Προσπαθούν να ξεπεράσουν το σοκ

«Σημασία δεν έχει να ερμηνεύσουμε τον κόσμο, σημασία έχει να τον αλλάξουμε»…

Πότε είδατε για τελευταία φορά αυτή τη θέση γραμμένη στον τοίχο;

Η κατάρρευση της ΕΣΣΔ υπήρξε ένα μεγάλο σοκ για το παγκόσμιο κομμουνιστικό

κίνημα, αυτό όμως δεν σημαίνει πως οι κομμουνιστές εξαφανίστηκαν. Η παρουσία

των διεθνών αντιπροσωπειών στο 16ο Συνέδριο του ΚΚΕ ήταν εντυπωσιακή και

μαζικότερη από κάθε άλλη φορά. Φυσικά, τα πράγματα έχουν αλλάξει. Δεν υπάρχει

πλέον ένα κέντρο που συντονίζει το κίνημα. Ο τελικός στόχος, η ανατροπή του

συστήματος, παραμένει ο ίδιος, όμως κάθε κόμμα έχει να αντιμετωπίσει

διαφορετικές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που αντανακλούν όχι μόνον

στην τακτική του, αλλά και στην εσωτερική του κατάσταση. Ο διεθνιστικός

προσανατολισμός εξακολουθεί να υφίσταται στα λόγια και στα χαρτιά, στην ουσία

όμως το κίνημα είναι διχασμένο τόσο από άποψη στρατηγικής όσο και από άποψη

ψυχολογίας.

Ο Τρίτος Κόσμος

Υπάρχουν κομμουνιστικά κόμματα στον Τρίτο Κόσμο που ατενίζουν με πολύ

μεγαλύτερη αισιοδοξία το μέλλον από εκείνα στις ανεπτυγμένες χώρες. Ένα από

αυτά είναι το Κ.Κ. Ινδίας (μαρξιστικό), ένας κολοσσός με 700.000 μέλη που

είναι κυβέρνηση σε τρία ομόσπονδα κρατίδια της Ινδίας με συνολικό πληθυσμό

100.000.000 ανθρώπους. «Η κατάρρευση της ΕΣΣΔ επέδρασε οπωσδήποτε αρνητικά στο

ηθικό και την αυτοπεποίθηση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Ωστόσο,

εμείς ξεπεράσαμε το σοκ πιο ανώδυνα. Επιπλέον, η οργανωτική διάσπαση του

κομμουνιστικού κινήματος σε ένα φιλοσοβιετικό, ένα φιλοκινεζικό και το δικό

μας, το φιλοϊνδικό Κ.Κ. Ινδίας, έπαψε να έχει λόγο ύπαρξης», υποστηρίζει το

μέλος του Πολιτικού Γραφείου Σιταράμ Γιετσούρι. Οι Ινδοί κομμουνιστές εκτιμούν

ότι δεν είναι ανίσχυροι: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η παγκοσμιοποίηση ωφέλησε

το 10% του πληθυσμού που βρισκόταν σε καλύτερη μοίρα, και αυτό σημαίνει

100.000.000 ανθρώπους. Οι συνθήκες όμως για τους υπόλοιπους χειροτέρευσαν».

Το Κ.Κ. Ινδίας θεωρεί ότι το ευνοεί ο αγώνας για να διατηρηθεί η αυτάρκεια της

χώρας σε τρόφιμα. Η απελευθέρωση των αγορών αποβαίνει εις βάρος των

μικροκαλλιεργητών, τα δύο τρίτα των οποίων ζουν σε άθλιες συνθήκες. Ο κίνδυνος

επανεμφάνισης λιμών και οι ορατές οικονομικές και κοινωνικές αντιθέσεις, που

οφείλονται στην ανάπτυξη της βιομηχανίας της πληροφορικής, έχουν ως αποτέλεσμα

να πυκνώνουν οι τάξεις του. Αισθάνεται δε αρκετά ισχυρό, ώστε να αναλαμβάνει

και να συντονίζει πρωτοβουλίες σε περιφερειακό επίπεδο. «Η στρατηγική απάντηση

των κομμουνιστικών κομμάτων απέναντι στην παγκοσμιοποίηση είναι η συντονισμένη

υπερεθνική αντίδραση», υποστηρίζει ο κ. Γιετσούρι. Το Κ.Κ. Ινδίας δεν

χρειάζεται να καταφύγει στον εθνικισμό. Οι Ινδοί κομμουνιστές θεωρούν μεν τους

όρους του ΠΟΕ «επιστροφή στην αποικιοκρατία», πιστεύουν όμως ότι αφορά

συνολικά τον Τρίτο Κόσμο.

