Η εκλογική γεωγραφία της Κρήτης την τελευταία εικοσαετία είναι άρρηκτα

συνδεδεμένη με την ηγεμονική θέση που κατέχει σταθερά το ΠΑΣΟΚ από το 1981. Το

συνολικό ποσοστό του ΠΑΣΟΚ στην Κρήτη είναι, σχεδόν πάντα, περίπου 15

ποσοστιαίες μονάδες ανώτερο από το αντίστοιχο εθνικό ποσοστό του και

κυμαίνεται περί το 60% σε περιόδους ανοδικής φάσης (το 1981 ήταν 60,6%, το

1985 παρέμεινε 60,5% και το 1993 έφτασε το 59,6%) και περί το 55% σε περιόδους

χαμηλής στάθμης (55,7% το 1996 και μεταξύ 52% και 53,5% στις τρεις εκλογές του

’89-90).

Στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, τον Σεπτέμβριο του 1996, το ΠΑΣΟΚ

συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία και στους τέσσερις νομούς της Κρήτης,

εκλέγοντας συνολικά τους 12 από τους 16 βουλευτές του νομού (το 1993 είχε τους

11 από τους 15).

Βέβαια, παρ’ όλο που η πρωτοκαθεδρία του ΠΑΣΟΚ στην Κρήτη είναι γενικευμένη,

υπάρχουν και αξιοσημείωτες επιμέρους διαφοροποιήσεις, αφ’ ενός μεταξύ αστικών

κέντρων (όπου συνολικά το ΠΑΣΟΚ παρέμεινε το 1996 ελαφρώς κάτω του 50%) και

αγροτικής ενδοχώρας (όπου σχεδόν παντού ξεπέρασε το 50%) και αφ’ ετέρου μεταξύ

ανατολικού και δυτικού τμήματος του νησιού. Έτσι, ενώ στα Χανιά και στο

Ρέθυμνο το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ το 1996 κυμάνθηκε μεταξύ 51% και 52%, στο

Ηράκλειο και το Λασήθι ­ τις δύο σταθερά καλύτερες για το ΠΑΣΟΚ εκλογικές

περιφέρειες της χώρας την τελευταία εικοσαετία ­ προσέγγισε σχεδόν το 60%.

Στις εύφορες και οικονομικά αναπτυσσόμενες αγροτικές περιοχές της ανατολικής

Κρήτης (κοιλάδα της Μεσσαράς) εντοπίζεται εξάλλου και το κατ’ εξοχήν προπύργιο

του ΠΑΣΟΚ στην Κρήτη: η δύναμή του από το 1981 και μετά δεν έπεσε ποτέ κάτω

από το 60% και διατηρήθηκε το 1996 στο 65% περίπου. Όμως, τα οξυμένα

προβλήματα που αντιμετώπισε το ΠΑΣΟΚ στις προηγούμενες δημοτικές εκλογές

(έχασε και τους τρεις μεγάλους δήμους της περιοχής ­ Μοίρες, Τυμπάκι και

Αρκαλοχώρι) καθώς και η σημαντική πτώση που παρουσίασε στις πρόσφατες

ευρωεκλογές δημιουργούν ορισμένα ερωτηματικά ως προς τη δυνατότητά του να

διατηρήσει και φέτος αυτή την παράδοση. Η ίδια παρατήρηση μπορεί, μάλιστα, να

επεκταθεί και για το σύνολο της Κρήτης, με δεδομένες τις εντονότατες τριβές

που εκδηλώθηκαν κατά τις δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές (απώλεια της

Νομαρχίας Χανίων, ισχυρά «αντάρτικα» ψηφοδέλτια στον Δήμο Ηρακλείου και τη

Νομαρχία Ρεθύμνης κ.λπ.) καθώς και τη μεγάλη μείωση που κατέγραψε η εκλογική

δύναμη του ΠΑΣΟΚ τον περασμένο Ιούνιο: έχασε περίπου 10 ποσοστιαίες μονάδες

στο σύνολο της Κρήτης και δεν συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία παρά μόνο στο

Λασήθι (και εκεί οριακά).

Η ηγεμονία που εξασφάλισε και εμπέδωσε το ΠΑΣΟΚ στην Κρήτη εμπόδισε την

επέκταση της Ν.Δ., παρά τις συστηματικές προσπάθειές της να επικαλύψει ένα

τμήμα του παραδοσιακού κεντρώου χώρου (είναι χαρακτηριστικό ότι από τους 18

βουλευτές της προδικτατορικής Ε.Κ., οι μισοί προσχώρησαν κατά καιρούς στη

Δεξιά). Έτσι, η εκλογική δύναμη της Ν.Δ. στην Κρήτη μόνο την περίοδο 1989-90

ξεπέρασε το 35% (με μέγιστο το 37,9% τον Απρίλιο του ’90), ενώ κατά κανόνα

κυμαίνεται από 30% έως 33%.

