Ο Γκορμπατσόφ κοιμόταν την ώρα που έπεφτε το Τείχος

Τρεις άνδρες σφράγισαν την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, το τέλος του

Ψυχρού Πολέμου και το τέλος του εικοστού αιώνα. Αυτήν την εβδομάδα, οι τρεις

αυτοί κορυφαίοι πολιτικοί συναντήθηκαν για ακόμη μία φορά προκειμένου να

εορτάσουν τη δέκατη επέτειο από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Μαζί

τους, όλοι μαζί, αποχαιρετούμε τον εικοστό αιώνα…

«Χέλμουτ», ρώτησε ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ τον πρώην Γερμανό καγκελάριο, «θυμάσαι

τι είπαμε εκείνη τη βραδιά που κατέρρεε το Τείχος του Βερολίνου; Πως ό,τι

κάνουμε, πρέπει να το κάνουμε ήρεμα». «Ναι», του απάντησε ο Κολ, ο οποίος επί

16 χρόνια ήταν ο ηγέτης της Γερμανίας. «Και ποτέ δεν θα ξεχάσω ότι με πίστεψες

και με εμπιστεύθηκες», προσέθεσε. «Και εγώ», τόνισε ο Τζορτζ Μπους, πρόεδρος

των ΗΠΑ την τετραετία 1988-1992, «δεν ήθελα να του βγάλω το μάτι του

Γκορμπατσόφ. «Μη χορεύετε επάνω στο Τείχος» είπα κι εγώ στους δικούς μου ανθρώπους»…

Η παραπάνω συζήτηση έγινε κατά τη διάρκεια ενός φόρουμ που διοργάνωσε η

γερμανική κυριακάτικη εφημερίδα «Welt Am Sonntag» για την επέτειο των δέκα

χρόνων από την πτώση του Τείχους. Σε αυτό το φόρουμ συμμετέχουν, μεταξύ άλλων,

οι Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, Χέλμουτ Κολ και Τζορτζ Μπους ­ οι τρεις αυτοί άνδρες

που σφράγισαν την πτώση του Τείχους και τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου. Σκοπός του

φόρουμ, να γίνει μία συζήτηση γύρω από το «τι αληθινά συνέβη» εκείνη τη νύχτα

που έπεσε το Τείχος του Βερολίνου και το πώς διαμορφώθηκαν τα πράγματα τις

επόμενες ημέρες και τους επόμενους μήνες.

Τι έκανε, αλήθεια, ο Γκορμπατσόφ, τη νύχτα εκείνη της 9ης Νοεμβρίου 1989, όταν

το Τείχος έπεσε; Όπως λέει ο ίδιος, δούλεψε έως τις δέκα η ώρα το βράδυ, και

έπειτα έπεσε για ύπνο. Την ώρα που ο αρχηγός του Κομμουνιστικού Κόμματος για

την Ανατολική Γερμανία επιχείρησε να τον πάρει εσπευσμένως τηλέφωνο, ο

Γκορμπατσόφ κοιμόταν. Δικαίως ­ λέει ο ίδιος. Και λοιπόν, την ώρα ακριβώς που

οι Βερολινέζοι χόρευαν επάνω στο Τείχος του Βερολίνου, ο αυτοκράτωρ της

Σοβιετικής Αυτοκρατορίας κοιμόταν…

Ο Γκορμπατσόφ ρωτήθηκε για τις πιέσεις που δέχθηκε από Σοβιετικούς στρατηγούς

και αξιωματούχους, οι οποίοι θεωρούσαν ότι θα έπρεπε να παρέμβουν ώστε να

προφυλάξουν την αυτοκρατορία τους από τη συντριβή.

Του πρότεινε ευθέως κανείς να χρησιμοποιήσουν ωμή βία γι’αυτό; «Νιετ»,

απαντάει ο Γκορμπατσόφ, αλλά ο Χέλμουτ Κόλ αμέσως επεμβαίνει: «Ναι, αλλά οι

στρατηγοί ήταν εκεί, και ήσουν εσύ κι εσύ μόνον που διασφάλισες την υπερίσχυση

της λογικής».

Όλα έγιναν με τις προσωπικές σχέσεις

Όταν τίθεται και στους τρεις κορυφαίους πολιτικούς το ερώτημα αν υπάρχουν

ακόμα μεγάλα μυστικά που μένει να ανακαλυφθούν για τα μεγάλα γεγονότα εκείνης

της εποχής, ο Κολ λέει ότι δεν νομίζει ότι υπάρχουν τέτοιου είδους κορυφαία

μυστικά πλέον. Ο Μπους συμφωνεί. Ο Γκορμπατσόφ διαφοροποιείται ελαφρώς. «Ναι»,

λέει, «πιθανότατα να υπάρχουν ακόμα ενδιαφέροντα πράγματα στα αρχεία αναφορικά

με τις θέσεις και στάσεις που πήραν διάφοροι άνθρωποι».

Κι όμως, το αληθινό μυστικό, και οι τρεις άνδρες συμφωνούν, είναι ένα ανοιχτό

μυστικό: η ποιότητα των προσωπικών σχέσεων που οι τρεις άνδρες είχαν αναπτύξει

ανάμεσά τους. Χωρίς αυτές τις προσωπικές σχέσεις, ομολογούν και οι τρεις, το

Τείχος ποτέ δεν θα έπεφτε και η γερμανική ενοποίηση ποτέ δεν θα συνέβαινε όπως

συνέβη ­ τόσο γρήγορα και, πάνω απ’ όλα, τόσο ειρηνικά…