Αναζήτηση
Όσοι έχουν βρεθεί σε μια πραγματική δημοπρασία, από την πιο μικρή στο
παζάρι του Μοναστηρακίου μέχρι την πιο υψηλή στα μεγάλα διεθνή σπίτια, θα
βεβαιώσουν ότι πρόκειται για μια μοναδική εμπειρία. Τόσο γι’ αυτούς που
παίζουν «χτυπώντας» τα αγαθά όσο και για τους αμέτοχους που παρακολουθούν
τη διαδικασία κουτσομπολίστικα.
Στη διαδικασία της δημοπρασίας, βεβαίως, στηρίζονται και όλα τα χρηματιστήρια,
όπου κάποιος προσφέρει τόσα κομμάτια αυτής της μετοχής σε αυτή την τιμή και
κάποιοι προσφέρουν τιμές που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν (το περίφημο
bid-ask). Σήμερα στα χρηματιστήρια η διαδικασία είναι σιωπηρή και γίνεται μέσω
υπολογιστών, πριν από πολύ λίγα χρόνια όμως, στην Ελλάδα, μπαίνοντας στην
αίθουσα του ΧΑΑ άκουγε κανείς κάποιους χρηματιστές (τους λεγόμενους
«καγκελάτους»!) να φωνάζουν τιμές και κάποιους από γύρω να φωνάζουν προσφορές.
Να όμως που η τεχνολογία προχωράει, τα PC μπαίνουν σε όλα τα σπίτια, και αυτό
που δημιουργήθηκε για τα χρηματιστήρια μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε είδους
δημοπρασίες. Χάρη στο Internet και στην παγκόσμια δικτύωση, οι δημοπρασίες πια
δεν περιορίζονται στα άτομα που μπορούν να συμβρεθούν σε μια αίθουσα, αλλά
μπορούν να επεκταθούν μέχρι και σε πλανητική κλίμακα!
Ο πιο πετυχημένος ηλεκτρονικός τόπος δημοπρασιών βρίσκεται φυσικά στην Αμερική
και ακούει στο όνομα eBay (www.ebay.com). Η
διαδικασία είναι απλή: Κάποιος που θέλει να πουλήσει ένα είδος, γράφει την
περιγραφή τού προς πώληση αντικειμένου, την τιμή έναρξης, καθώς και την
ημερομηνία μέχρι την οποία θα ολοκληρωθεί η δημοπρασία. Με τη σειρά τους οι
αγοραστές ψάχνουν στην οθόνη του PC τους όλα τα είδη, που είναι ταξινομημένα
σε κατηγορίες και υποκατηγορίες. Αν δουν κάτι που επιθυμούν, γράφουν μια
προσφορά αγοράς. Στην οθόνη του μπορεί κανείς να δει όλο το παρελθόν πριν
κάνει τη δική του προσφορά. Όταν λήξει ο χρόνος, το υπολογιστικό σύστημα
ανακηρύσσει τον νικητή και κλείνει τη συναλλαγή. Για την υπηρεσία του, το eBay
παίρνει ένα μικρό ποσό με την αναγραφή του είδους (κάτι ανάλογο με την αγγελία
στην εφημερίδα) και ένα μικρό ποσοστό του συνολικού ποσού της συναλλαγής
(ανάλογο με αυτό που παίρνουν οι φυσικοί δημοπράτες).
Η επιτυχία του eBay είναι μοναδική και σήμερα είναι ένας από τους 20 πιο
δημοφιλείς τόπους στο Internet. Εκτός Αμερικής έχουν ξεκινήσει προσπάθειες,
ωστόσο τα αποτελέσματα είναι ακόμη πρακτικά ασήμαντα. Βασικός λόγος, όπως λένε
οι αναλυτές, είναι η μικρή διάδοση του Internet, που σε λίγες χώρες εκτός
Αμερικής έχει την κρίσιμη μάζα για να λειτουργήσουν τέτοιοι μηχανισμοί. Γενικά
θεωρείται ότι μια διείσδυση στην τάξη του 25%-30% είναι απαραίτητη για να
υπάρξει ενδιαφέρον στο γενικευμένο ηλεκτρονικό εμπόριο (η Ελλάδα στο τέλος του
2000 εκτιμάται ότι θα είναι στο 10%).
Τα παρατράγουδα που μπορεί να δημιουργήσει ένα τόσο ευρύ και εύκολο παζάρι
είναι πολλά. Χαμός έγινε πριν από λίγους μήνες όταν κάποιος έβαλε σε
δημοπρασία στο eBay ένα νεφρό για μεταμόσχευση.
Η τιμή γρήγορα έφτασε σε αστρονομικά όρια και οι αρχές υποχρέωσαν το eBay να
διακόψει τη διαδικασία. Πρόσφατα, ένας άλλος ευφυής Αμερικανός έβγαλε προς
πώληση στο eBay την ψήφο του στις εκλογές, με το ασύλληπτο επιχείρημα ότι οι
γερουσιαστές και οι βουλευτές κάθε ημέρα πωλούν την ψήφο τους, δεν πρέπει
λοιπόν να στερηθεί από αυτό το προνόμιο ο κοινός πολίτης! Η δημοπρασία
ξεκίνησε με 5 δολάρια και γρήγορα έφτασε στα 10.000 δολάρια!
Το παιχνίδι, λοιπόν, μπορεί να πάρει άσχημα μονοπάτια, γι’ αυτό και είναι
απαραίτητο πριν ξεκινήσει στην Ευρώπη, να οριστούν οι κανόνες, όσο γίνεται.
Από εκεί και πέρα, βεβαίως, κανείς δεν ξέρει πόσες κρυφές δημοπρασίες γίνονται
σε σκοτεινά μέρη του παγκόσμιου δικτυακού ιστού, όπως κανείς δεν ξέρει πόσο
λαθρεμπόριο γίνεται από τους δρόμους της ξηράς, της θάλασσας, του αέρα και του
Διαδικτύου.
Ο Θεόδωρος Σπίνουλας είναι επικεφαλής του Ιντερνετικού Προγράμματος του
Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη και της Πύλης ΙΝ. GR.
