Φορολογικός Οδηγός Τα τεκμήρια διαβίωσης είναι η ταυτότητά σας στην Εφορία

Στόχος της Εφορίας είναι να εντοπίσει όσους ξοδεύουν περισσότερα απ’ όσα

δηλώνουν ή αγοράζουν περιουσιακά στοιχεία μεγαλύτερης αξίας από τα εισοδήματά

τους. Για να φορολογήσει αυτούς τους πολίτες, χρησιμοποιεί τα γνωστά σε όλους

μας τεκμήρια. Επτά από αυτά ονομάζονται «τεκμήρια διαβίωσης».

Τα τεκμήρια διαβίωσης είναι οι δαπάνες που κάνει ο φορολογούμενος και αφορούν

την απασχόληση οικιακών βοηθών, δασκάλων, οδηγών, κηπουρών, καθώς και οι

πληρωμές για ενοίκιο εξοχικής κατοικίας. Επίσης, τεκμήρια διαβίωσης αποτελούν

τα: αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες, σκάφη αναψυχής, αεροπλάνα ή ανεμόπτερα ή ακόμη

και η πισίνα.

Με διάφορα δικά του κριτήρια το υπουργείο έχει προκαθορίσει ότι αν υπάρχουν

ένα ή περισσότερα του ενός τεκμήρια, τότε από αυτά καθορίζεται ένα

συγκεκριμένο εισόδημα.

Έτσι, λοιπόν, αν προκύψει ότι το ύψος των τεκμηρίων είναι μεγαλύτερο από το

εισόδημα που θα δηλωθεί, τότε η Εφορία θα υπολογίσει τον φόρο με βάση αυτές

τις τεκμαρτές δαπάνες και όχι με βάση το εισόδημα που θα αναγράφεται στη

φορολογική δήλωση.

Αυτό σημαίνει ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα πληρωθεί περισσότερος φόρος. Γι’

αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή.

Ας δούμε, λοιπόν, ποια είναι αυτά τα 7 τεκμήρια διαβίωσης και πώς

υπολογίζονται:

1) Ενοίκιο δευτερεύουσας κατοικίας: Πρόκειται για το ετήσιο

καταβαλλόμενο ή τεκμαρτό ενοίκιο για δευτερεύουσα κατοικία, εφόσον αυτή είναι

μεγαλύτερη από 100 τ.μ. Το ποσό αυτό πολλαπλασιάζεται επί 2 για να υπολογιστεί

το ύψος του τεκμηρίου. Το μέτρο εφαρμόζεται και στην περίπτωση που η σύζυγος ή

τα πρόσωπα που συνοικούν και βαρύνουν τον φορολογούμενο έχουν στην κατοχή ή

στην κυριότητά τους σπίτια συνολικής επιφάνειας πάνω από 100 τ.μ. Δεν

λαμβάνονται υπόψη τα σπίτια με επιφάνεια μέχρι 100 τ.μ. που βρίσκονται σε

πόλεις μικρότερες των 5.000 κατοίκων και αποκτήθηκαν με κληρονομιά, προίκα ή

γονική παροχή. Η εξαίρεση, όμως, δεν ισχύει για τις τουριστικές περιοχές.

2) Ι.Χ. αυτοκίνητο: Το ύψος του τεκμηρίου αυτού καθορίζεται με βάση

τους φορολογήσιμους ίππους και ξεκινάει από 1.650.000 δρχ. και φθάνει στα

38.500.000 δρχ. Το ύψος του τεκμηρίου μειώνεται κατά 15% όταν το αυτοκίνητο

είναι μεταξύ 5 και 10 ετών, 25% από 10 μέχρι 15 ετών, 40% για πάνω από 15

χρόνια, για όσα έχουν αγοραστεί από τον ΟΔΔΥ και για τα αναπηρικά, 50% για

εκείνα που τα κατέχει πάνω από 10 χρόνια φορολογούμενος που είναι πάνω από 60

ετών και έχει εισοδήματα αποκλειστικά από συντάξεις ή και από ιδιοκατοίκηση

κύριας και δευτερεύουσας κατοικίας, καθώς και για τα αυτοκίνητα που έχουν

εκτελωνιστεί τα έτη 1996 ή 1997 με μειωμένους δασμούς λόγω μετοικίας του

ιδιοκτήτη, 60% τα αυτοκίνητα αντίκες εφόσον έχουν παρέλθει πάνω από 30 έτη από

το έτος κατασκευής τους και διαθέτουν πιστοποιητικό αυθεντικότητας.