Άμεσος στόχος της Ν.Δ. στις επόμενες εκλογές είναι να αυξήσει ελαφρώς την

επιρροή της ­ ξεπερνώντας συνολικά στην Κρήτη το 33,3% ­ ώστε, με ευνοϊκή

κατανομή ψήφων, να μπορέσει να αποσπάσει (όπως και το 1990) 6 έδρες από την Α’

και Β’ κατανομή (έναντι των 4 που κέρδισε το 1996 και από τις οποίες έχασε

μία, με τη διαδικασία της «εξομάλυνσης», προς όφελος του ΣΥΝ). Για να πετύχει

όμως αυτό τον στόχο θα πρέπει επίσης η δύναμή της να υπερβεί το εκλογικό μέτρο

τόσο στο Λασήθι (όπου η Ν.Δ. παραμένει χωρίς κοινοβουλευτική εκπροσώπηση από

το 1993) όσο και στο Ρέθυμνο (κάτι που πέτυχε το 1996 με διαφορά μόλις 1.374

ψήφων) και ταυτόχρονα το ΠΑΣΟΚ να μην ξεπεράσει στο Ηράκλειο το όριο του 55,5%

(που θα του προσφέρει 5 έδρες από την Α’ κατανομή). Το θετικό πάντως στοιχείο

για τη Ν.Δ. είναι ότι δεν κινδυνεύει να έχει απώλειες στην Κρήτη (μόνο

ενδεχομένως μια ανακατανομή εδρών, αν δεν υπερβεί στο Ρέθυμνο το εκλογικό

μέτρο), και άρα μόνο κέρδη μπορεί να προσδοκά.

Οι «Μητσοτακικοί» κρατούν τους άσους της εκλογικής τράπουλας

Νεοδημοκράτες που πήγαν στο ΠΑΣΟΚ και… Πασοκτζήδες στο ΔΗΚΚΙ προκαλούν

ανακατατάξεις σε πρόσωπα και κόμματα. Χίλιες και κάτι ψήφοι κρίνουν, σε δύο

νομούς, από μία έδρα υπέρ ΠΑΣΟΚ ή Νέας Δημοκρατίας. Οι «Μητσοτακικοί» ­ μπορεί

να αποδειχθεί ­ ότι κρατούν στα χέρια τους τους άσους της εκλογικής τράπουλας.

Είναι τα στοιχεία που συνθέτουν το προεκλογικό σκηνικό στην Κρήτη, το «πράσινο

κάστρο» από το ’81 μέχρι σήμερα.

ΗΡΑΚΛΕΙΟ. Η μεταγραφή του Στέλιου Ματζαπετάκη από τη Νέα Δημοκρατία στο

ΠΑΣΟΚ, η προσχώρηση του Κώστα Μπαντουβά στο ΔΗΚΚΙ και η υποψηφιότητα της

Βαγγελιώς Σχοιναράκη στο ψηφοδέλτιο του κυβερνώντος κόμματος χρωματίζουν το

πολιτικό τοπίο στον «πράσινο» νομό της Κρήτης.

Ο Σ. Ματζαπετάκης, γιος κεντρώου βουλευτή, πρώην βουλευτής της Ν.Δ. (του

κλίματος Μητσοτάκη) πήρε στις εκλογές του 1996 18.945 σταυρούς, χωρίς ωστόσο

να καταφέρει να εκλεγεί. Η αποχώρησή του από τη Ν.Δ. και η παρουσία του στο

ψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ προκαλεί ανακατατάξεις σε επίπεδο προσώπων και στα δύο

κόμματα. Ο ίδιος πάντως δείχνει να προσαρμόστηκε γρήγορα στην «ατμόσφαιρα» του

νέου του κόμματος, απευθύνεται κυρίως στους κεντρώους κι έχει συμπάθειες στο

«αστικό» ΠΑΣΟΚ.

Η Βαγγελιώ Σχοιναράκη, δασκάλα, μέλος της Κ.Ε. του ΠΑΣΟΚ, ανήκει στους

εκσυγχρονιστές, κατάγεται από τη Μεσσαρά και υποστηρίζεται από την

εκπαιδευτική κοινότητα και το εκσυγχρονιστικό μπλοκ. Η παρουσία της εκτιμάται

ότι αποδυναμώνει τον άλλο πόλο των εκσυγχρονιστών, που είναι ο Μηνάς

Σταυρακάκης.

