Σκωτσέζικο ντους από Ετζεβίτ και Τζεμ

Αποφασισμένος να συνεχίσει την πολιτική της προσέγγισης με την Ελλάδα

εμφανίζεται ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ισμαήλ Τζεμ σε αποκλειστική του

δήλωση προς «ΤΑ ΝΕΑ».

Σκόπια

Μιλώντας λίγα λεπτά μετά την επανάληψη, εκ μέρους του Πρωθυπουργού του

Μπουλέντ Ετζεβίτ, της θέσης για διάλογο εφ’ όλης της ύλης ­ και μάλιστα ακόμα

και με κρυφή ατζέντα ­, ο κ. Τζεμ αναφέρθηκε στη διαδικασία που έχει ξεκινήσει

με τον κ. Γ. Παπανδρέου. Στην ερώτηση αν η τελευταία όξυνση με αφορμή την

άσκηση σημάνει και «πάγωμα» των συζητήσεων των δύο υπουργών Εξωτερικών, ο Ι.

Τζεμ ήταν κατηγορηματικός: «Έχουμε διανύσει μια μακρά απόσταση. Κι αυτό που

έχουμε πετύχει είναι υπερβολικά πολύτιμο για να το αφήσουμε να χαθεί».

Πάντως ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών περιορίστηκε σε ένα… χαμόγελο με νόημα

όταν τον ρωτήσαμε για τον ρόλο των στρατηγών στην τελευταία όξυνση,

εκφράζοντας παράλληλα την ελπίδα να συναντηθεί με τον κ. Παπανδρέου στη

Βουδαπέστη στις 31 Οκτωβρίου.

Ο Έλληνας υπουργός, ωστόσο, αν και θα πάει στη Βουδαπέστη για τις εργασίες της

Ένωσης Ατλαντικού Συμφώνου, ζήτησε να αναβληθεί η από κοινού βράβευσή του με

τον κ. Ι. Τζεμ που είχε προγραμματισθεί να γίνει την ίδια μέρα. Ο κ.

Παπανδρέου στην επιστολή που έστειλε επικαλείται τα τελευταία γεγονότα στις

ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Νωρίτερα οι κ.κ. Κώστας Σημίτης και Μπουλέντ Ετζεβίτ, τόσο σε σύντομη κατ’

ιδίαν συνάντησή τους στο περιθώριο της Διαβαλκανικής Συνάντησης Κορυφής των

Σκοπίων όσο και δημόσια (στη συνέντευξη Τύπου) συμφώνησαν ότι… διαφωνούν.

Μία μόνο διαφορά

Ο μεν Έλληνας Πρωθυπουργός επέμεινε ότι υπάρχει μία μόνο διαφορά, αυτή της

υφαλοκρηπίδας, ενώ ο Τούρκος ομόλογός του ζήτησε διάλογο για «τα χωρικά ύδατα,

την υφαλοκρηπίδα, τον εναέριο χώρο, κ.λπ.».

Οι δύο ηγέτες είχαν σύντομη κατ’ ιδίαν συνάντηση στη διάρκεια του γεύματος των

Βαλκάνιων ηγετών ­ «κάπνισαν ένα τσιγάρο», ήταν η φράση συνεργάτη του

Πρωθυπουργού για τη 10λεπτη συνάντηση.

Ο Έλληνας Πρωθυπουργός επεσήμανε στον κ. Ετζεβίτ ότι η τελευταία στάση της

Τουρκίας στη διάρκεια της άσκησης ήταν ιδιαιτέρως αρνητική, καλλιεργεί κλίμα

έντασης και δεν βοηθά τις σχέσεις. Ο Τούρκος Πρωθυπουργός αντέτεινε ότι πρέπει

να γίνει διάλογος για να δούμε όλα τα θέματα. Και ο Κώστας Σημίτης είπε ότι

έχουμε κάνει ξεκάθαρες προτάσεις για την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων,

για μας υπάρχει μόνο η υφαλοκρηπίδα και δεν γίνεται διάλογος για άλλα θέματα.

Κυβερνητικές πηγές ερμήνευαν την όλη στιχομυθία ως «καμία εξέλιξη».