3) Μοτοσυκλέτα: Το τεκμήριο αυτό είναι 1.000.000 δρχ. για τη

μοτοσυκλέτα των 500 κ.ε. και προσαυξάνεται κατά 200.000 δρχ. ανά 100 κ.ε.

4) Αμοιβές οικιακών βοηθών, δασκάλων, οδηγών και λοιπού προσωπικού: Το

ετήσιο ποσό που καταβάλλεται πολλαπλασιάζεται επί 2 για να βρεθεί το ύψος του

τεκμαρτού. Το τεκμήριο αυτό δεν λαμβάνεται υπόψη όταν απασχολείται ένας μόνον

οικιακός βοηθός, εφόσον ο ίδιος ο φορολογούμενος ή πρόσωπο που συνοικεί μαζί

του παρουσιάζει αναπηρία 67% και πάνω ή έχει ηλικία πάνω από 65 ετών.

5) Σκάφη αναψυχής: Για τα μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου που έχουν

μήκος μέχρι 3 μέτρα το τεκμήριο είναι 440.000 δρχ. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται

κατά 220.000 δρχ. για κάθε επιπλέον μέτρο.

Ειδικά για τα ιστιοφόρα ή μηχανοκίνητα ή μεικτά σκάφη, με χώρο ενδιαίτησης, το

τεκμήριο προσδιορίζεται με βάση το μήκος. Αρχίζει από τα 3.600.000 δρχ. και

φθάνει τα 77.600.000 δρχ. Το τεκμήριο μειώνεται κατά 10% όταν έχουν περάσει 5

έως 10 χρόνια από την ημέρα που νηολογήθηκαν και 20% αν πέρασαν περισσότερα

από 10 χρόνια. Επίσης, για πλοία αναψυχής που έχουν κατασκευασθεί ή

κατασκευάζονται στην Ελλάδα εξ ολοκλήρου από ξύλο, τύπου «τρεχαντήρι»,

«βαρκαλάς», «πέραμα», «τσερνίκι» και «λίμπερτι», που προέρχονται από την

ελληνική ναυτική παράδοση, τα ποσά της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης μειώνονται

κατά ποσοστό 25%.

Στην περίπτωση που απασχολείται μόνιμο πλήρωμα, τότε στα ποσά του πίνακα

προστίθενται και οι ετήσιες αμοιβές του πληρώματος, πολλαπλασιαζόμενες επί 2.

6) Αεροσκάφη: Όταν έχουν κινητήρα κοινό, εσωτερικής καύσης και

στροβιλοελικοφόρο, το τεκμήριο είναι 11.000.000 δρχ. για τους πρώτους 150

ίππους και προσαυξάνεται κατά 90.000 δρχ. για κάθε επιπλέον ίππο. Τα ίδια

ισχύουν και για τα ελικόπτερα.

Αν το αεροσκάφος είναι αεριοπροωθούμενο (jet), τότε το τεκμήριο είναι 32.000

δρχ. για κάθε λίμπρα ώθησης.

Για τα ανεμόπτερα η τεκμαρτή δαπάνη ορίστηκε σε 2.200.000 δρχ.

7) Πισίνα: Το ύψος αυτού του τεκμηρίου ξεκινάει από 2.000.000 δρχ. όταν

η πισίνα είναι εξωτερική, με επιφάνεια από 25 τ.μ. μέχρι και 60 τ.μ., και

φθάνει τα 12.000.000 δρχ. όταν η πισίνα είναι εσωτερική με επιφάνεια πάνω από

120 τ.μ.

Αν τώρα υπάρχουν περισσότερα από δύο τεκμήρια διαβίωσης, τότε το συνολικό ποσό

προσαυξάνεται κατά 10% για κάθε πρόσθετο τεκμήριο.

Στην περίπτωση που ο φορολογούμενος δεν συμφωνεί με τις ταρίφες αυτές του

υπουργείου, μπορεί να τις αμφισβητήσει. Πρέπει, όμως, να αποδείξει ο ίδιος ότι

οι πραγματικές δαπάνες είναι μικρότερες από αυτές που καθορίζονται με τα

τεκμήρια.