Η Ευρώπη

Στην Ευρώπη αντίθετα επικρατεί τακτική αμηχανία, με αποτέλεσμα άλλοτε καθαρά

διεθνιστικά κόμματα να καταφεύγουν στη σημαία της εθνικής ανεξαρτησίας. Η

στάση του πορτογαλικού Κ.Κ. απέναντι στη συμμετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή

Ένωση είναι αντιφατική: «Το 1986 είχαμε ταχθεί εναντίον της ένταξης και

δυστυχώς οι φόβοι μας επαληθεύτηκαν. Η Πορτογαλία χάνει σταδιακά την εθνική

της κυριαρχία. Επιδίωξή μας όμως δεν είναι η αποχώρηση από την Ένωση, αλλά η

αντιστροφή των όρων των συνθηκών», υποστηρίζει το μέλος της Πολιτικής

Επιτροπής του πορτογαλικού Κ.Κ. Γιόργε Πιέρες. Σε επίπεδο τακτικής, το

πορτογαλικό Κ.Κ. προσπαθεί να δημιουργήσει ένα μέτωπο πάλης, χωρίς ωστόσο να

αρνείται τις συνεργασίες με άλλα πολιτικά κόμματα. Στόχος είναι «να αλλάξει ο

συσχετισμός των δυνάμεων ώστε να αναγκαστεί το σοσιαλιστικό κόμμα που κυβερνά

τη χώρα να αλλάξει πορεία».

Σε ό,τι αφορά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, οι απόψεις διαφέρουν.

Το πορτογαλικό Κ.Κ. θεωρεί ότι το κομμουνιστικό κίνημα υπέστη μια μεγάλη ήττα

στις αρχές της δεκαετίας του ’90, και γι’ αυτό ευθύνεται ο τρόπος που

εφαρμόστηκε ο σοσιαλισμός στη Ρωσία.

Οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, οι εκπρόσωποι του Κ.Κ. Ρωσίας, αποδίδουν την

κατάρρευση σε έναν συνδυασμό εξωτερικών και εσωτερικών παραγόντων, όπως η

γραφειοκρατία, ο ανταγωνισμός των εξοπλισμών και η γερασμένη ηγεσία.

Οι Ρώσοι κομμουνιστές θεωρούν ότι η ανατροπή του σοσιαλισμού έχει γυρίσει τη

ρωσική οικονομία 40 χρόνια πίσω και ότι η κατάσταση στη Ρωσία είναι τραγική.

Την αντιλαμβάνονται όμως και σαν υποβάθμιση της διεθνούς θέσης της χώρας τους

και γι’ αυτό ο εθνικισμός παίζει έναν ισότιμο ρόλο με τον κρατικό παρεμβατισμό

στη ρητορική τους: «Η πολιτική του Πούτιν είναι αντιφατική. Η προσπάθειά του

για ενίσχυση της διεθνούς θέσεως της Ρωσίας έχει απήχηση, η εξωτερική ισχύς

είναι όμως άμεσα συνδεδεμένη με την οικονομική κατάσταση, που παραμένει η ίδια

τα τελευταία δέκα χρόνια. Πρέπει να αποκατασταθεί ο ρυθμιστικός ρόλος του

κράτους», τονίζει το μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΡ Βαλεντίν Ρομανόφ. «Υπάρχουν

κάποιοι που θα ήθελαν να μετατρέψουν τη Ρωσία σε εξαγωγέα πρώτων υλών. Αυτό

είναι απαράδεκτο» υποστηρίζει το αναπληρωματικό μέλος της Κ.Ε. Βλαντίμιρ

Βαβίλιν.

Η Ρωσία

Το ρωσικό ΚΚΕ στηρίζει την εκλογική του δύναμη στο κοινωνικό ζήτημα και τον

ρωσικό εθνικισμό: «Η πάλη για την κοινωνικοταξική απελευθέρωση στη Ρωσία είναι

άρρηκτα συνδεδεμένη με την υπόθεση της εθνικής ανεξαρτησίας» υποστηρίζει ο

Ρομανόφ.

Τι θα έκαναν διαφορετικά οι Ρώσοι κομουνιστές αν είχαν τη δυνατότητα να

επαναλάβουν το πείραμα; «Η ιστορία δυστυχώς δεν γνωρίζει δυνητικές ευκτικές»,

απαντά ο Ρομανόφ: «Σήμερα δεχόμαστε το πολυκομματικό σύστημα και τη μεικτή

οικονομία. Θα κάναμε πολλά πράγματα διαφορετικά, κατά βάση όμως θα κάναμε το

ίδιο».

