ΔΡΟΜΟΙ

Η ανάγνωση…

… του ανθρώπινου γονιδιώματος σύντομα ­ πολύ πιο σύντομα από ό,τι νομίζαμε,

όταν μέναμε για πρώτη φορά ενεοί μπροστά σε αυτό το θαύμα της σύγχρονης

επιστήμης ­ θα θέσει στην ανθρωπότητα ένα ερώτημα: Από εδώ και πέρα, η

κοινωνία θα είναι άραγε πρόθυμη να ανεχθεί τα κληρονομικά γενετικά

μειονεκτήματα; Θα μπορεί άραγε ένα παιδί με τέτοιο μειονέκτημα να μεγαλώσει με

την ίδια φροντίδα με την οποία θα μεγαλώνουν και τα άλλα παιδιά; Θα μπορεί

ένας άρρωστος να αντιμετωπίζεται ισότιμα με τον υγιή; Η βιοτεχνολογία ήδη

αρχίζει να κλονίζει θεμελιώδεις κοινωνικές και ατομικές αξίες. Όσοι δεν μπήκαν

στον κόπο να σταθούν απέναντί της κριτικά ή όσοι βιάστηκαν να την ευτελίσουν

σαν μια επιστημονική φάρσα, σύντομα θα διαπιστώσουν πως έκαναν ένα τραγικό

λάθος.

Η απόφαση…

… που πήρε το βρετανικό υπουργείο Υγείας προϊδεάζει για το τι πρόκειται να

ακολουθήσει ­ και μάλιστα σε ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον όπου ολόκληρο το σύστημα

κοινωνικής πρόνοιας αμφισβητείται. Οι βρετανικές ασφαλιστικές εταιρείες

αποκτούν το δικαίωμα να λαμβάνουν υπόψη γενετικές εξετάσεις προκειμένου να

ασφαλίσουν τους πελάτες τους (σήμερα για τους πάσχοντες από χορεία του

Χάντινγκτον, αύριο για όλα τα κληρονομικά νοσήματα). Θα μπορούν να τους ρωτούν

αν έχουν κάνει τέτοια εξέταση και ποιο ήταν το αποτέλεσμα. Δεν θα έχει νόημα

να πει κανείς ψέματα, αφού η ασφαλιστική εταιρεία θα μπορεί να παίρνει τα

σχετικά στοιχεία από τον προσωπικό γιατρό του υποψήφιου πελάτη. Οι

ασφαλιστικές εταιρείες χρυσώνουν το «χάπι» και λένε πως έτσι θα μπορούν, όταν

οι γενετικές εξετάσεις είναι αρνητικές, να προσφέρουν «πριμ» στους πελάτες

τους. Τάχα αυτό είναι πρόοδος;

Οι υγιείς…

… θα πουν, ναι. Το ίδιο και πολλοί οικονομολόγοι που θέλουν την κατάλυση του

κοινωνικού κράτους. Μπορεί μερικοί άνθρωποι να βλέπουν με καλό μάτι την

προϊούσα διάβρωση που υφίσταται η έννοια της ασφαλιστικής αλληλεγγύης, στην

οποία οι υγιείς ­ που κάποτε θα αρρωστήσουν και αυτοί ­ αναλαμβάνουν το κόστος

περίθαλψης των ασθενέστερων μελών της κοινωνίας. Όμως, η εύθραυστη ισορροπία

ανάμεσα στην πλειονότητα και τις ανάγκες της μειονότητας για προστασία

απειλείται σοβαρά.

Η προοπτική…

… της ανταποδοτικής ασφάλισης αναμένεται να αυξήσει τις πιέσεις για την

υποχρεωτική διεξαγωγή γενετικών εξετάσεων. Όμως, ο πόνος εκείνων που

προηγουμένως ζούσαν με την ελπίδα θα γίνεται πιο βαρύς, καθώς τα γενετικά

εργαστήρια θα επιβεβαιώνουν τη φρικτή τους μοίρα. Σίγουρα, οι γονείς θα

μπαίνουν στον πειρασμό να υποβάλουν τα παιδιά τους σε γενετικές εξετάσεις

προκειμένου να τα εξασφαλίσουν οικονομικά από μικρή ηλικία. Τι θα γίνει όμως

όταν αυτές οι εξετάσεις θα αποκαλύπτουν πως είναι φορείς μιας κληρονομικής

νόσου; Θα μπορούν άραγε τότε να μεγαλώσουν με την ίδια φροντίδα που δείχνει η

κοινωνία και στα άλλα παιδιά; Ή μήπως η αποκωδικοποίηση του γονιδιώματος θα

θέσει σε αμφισβήτηση την ανεκτικότητα της κοινωνίας; Ασφαλώς, οι γενετικές

αναλύσεις δεν είναι έργο του Σατανά. Στα χέρια υπεύθυνων γιατρών μπορούν να

λιγοστέψουν τον ανθρώπινο πόνο. Στα χέρια όμως των ασφαλιστικών εταιρειών πώς

μπορεί να ισχύει το ίδιο; Πώς μπορεί ιάσιμες και ανίατες περιπτώσεις να

αντιμετωπίζονται ισότιμα; Στη λογική της ελαχιστοποίησης του κόστους (δηλαδή

της μεγιστοποίησης του κέρδους) πώς μπορεί ο άρρωστος να έχει τα ίδια

δικαιώματα με τον υγιή;