνοδος του G8 στη Γένοβα επισκιάσθηκε πλήρως από τις διαδηλώσεις, τα
επεισόδια, τον νεκρό. Κι αυτό δεν αφορά μόνο τη δημοσιότητα αλλά πρωτίστως την
ουσία των δύο παράλληλων συμβάντων. Η Γένοβα προσφέρει, έτσι, ποικίλα
μαθήματα.
1. Η πολιτική μοιάζει να επιστρέφει και μάλιστα στην πιο απτή και
σωματοποιημένη της μορφή. Ο «λήθαργος» της δεκαετίας του ’90 με την απόλυτη
και αναμφισβήτητη κυριαρχία της αγοράς φαίνεται να παίρνει τέλος.
2. Η συντελούμενη παγκοσμιοποίηση δείχνει να αποκτά ένα εξίσου
παγκοσμιοποιημένο κίνημα αμφισβήτησης παραμέτρων της. Βέβαια, η συνύπαρξη
αντιφατικών στόχων, η οποία οδήγησε τον θεωρητικό της «αυτονομίας» Τόνι Νέγκρι
να δηλώνει πως δεν θα πάει στη Γένοβα γιατί «απεχθάνεται τα πολύ μπερδεμένα
πράγματα», εξηγεί τον χαρακτηρισμό του από ορισμένους ως κινήματος
«αντιπαγκοσμιοποίησης». Σε καμία, όμως, περίπτωση αυτή η συνύπαρξη δεν μπορεί
να αποκρύψει ότι στην πραγματικότητα το κίνημα αυτό είναι κατ’ εξοχήν γνήσιο
τέκνο της παγκοσμιοποίησης. Η πολύχρωμη σύνθεση των διαδηλωτών, οι θεσμοί
στους οποίους απευθύνονται και η υπερχρησιμοποίηση του Internet είναι μερικές
μόνο από τις αποδείξεις.
3. Δηλώσεις επιφανών παραγόντων που αμφισβητούσαν ακόμα και τη
χρησιμότητα αυτών των συνόδων αποδεικνύουν πως, εξαιτίας και των αντιδράσεων,
γίνεται, πλέον, ευρύτερα κατανοητό αυτό που πρόσφατα έγραψε ο Αμάρτια Σεν. Πως
«… η πολιτική και χρηματοοικονομική οργάνωση σε διεθνές επίπεδο (…)
δημιουργήθηκε κυρίως τη δεκαετία του ’40 (…) οφείλει να επανεξεταστεί σε
σχέση με τη νέα πολιτική πραγματικότητα…». Στο πλαίσιο αυτής της
επανεξέτασης η επιτάχυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης αποκτά ιδιαίτερη σημασία
και επειδή θα προστεθεί δίπλα στις ανεξέλεγκτες σήμερα ΗΠΑ ένας ισότιμος
διεθνής πόλος, αλλά και λόγω των ευρωπαϊκών παραδόσεων, κουλτούρας και
κοινωνικού μοντέλου.
4. Ταυτόχρονα με το ζήτημα των διεθνών θεσμών γίνεται πιο κατανοητό και
το πρόβλημα του περιεχομένου τους. Ότι σχεδόν όλα τα μεγάλα προβλήματα της
εποχής υποσιτισμός, φτώχεια και ανισότητα, υπερπληθυσμός και μεταναστευτικά
ρεύματα, τρύπα του όζοντος και φαινόμενο του θερμοκηπίου κ.ο.κ. χρειάζονται
παγκόσμιες απαντήσεις και δεν μπορούν να λυθούν ούτε στο πλαίσιο των εθνικών
συνόρων ούτε από την «αόρατη χείρα» της παγκοσμιοποιημένης αγοράς. Η Αριστερά,
που παραμένει σε φάση εθνικής καθήλωσης, μπορεί να υπάρξει μόνο αν δράσει
παγκοσμιοποιημένα γι’ αυτά τα μεγάλα προβλήματα. Κι εδώ ακριβώς συνεισφέρει
αφυπνιστικά ο «λαός του Σιάτλ».
5. Τα έως τώρα «μαθήματα» καταδεικνύουν την ευρύτερη σημασία των
κινητοποιήσεων της Γένοβας. Βέβαια, διεθνώς και ιδιαίτερα στο πλαίσιο του
«κινήματος», έχει ανοίξει μεγάλη συζήτηση για τον χαρακτήρα των κινητοποιήσεων
και ειδικότερα για βίαιες εκφράσεις τους. Είναι ενδεικτικό ότι η Σούζαν
Τζωρτζ, αντιπρόεδρος της ATTAC, δηλώνει «φοβάμαι πως σήμερα οι αντίπαλοί μας
είναι ευτυχισμένοι (…) προσπαθώ απλώς να ξεπεράσω τα γεγονότα της Γένοβας
και να μην παραδοθώ στην απελπισία». Τα συμπεράσματα αυτής της συζήτησης
πρέπει οπωσδήποτε να χρησιμεύσουν ως οδηγός για το μέλλον. Όμως, παρ’ όλα
αυτά, αν οι εκδηλώσεις της Γένοβας δεν κοιταχθούν με τον αυστηρό φακό του
συμμετέχοντος αλλά αποστασιοποιημένα και σε επίπεδο «μακράς διάρκειας», το
ισοζύγιο είναι θετικό.
6. Φθάνουμε, έτσι, στο τελευταίο μάθημα που αφορά τα πολιτικά κόμματα
που εξ ορισμού διαφέρουν από τα κοινωνικά κινήματα και τις ατομικές
πρωτοβουλίες, αφού η πολιτική είναι η βαθμίδα της κοινωνικής οργάνωσης όπου
συντελείται η σύνθεση αξιών, στόχων, συμφερόντων. Η Γένοβα δεν επιβεβαίωσε,
έως τώρα, αυτό τον κανόνα. Αν περιορισθούμε στην ελληνική Αριστερά, το ΠΑΣΟΚ
είτε παρατηρούσε αφ’ υψηλού, είτε προσπαθούσε να αποποιηθεί οποιασδήποτε
ευθύνης, είτε θυμόταν το παρελθόν του. Πολύ χειρότερα ο Συνασπισμός μπέρδευε
τα όρια πολιτικής και κινημάτων και δεν έλεγε κουβέντα για όσα ο ίδιος ο «λαός
του Σιάτλ» συζητά, μοιάζοντας σαν παιδί που ανακαλύπτει το «στάκαμαν» και
απολαμβάνει, έπειτα, το σχετικό φωτογραφικό άλμπουμ. Επιβεβαίωσε, έτσι, τη
ραγδαία μετάλλαξή του από κόμμα της ανανεωτικής Αριστεράς σε κόμμα
αριστερίστικου παλιμπαιδισμού, υπό την επικυριαρχία ενός παλαιοκεντρώου
πολιτικαντισμού.