Ο Βαβίλιν προσθέτει: «Δεν χρειάζεται να γυρίσουμε υποθετικά πίσω. Έχουμε

γυρίσει, αλλά σε διαφορετικό περιβάλλον. Αυτό που προέχει, είναι να

αποκαταστήσουμε το βιοτικό επίπεδο του λαού μας. Και μας ενδιαφέρει να

αλλάξουμε το καθεστώς, είτε με εκλογές είτε με εξωθεσμικό τρόπο, χωρίς να

επαναλάβουμε όμως τον εμφύλιο πόλεμο». Και στο μέλλον; Αμηχανία. «Μας

κατηγορούν για σοβινισμό. Δεν μπορούμε όμως να δώσουμε απαντήσεις από χθεσινές

θέσεις. Πιστεύουμε στη νίκη, θα είναι όμως ένας δύσκολος δρόμος».

Μίκης: Πόλος συσπείρωσης, αντίβαρο στον Αβραμόπουλο

Παρέμβαση με νόημα έκανε ο Μίκης Θεοδωράκης κατά τη διάρκεια της χθεσινής

πανηγυρικής έναρξης των εργασιών του 16ου Συνεδρίου του ΚΚΕ στον Περισσό. Σε

συνέντευξή του στον χθεσινό «Ριζοσπάστη», ο συνθέτης ζήτησε τη δημιουργία ενός

πόλου συσπείρωσης της Αριστεράς σε αντίβαρο για την κίνηση Αβραμόπουλου, την

οποία προβάλλει, όπως είπε, η άρχουσα τάξη. Άσκησε επίσης κριτική στη στάση

του ΚΚΕ απέναντι στη Ευρώπη: «Δεν μπορείς να λες έξω από την Ευρώπη, διότι η

Ευρώπη είναι μια πραγματικότητα. Και εγώ ως αριστερός, ως παλιός κομμουνιστής,

λέω ότι δεν θέλουμε τα σύνορα, πρέπει να τα καταργήσουμε εμείς, στην Ευρώπη

των μονοπωλίων να αντιτάξουμε την Ευρώπη των λαών… Οι κομμουνιστές έχασαν

κάθε φορά που ήταν σε άμυνα. Μόνο σε επίθεση πρέπει να είναι. Εύχομαι λοιπόν

το συνέδριο αυτό να σκεφθεί επιθετικά, ρεαλιστικά και να δώσει την απάντηση

της Αριστεράς σε αυτήν την πρόκληση, την οποία κάνει αυτήν τη στιγμή και πολύ

σωστά για λογαριασμό της η Δεξιά». Το 16ο Συνέδριο του ΚΚΕ θα τελειώσει την

Κυριακή με την εκλογή της νέας Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος.

Μήνυμα με πολλούς αποδέκτες από τον Χαρίλαο Φλωράκη

Μήνυμα με πολλαπλούς αποδέκτες απέστειλε ο επίτιμος πρόεδρος του ΚΚΕ Χαρίλαος

Φλωράκης με την παρέμβασή του στο 16ο Συνέδριο του κόμματος.

Ο κ. Φλωράκης χαρακτήρισε τη δημιουργία του μετώπου, ζήτησε όμως από το

συνέδριο να αποσαφηνίσει πλήρως τη σχέση του μετώπου με την εξουσία: «Το θέμα

είναι ποια θα είναι η εξουσία του μετώπου όταν αυτό αναδειχθεί ­ εννοώ

κοινοβουλευτικά ­ σε κυβέρνηση», υπογράμμισε ο κ. Φλωράκης. Υπενθυμίζεται ότι

η κ. Παπαρήγα στη χθεσινή εισήγησή της είχε πει πως το μέτωπο σε συνθήκες

επαναστατικής κατάστασης μπορεί να πάρει χαρακτηριστικά επαναστατικής

συμμαχίας, εναλλάσσοντας όλες τις μορφές πάλης, χωρίς ωστόσο να αποκλείσει την

ανάδειξη κυβέρνησης μετώπου με βάση το Κοινοβούλιο.

Αναφερόμενος στη διαμάχη που ανέκυψε στο πλαίσιο του προσυνεδριακού διαλόγου

τόνισε πως το θέμα δεν είναι η εξέταση του 20ού Συνεδρίου του ΚΚΣΕ αλλά η

αντιμετώπιση της αστικής προπαγάνδας. Υποστήριξε πως είναι ανάγκη να ανυψωθεί

η σημαία της εθνικής ανεξαρτησίας και της λαϊκής κυριαρχίας, που είναι

επίκαιρη και σήμερα. Και έκλεισε την ομιλία του τονίζοντας πως σε ό,τι τον

αφορά προσωπικά, δεν είχε ποτέ συνείδηση βετεράνου απομάχου. «Από όποια θέση

και αν υπηρέτησα το κόμμα και το λαϊκό κίνημα, πάντα αισθανόμουνα, ήμουνα και

είμαι μαχητής του», κατέληξε ο κ. Φλωράκης.