Αυτό μπορούν να το κάνουν όσοι: υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία, είναι

φυλακισμένοι, νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική, είναι άνεργοι,

συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού, είναι ορφανοί ανήλικοι και απόκτησαν

αυτοκίνητο από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους.

Τέλος, κάθε φορολογούμενος μπορεί να προσκομίσει στοιχεία ότι από γεγονότα

ανωτέρας βίας πραγματοποίησε μικρότερες δαπάνες από την τεκμαρτή.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

Πώς «χρησιμοποιούνται» τα τεκμήρια και το πόθεν έσχες

Ας δούμε, με παραδείγματα, πώς υπολογίζονται τα τεκμήρια διαβίωσης και

απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.

Υπενθυμίζεται ότι το άθροισμα των δαπανών διαβίωσης και των δαπανών απόκτησης

περιουσιακών στοιχείων λαμβάνεται υπόψη μόνον εφόσον είναι μεγαλύτερο

τουλάχιστον κατά 20% από το άθροισμα των εισοδημάτων που δηλώνει ο

φορολογούμενος και δεν δικαιολογούνται από άλλα εισοδήματα που έχουν

φορολογηθεί στο παρελθόν ή προέκυψαν από ρευστοποίηση άλλων στοιχείων, διάθεση

περιουσιακών στοιχείων, δωρεές, δάνεια κ.λπ.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1ο

Έστω ότι το 2000 πληρώσατε σε οικιακή βοηθό 2.000.000 δρχ. και έχετε ένα

αυτοκίνητο 10 φορολογήσιμων ίππων.

Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη θα είναι:

Αυτοκίνητο 10 φορολογήσιμων ίππων = 3.400.000

Αμοιβή οικιακής βοηθού 2.000.000 Χ 2 = 4.000.000

Σύνολο = 7.400.000

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2ο

Έστω ότι το 2000 πληρώσατε για δευτερεύουσα κατοικία μεγαλύτερη από 100 τ.μ.

ενοίκιο 1.000.000 δρχ. Έχετε αυτοκίνητο 11 φορολογήσιμων ίππων και μοτοσυκλέτα

500 κ.ε.

Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη θα είναι:

Αυτοκίνητο 11 φορολογήσιμων ίππων = 4.050.000

Μοτοσυκλέτα 500 κ.ε. = 1.000.000

Ενοίκιο δευτερεύουσας κατοικίας 1.000.000 Χ 2 = 2.000.000

Σύνολο = 7.050.000

Προσαύξηση 10% για τα πέρα από δύο στοιχεία = 705.000

Γενικό σύνολο = 7.755.000

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3ο

Έστω ότι αγοράσατε στις 25.5.2000 ένα αυτοκίνητο 1600 κ.ε. (11 φορολογήσιμων

ίππων), αξίας 7.000.000 δρχ., από τα οποία πληρώσατε το 2000 (προκαταβολή και

δόσεις) τα 3.000.000 δρχ.

Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη θα είναι:

Αγορά αυτοκινήτου (ποσά που πληρώθηκαν μέσα στη χρήση) = 3.000.000

Τεκμήριο διαβίωσης αυτοκινήτου 4.050.000 Χ 7: 12 = 2.362.500

Σύνολο = 5.362.500

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 4ο

Έστω ότι αγοράσατε έπιπλα αξίας 1.600.000 δρχ. και σπίτι συνολικής αξίας

30.000.000 δρχ. από τα οποία καταβάλατε 10.000.000, ενώ για τα υπόλοιπα

υπογράψατε συναλλαγματικές που λήγουν από τον επόμενο χρόνο και μετά. Επίσης

πληρώσατε σε οικιακή βοηθό 1.800.000. Τέλος, κατέχετε αυτοκίνητο 10

φορολογήσιμων ίππων και μηχανοκίνητο σκάφος ανοικτού τύπου 5 μέτρων.

Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη θα είναι:

Τεκμήριο διαβίωσης αυτοκινήτου = 3.400.000

Τεκμήριο διαβίωσης σκάφους = 880.000

Αμοιβή οικιακής βοηθού 1.800.000 Χ2 = 3.600.000

Σύνολο = 7.880.000

Προσαύξηση 10% για τα πέρα από δύο στοιχεία = 788.000

Αγορά επίπλων = 1.600.000

Αγορά σπιτιού (ποσό που καταβλήθηκε μέσα στη χρήση) = 10.000.000

Γενικό σύνολο = 20.268.000