Στη Ν.Δ., αδιαμφισβήτητος παραμένει ο κ. Μανόλης Κεφαλογιάννης, που

ισχυροποιήθηκε ακόμη περισσότερο από την αποχώρηση Ματζαπετάκη, ο οποίος στις

εκλογές του 1996 τον ακολούθησε σε απόσταση αναπνοής (με 1.200 ψήφους

διαφορά). Η αποχώρηση άνοιξε το παιχνίδι και για τους άλλους υποψηφίους της

Ν.Δ., που μέχρι το 1996 απλώς συμπλήρωναν το ψηφοδέλτιό της.

Ισχυρός παράγοντάς της παραμένει πάντα ο πρώην υπουργός Μιχάλης Γαλενινός

(15.201 σταυροί), που σήμερα βρίσκεται στην Αθήνα αναρρώνοντας ύστερα από

εγχείρηση που έκανε στο εξωτερικό και εκτιμάται ότι δεν θα παρευρεθεί στον

εκλογικό αγώνα του Ηρακλείου.

Η μετακίνηση του πρώην υπουργού του ΠΑΣΟΚ Κώστα Μπαντουβά στο ΔΗΚΚΙ ενισχύει

κυρίως τους υποψηφίους του ΠΑΣΟΚ Μανόλη Γαβαλά και Σταύρο Βρέντζου, από τις

ψήφους του που προέρχονται από την επαρχία Μονοφατσίου.

ΧΑΝΙΑ. Τρεις βουλευτές της περασμένης κοινοβουλευτικής περιόδου με

εικοσαετή περίπου θητεία στη Βουλή ­ οι κ.κ. Μ. Σκουλάκης, Ι. Βαλυράκης και Ι.

Μιχελογιάννης ­, ένας υποψήφιος του 1996, ο κ. Α. Βουλγαράκης, και ένα νέο

πρόσωπο, ο Ε. Δαμιανάκης, συγκροτούν το ψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ στον νομό Χανίων.

Ο τελευταίος ήρθε πρώτος στις προκριματικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ στα Χανιά και η

πρωτιά του αυτή προκάλεσε τριβές στο εσωτερικό του κόμματος, που φαίνεται να

οδηγούν σε νέες «συμφωνίες και συσχετισμούς» μεταξύ των βουλευτών και των

στελεχών του ΠΑΣΟΚ. Χαρακτηριστική είναι η δημόσια δήλωση του Σήφη Βαλυράκη

ότι το ψηφοδέλτιο θα έπρεπε να συμπληρωθεί με τον κ. Βουλγαράκη και τον τ.

βουλευτή Πρασιανάκη, αξιόλογο στέλεχος που μετείχε στις προκριματικές, αλλά

έμεινε εκτός ψηφοδελτίου. Πάντως στο στρατόπεδο του ΠΑΣΟΚ και χωρίς ακόμη ο

προεκλογικός αγώνας να έχει… «ζεσταθεί» είναι εμφανείς η αντιπαλότητα και οι

εσωκομματικές τριβές μεταξύ των υποψηφίων του κυβερνώντος κόμματος.

Στη Ν.Δ. ικανή μερίδα των οπαδών της σκιάζει η… πίκρα και η αγανάκτηση των

«Μητσοτακικών» για τον παραγκωνισμό του επίτιμου προέδρου του κόμματος στο

θέμα της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας. Παραδοσιακοί οπαδοί του

δηλώνουν αποφασισμένοι να το… ρίξουν «δαγκωτό» στο ΠΑΣΟΚ.

Από εκεί και πέρα, στο ψηφοδέλτιο της Ν.Δ. στα Χανιά υποβόσκει πάντοτε η

αντιπαλότητα μεταξύ του βουλευτή κατά την προηγούμενη κοινοβουλευτική περίοδο

Χρήστου Μαρκογιαννάκη και του τ. βουλευτή Κυριάκου Βιρβιδάκη, πρωτανιψιού του

κ. Μητσοτάκη. Αντίθετα απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς, ο κ. Βιρβιδάκης είναι στα

Χανιά ο εκφραστής της ηγεσίας του κόμματος, ενώ πλησιέστερα στον πρώην

πρωθυπουργό βρίσκεται ο κ. Μαρκογιαννάκης, που για τον λόγο αυτό εκτιμάται ότι

θα επανεκλεγεί στη Βουλή έχοντας την υποστήριξή του.