Ωστόσο, λίγο αργότερα, όταν ο κ. Σημίτης ρωτήθηκε για τις ελληνοτουρκικές

σχέσεις στη συνέντευξη Τύπου, ο κ. Μπ. Ετζεβίτ άρπαξε την ευκαιρία για να

αναπτύξει την μακροσκελή «πλατφόρμα» του επί του τι πρέπει να γίνει στα

ελληνοτουρκικά.

Απαντώντας στην ερώτηση ο Έλληνας Πρωθυπουργός είπε πως Ελλάδα και Τουρκία

έχουν διαφορετικές απόψεις σε ορισμένα κεφάλαια. Εμείς, πρόσθεσε, πιστεύουμε

ότι υπάρχει μόνο μία διαφορά, αυτή της υφαλοκρηπίδας. Πάντως, συνέχισε, καλό

είναι να υπάρχουν συζητήσεις, να υπάρχει ανταλλαγή απόψεων, ώστε να βρούμε

κοινές απαντήσεις στα προβλήματα της ΝΑ Ευρώπης. Και για τη συνάντησή του με

τον κ. Ετζεβίτ περιορίστηκε να πει ότι ήταν μια «φιλική συζήτηση».

Ζητεί διάλογο

Όμως, ο κ. Ετζεβίτ ­ που δεν είχε ερωτηθεί ­ πήρε το λόγο και ανέπτυξε

ολόκληρη την τουρκική επιχειρηματολογία περί διαλόγου εφ’ όλης της ύλης.

Υποστήριξε, παρά την αντίθετη θέση του Ελσίνκι, ότι ένα δικαστήριο, όπως η

Χάγη, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την πολυπλοκότητα των ζητημάτων του Αιγαίου.

Και γι’ αυτό απαιτείται ένας απευθείας διάλογος «για τα χωρικά ύδατα, την

υφαλοκρηπίδα, τον εναέριο χώρο κ.λπ.»!

Ο Τούρκος Πρωθυπουργός, τονίζοντας ότι «καμία χώρα δεν έχασε απ’ τον διάλογο

για διαφωνίες και παρεξηγήσεις», πρότεινε ακόμη και διάλογο με μη δεσμευτική

(ανοικτή) ατζέντα και μη δημοσιοποιήσιμο περιεχόμενο. Επικαλέστηκε μάλιστα επ’

αυτού το προηγούμενο του διαλόγου που είχαν στο παρελθόν ο ίδιος και ο

Κωνσταντίνος Καραμανλής, προειδοποιώντας ότι μια τέτοια διαδικασία «δεν πρέπει

να διακόπτεται λόγω πολιτικών αλλαγών στη μία ή την άλλη χώρα».

Παρέμβαση

Χθες πάντως, παρέμβαση για τα εθνικά θέματα έκανε από τη Θεσσαλονίκη όπου

βρίσκεται για τις εορταστικές εκδηλώσεις ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ο κ.

Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος δήλωσε ότι «περνάμε πιο δύσκολες ημέρες απ’ ό,τι

είχαμε ελπίσει. Ορισμένοι», είπε, προφανώς αναφερόμενος στην Τουρκία,

«προβαίνουν σε προκλήσεις που δεν στέκουν σε κανένα νόμο. Πρέπει, τόνισε, να

τις αποφεύγουν».

Στη δικαίωση των ελληνικών θέσεων μέσω (και) του ντοκουμέντου της Νομικής

Υπηρεσίας του ΝΑΤΟ που αποκάλυψαν χθες «ΤΑ ΝΕΑ» αναφέρθηκε ο εκτελών χρέη

κυβερνητικού εκπροσώπου υφυπουργός κ. Τηλ. Χυτήρης. Μάλιστα, ο υφυπουργός

επικαλέστηκε και το ντοκουμέντο αυτό για να απαντήσει στις αιτιάσεις περί

υποχωρητικότητας που είχε διατυπώσει ο πρόεδρος της Ν.Δ.

