Από τη δεκαετία του 1990 μέχρι σήμερα οι επιστήμονες της υγείας χρησιμοποιούν τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) προκειμένου να υπολογίσουν τα σωστά επίπεδα βάρους. Σύμφωνα με τις μετρήσεις τους, όποιος έχει δείκτη μεταξύ 18,5 και 24,99 θεωρείται φυσιολογικού βάρους, από 25 έως 29,9 θεωρείται υπέρβαρος, ενώ από 30 και πάνω περιγράφεται ως παχύσαρκος. Με αυτούς τους όρους, δεν ήταν λίγοι και οι δρομείς που υπέμεναν τα επικριτικά βλέμματα των διατροφολόγων ή το κοκκίνισμα της ζυγαριάς τους κάθε φορά που πατούσαν πάνω της. Τώρα, ίσως να έχουν λόγο να επαναστατήσουν εναντίον τους.

Κατά καιρούς πολλοί ειδικοί έχουν εκφραστεί αρνητικά για τη συγκεκριμένη πρακτική χαρακτηρίζοντάς την άδικη, αλλά το πιο μεγάλο χτύπημα το δέχεται τώρα από μια έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στη Διεθνή Επιθεώρηση Παχυσαρκίας («International Journal of Obesity» www.nature.com/ijo) και ανατρέπει τα δεδομένα. Σύμφωνα λοιπόν με αυτή τη μελέτη, οι επιστήμονες επεξεργάστηκαν τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από 40.420 ανθρώπους στο πλαίσιο της πρόσφατης αμερικανικής έρευνας για την εθνική υγεία και τη διατροφή. Εξετάζοντας τη σχέση ανάμεσα στον ΔΜΣ και βασικούς δείκτες υγείας όπως η αρτηριακή πίεση, η γλυκόζη, η χοληστερόλη, τα τριγλυκερίδια και η ινσουλίνη, διαπίστωσαν ότι οι συσχετισμοί ήταν λανθασμένοι.

Σχεδόν οι μισοί άνδρες και γυναίκες που σύμφωνα με τον ΔΜΣ ήταν υπέρβαροι και το 29% όσων χαρακτηρίζονταν παχύσαρκοι ήταν απόλυτα υγιείς. Και σαν να μην έφτανε αυτό, το 30% εκείνων που ο ΔΜΣ βρήκε φυσιολογικούς είχαν δυσμενή αποτελέσματα στις εξετάσεις για την υγεία τους. «Υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι που είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι και είναι εντελώς υγιείς. Δίνουμε την προσοχή μας στο βάρος και σε ένα ελαττωματικό μέτρο όπως ο ΔΜΣ, όταν θα έπρεπε να μιλάμε για την υγεία» δηλώνει χαρακτηριστικά η Τζάνετ Τομιγιάμα, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο UCLA της Καλιφόρνιας και μία εκ των συγγραφέων της μελέτης.

Τα νέα αυτά δεδομένα ενάντια στον ΔΜΣ πρέπει να χαροποιούν όλους όσοι ασχολούνται με τον αθλητισμό και ειδικά με το τρέξιμο, κι ας αντιμετώπιζαν προβλήματα με τις εν λόγω μετρήσεις. Ο αριθμός που προκύπτει από τη διαίρεση του σωματικού βάρους σε κιλά με το τετράγωνο του ύψους σε μέτρα δεν πρέπει να σας τρομάζει. Γιατί απλούστατα δεν εφευρέθηκε για να εφαρμόζεται πλήρως στην αθλητική κοινότητα.

Οι δρομείς όπως και όσοι επισκέπτονται το γυμναστήριο συστηματικά έχουν στο σώμα τους μεγαλύτερη αναλογία μυϊκού ιστού, που από τη φύση του είναι πιο πυκνός, από τον λιπώδη. Αυτό σημαίνει πως στη ζυγαριά αναγκάζεστε να κλείνετε τα μάτια με το αποτέλεσμα, ακόμα κι αν έχετε σχετικά μικρό ποσοστό λίπους πάνω σας. Ο ΔΜΣ επίσης πέφτει έξω ακόμα και με την κατανομή του λίπους στο κορμί. Ακόμα κι αν αντιπαραθέσει κάποιος δύο ανθρώπους με τον ίδιο Δείκτη, ο ένας μπορεί να μπει σε μεγαλύτερους μπελάδες με την υγεία του από τον άλλο, εξαιτίας για παράδειγμα του γαστρικού λίπους που είναι συσσωρευμένο βαθιά μέσα του, γιατί το στοιχείο αυτό δεν φαίνεται στη σχετική μέθοδο.

Αναζητώντας περισσότερες πληροφορίες

Πριν ορκιστείτε πως θα κλείσετε ερμητικά το στόμα σας για να βρεθείτε στα λεγόμενα φυσιολογικά επίπεδα, είναι προτιμότερο να δοκιμάσετε και εναλλακτικές μεθόδους εξέτασης, συγκεντρώνοντας ουσιαστικά περισσότερες πληροφορίες για την εικόνα του βάρους, της υγείας και της φυσικής σας κατάστασης γενικότερα. Οπως επισημαίνει η Τζάνετ Τομιγιάμα που είναι επικεφαλής του Εργαστηρίου Διατροφής, Αγχους και Υγείας του πανεπιστημίου, ενώ ο υπολογισμός του ΔΜΣ μέσω του ύψους και του βάρους μπορεί να δώσει μια πρόγευση της κατάστασης του οργανισμού, το επόμενο βήμα είναι ένας ολοκληρωμένος έλεγχος της σύστασης του σώματος. Η διαδικασία φυσικά πρέπει να ολοκληρωθεί στο γραφείο του γιατρού σας, ο οποίος εντέλει έχει την τελευταία λέξη για το τι πραγματικά γίνεται με τα αποτελέσματα των εξετάσεών σας.