ΛΑΣΙΘΙ. Στο Λασίθι, παρατηρείται το ακριβώς αντίστροφο φαινόμενο απ’ αυτό

του Ρεθύμνου. Χίλιες πεντακόσιες «γαλάζιες» ψήφοι που έλειψαν στην περίπτωση

αυτή, δεν επέτρεψαν στις προηγούμενες εκλογές στη Ν.Δ. να βάλει πόδι στον νομό

αυτό.

Το 1996 (όπως και το 1993) το ΠΑΣΟΚ πήρε και τις δύο έδρες ­ τις οποίες

επιδιώκει να διατηρήσει ­ εκλέγοντας καταρχήν τους Μιχάλη Καρχιμάκη και Φοίβο

Ιωαννίδη. Δυναμική ήταν, τότε, η παρουσία του κ. Καρχιμάκη, που είχε

συγκεντρώσει 18.457 σταυρούς, σε σύνολο 32.355 του ΠΑΣΟΚ. Λίγο αργότερα όμως ο

κ. Καρχιμάκης εξέπεσε του αξιώματος, ύστερα από ένσταση στο εκλογοδικείο του

τρίτου υποψηφίου Νίκου Κοκκίνη (επικαλούμενου το ασυμβίβαστο του κ. Καρχιμάκη

ως συμβούλου του Ανδρέα Παπανδρέου). Ο κ. Κοκκίνης δεν πολιτεύεται σε αυτές

τις εκλογές, επιλέγοντας να ασχοληθεί αποκλειστικά με την ανθούσα επιχείρηση

πούρων (σ.σ. δείγματα της καλύτερης ποιότητας προσφέρθηκαν στον Πρωθυπουργό

κατά την πρόσφατη περιοδεία του στο νησί).

Νέος υποψήφιος στο ψηφοδέλτιο ΠΑΣΟΚ ο οδοντίατρος Μιχάλης Κλώντζας, πρόταση

της κομματικής οργάνωσης και καταγόμενος από τα ορεινά χωριά του Λασιθίου, η

συμμετοχή του οποίου στη διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος θεωρείται

κρίσιμη.

Από τη Νέα Δημοκρατία φαβορί είναι ο γιατρός Γιάννης Κουνενός, πρώην βουλευτής

και αδιαφιλονίκητος παράγοντας του κόμματος στην περιοχή. Θα έχει όμως να

αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό του Γιάννη Πλακιωτάκη που προέρχεται από την

ΟΝΝΕΔ και του Ν. Στεργάκη, γιου του τ. βουλευτή της Ε.Κ. και μετά της Ν.Δ. Γ.

Σεργάκη.

ΡΕΘΥΜΝΟ. Τις δύο έδρες του Ρεθύμνου παραδοσιακά μοιράζονταν τα δύο μεγάλα

κόμματα ­ με τον Μανόλη Λουκάκη (14.251 σταυροί) για το ΠΑΣΟΚ και τον Γιάννη

Κεφαλογιάννη (14.323 σταυροί) για τη Νέα Δημοκρατία, στις εκλογές του 1996.

Τότε, 1.300 «γαλάζιες ψήφοι» ήταν οι κρίσιμες και αναγκαίες που χάρισαν στη

Ν.Δ. τη μία έδρα και έστειλαν στη Βουλή τον πρώτο σε σταυρούς Γιάννη

Κεφαλογιάννη, ο οποίος εκλέγεται συνεχώς από το 1958, με μόνη εξαίρεση το

1964. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη δυσαρέσκεια των φίλων του κ.

Μητσοτάκη κατά του Γ. Κεφαλογιάννη, για τη στάση που κράτησε τόσο στο θέμα της

ανάδειξης του Κ. Καραμανλή στην ηγεσία της Ν.Δ. όσο και στο θέμα της εκλογής

του Προέδρου της Δημοκρατίας, δημιούργησε αρχικά ελπίδες στο ΠΑΣΟΚ ότι η

κατάκτηση και των δύο εδρών του νομού δεν είναι κάτι αδύνατον.

Πλην όμως, ο πρώτος ενθουσιασμός έχει ανακοπεί, λόγω της δυσαρέσκειας της

κομματικής οργάνωσης του ΠΑΣΟΚ, η γνώμη της οποίας, κατά τις προκριματικές

διαδικασίες περιφρονήθηκε. Οι προτάσεις τους για τους Μ. Όθωνα, Ζ. Δραμουντάνη

και Γ. Σκουλά αγνοήθηκαν και αντ’ αυτών προτιμήθηκε ο Β. Μουνδριανάκης.