Άκης: Εχθρική στάση

Από την πλευρά του, ο υπουργός Άμυνας κ. Α. Τσοχατζόπουλος χαρακτήρισε «άκρως

εχθρική έναντι της Ελλάδος» την πρόσφατη στάση της Τουρκίας στη ΝΑΤΟτοϊκή

άσκηση «Destined Glory». Ταυτόχρονα, προειδοποίησε την Άγκυρα ότι η χώρα μας

στο άμεσο μέλλον θα γίνει «πιο απαιτητική» σε ό,τι αφορά τις υποχρεώσεις και

συνθήκες λειτουργίας της γείτονος στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο υπουργός Άμυνας, που παραβρέθηκε χθες στην επίσημη τελετή ένταξης στις

Ένοπλες Δυνάμεις οχημάτων αμερικανικής παραγωγής τύπου «Χάμερ», στη Ρεντίνα,

ρωτήθηκε για την κριτική που άσκησε ο Κώστας Καραμανλής στην κυβέρνηση,

κάνοντας λόγο για υποχωρητικότητα έναντι της Τουρκίας. «Κάνει λάθος ο κ.

Καραμανλής» απάντησε ο υπουργός, εξηγώντας ότι αφενός ο αρχηγός της

αξιωματικής αντιπολίτευσης ενημερώθηκε από τον ίδιο και αφετέρου οι βουλευτές

της Ν.Δ. που μετέχουν στη Διαρκή Κοινοβουλευτική Επιτροπή αντελήφθησαν

λεπτομερώς την όλη στάση της κυβέρνησης, την οποία χαρακτήρισε ως «ορθή και

αναγκαία».

Παρέμβαση στη θέμα της άσκησης έκανε στο μεταξύ χθες και το ΝΑΤΟ με δήλωση

αξιωματούχου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Με αυτή, αφού… απαλλάσσει ευθυνών το

ΝΑΤΟ, προτρέπει ουσιαστικά τις δύο πλευρές να συζητήσουν το θέμα της

συμμετοχής στις συμμαχικές ασκήσεις τόσο σε διμερή ελληνοτουρκικό διάλογο όσο

και σε διάλογο στο ΝΑΤΟ. Θέση, που όπως έλεγαν διπλωματικές πηγές στην Αθήνα,

υιοθετεί ουσιαστικά τις τουρκικές επιδιώξεις για αναγωγή του θέματος σε

διμερές.

Περιμένουμε νέες προτάσεις για το όνομα των Σκοπίων

Πολλές και ποικίλες οι παρεμβάσεις κατά τη Διαβαλκανική Σύνοδο Κορυφής στα

Σκόπια ­ τα αμέσου ενδιαφέροντος θέματα, ωστόσο, για την Ελλάδα ήταν όσα για

τα ελληνοτουρκικά και ελληνοσκοπιανά συζητήθηκαν στο περιθώριο της Συνόδου.

Όσο για τις εργασίες της διάσκεψης, τις σημάδεψαν τα «μαθήματα δημοκρατίας»

του κ. Ετζεβίτ στον κ. Κοστούνιτσα, η επιθετικότητα του Αλβανού πρωθυπουργού

κ. Μεϊντάνι κατά της Γιουγκοσλαβίας ­ ζήτησε αυτονομία του Κοσσυφοπεδίου ­

αλλά και η παρέμβαση του κ. Κ. Σημίτη για το έλλειμμα δημοκρατίας που

παρατηρείται στις εκλογικές διαδικασίες ορισμένων χωρών.

Το αποτέλεσμα ήταν η έκδοση ενός κοινού ανακοινωθέντος ­ «σούπας» ­ που δεν

κάνει καν αναφορά στη διατήρηση των υπαρχόντων συνόρων.

Ο κ. Σημίτης είχε κατ’ ιδίαν συνάντηση και με τον Σκοπιανό πρωθυπουργό κ.

Γκεοργκιέφσι, στη διάρκεια της οποίας διαπιστώθηκε η ραγδαία βελτίωση των

διμερών σχέσεων. Ωστόσο, ο Έλληνας πρωθυπουργός τόνισε ότι η ανάπτυξη της

συνεργασίας έχει και όρια ­ και τα όρια αυτά είναι το θέμα της ονομασίας.

Σε δύο χρόνια λήγει η Ενδιάμεση Συμφωνία και θα ήταν παράδοξο να περιμένουμε

μέχρι τότε, είπε ο κ. Σημίτης, προσθέτοντας ότι στο πλαίσιο του ΟΗΕ η Ελλάδα

αναμένει τις απόψεις των Σκοπίων «και όχι αυτές που έχουμε ήδη απορρίψει».