ΔΡΟΜΟΙ

Μποντ…

… Τζέιμς Μποντ. Ο κατάσκοπος που αγάπησε την παγκοσμιοποίηση πολύ πριν την

αγαπήσουν οι σημερινοί εραστές της. Μια οργάνωση που δρα έξω από τους κανόνες

του παγκόσμιου συστήματος εκμεταλλεύεται τις αντιθέσεις μεταξύ των κρατών για

να προωθήσει τους δόλιους σκοπούς της. Οι αρχηγοί των κρατών συντονίζουν τις

προσπάθειές τους για να την αντιμετωπίσουν. Οι εντάσεις ανάμεσα στις

κυβερνήσεις των κυρίαρχων κρατών και αυτή την οργάνωση που «παίζει» με άλλους

κανόνες απειλούν να τινάξουν το διεθνές σύστημα στον αέρα. Ήδη από τη δεκαετία

του 1950, πριν ακόμη τον ενσαρκώσει ο Σιν Κόνερι, ο κόσμος του Τζέιμς Μποντ ­

που είναι ο κόσμος του Ίαν Φλέμινγκ ­ μοιάζει εκπληκτικά σύγχρονος, τόσο που

το περιοδικό «Foreign Policy» του αφιερώνει μια μεγάλη ανάλυση.

Ο εχθρός…

… απειλεί την ευημερία μιας χώρας ή την ασφάλεια της διεθνούς κοινότητας.

Λυμαίνεται χώρους που τα κράτη είναι ανήμπορα ή απρόθυμα να ελέγξουν:

οργανωμένο έγκλημα, εμπόριο όπλων, τρομοκρατία, διεθνές εμπόριο. Για να τον

αντιμετωπίσουν, τα κυρίαρχα κράτη πρέπει να βάλουν κατά μέρος τις διαφορές

τους και να συνεργαστούν. Οι μέθοδοι του εχθρού μοιάζουν σήμερα πολύ γνώριμες.

Η οργάνωση SPECTRE προσπαθεί να ανοίξει ρήγματα στις διεθνείς συμμαχίες, να

προκαλέσει λαϊκές εξεγέρσεις, πολιτική αστάθεια, σύγκρουση Ανατολής και Δύσης

(«Ζεις μονάχα δυο φορές», 1967). Εκμεταλλεύεται την αδυναμία των κρατών να

συνεργαστούν και να ελέγξουν τις υπερεθνικές τεχνολογικές, χρηματοοικονομικές,

εμπορικές και μεταναστευτικές κινήσεις. Η δυναμική του ανταγωνισμού μεταξύ των

κρατών δίνει τη δυνατότητα σε εκτός νόμου οργανώσεις να εκμεταλλεύονται τη

διεθνή πολιτική για να προωθούν τους σκοπούς τους.

Μερικοί κακοί…

… του Μποντ μοιάζουν πάρα πολύ σύγχρονοι. Ένας μεγαλοχρηματιστής

(«Χρυσοδάκτυλος», 1964) προσπαθεί να αρπάξει χρυσό για να φέρει αστάθεια στις

διεθνείς αγορές συναλλάγματος και να καταστρέψει τις βιομηχανικές οικονομίες

(λέγε με Σόρος). Πολυεθνικές εταιρείες επιδιώκουν να ελέγξουν μονοπωλιακά τις

αγορές και χρησιμοποιούν τις διεθνείς διαφορές για να δημιουργήσουν ζήτηση για

τα προϊόντα τους. Οι αποσταθεροποιητικοί παράγοντες του Τζέιμς Μποντ μοιάζουν

συχνά προφητικοί, είτε αυτοί είναι υποτιθέμενοι τρομοκράτες (Οσάμα Μπιν

Λάντεν) είτε λαθρέμποροι ναρκωτικών (κολομβιανά καρτέλ). Χιλιαστικές μαζικές

δολοφονίες προβάλλουν στην οθόνη τις μαζικές δολοφονίες και αυτοκτονίες που θα

ακολουθήσουν στην Ουγκάντα.

Ο Φλέμινγκ…

… είχε δει τους κινδύνους και τα οφέλη από τις νέες μορφές διεθνών σχέσεων

ήδη από την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, πολύ πριν οι σύγχρονοι επιστήμονες

αναλύσουν τα προβλήματα και τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης. Το ότι ένας

Βρετανός μυθιστοριογράφος στα 1950 και χολιγουντιανοί σεναριογράφοι στα 1960

και 1970 έγραψαν για θέματα που σήμερα μας φαίνονται τόσο οικεία, θα πρέπει

σίγουρα να εμπνέει μια δόση ταπεινοφροσύνης στους εμβριθείς σύγχρονους

αναλυτές των διεθνών σχέσεων. Γιατί ασφαλώς δεν μπορούν να απαντήσουν σε μια

εύλογη απορία: αν τα χαρακτηριστικά της παγκοσμιοποίησης ήταν ήδη γνωστά εδώ

και τόσο καιρό, γιατί ανέπτυξαν τις θεωρίες τους τόσο αργά; Όπως στις ταινίες

του, έτσι και στην πραγματικότητα ο Τζέιμς Μποντ ήταν ένα βήμα μπροστά. Μποντ.

Τζέιμς Μποντ.