Ξεκίνησε σαν απειλή εξόδου από τη ζώνη Σένγκεν που όλοι ξόρκιζαν και διαβεβαίωναν πως δεν θα συμβεί, στηριζόμενοι στη μη πρόβλεψη για έξοδο κράτους-μέλους, ενώ την ίδια στιγμή είχε αναπτυχθεί το σενάριο για τον έμμεσο αποκλεισμό της Ελλάδας μέσα από το κλείσιμο των συνόρων των γειτονικών της χωρών. Το σενάριο άρχισε να γίνεται πραγματικότητα και οι χώρες των Βαλκανίων κλείνουν τα σύνορά τους εγκλωβίζοντας στην ελληνική πλευρά χιλιάδες μετανάστες και πρόσφυγες. Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με το χειρότερο δυνατό σενάριο που θα μπορούσε, με τον σταδιακό εγκλωβισμό χιλιάδων απελπισμένων μεταναστών και προσφύγων σε όλη την επικράτειά της.

Αν παγιωνόταν το κλείσιμο των συνόρων, η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει ακόμη χειρότερη. Θα δημιουργηθεί κλίμα ακραίας πόλωσης στις περιοχές όπου βρίσκονται συγκεντρωμένοι μαζικά πρόσφυγες και μετανάστες, από τα νησιά – σημεία πρώτης εισόδου μέχρι την Αθήνα και τον Πειραιά όπου ήδη βρίσκονται χιλιάδες άνθρωποι που διαπιστώνουν πως εγκλωβίζονται, κάτι που ήδη συμβαίνει στα σύνορα με την ΠΓΔ της Μακεδονίας, με τους εγκλωβισμένους πρόσφυγες και μετανάστες στην Ειδομένη να προσπαθούν απελπισμένα να συνεχίσουν το ταξίδι τους και να προβαίνουν σε κινήσεις διαμαρτυρίας, όπως το κλείσιμο του σιδηροδρομικού δικτύου, που δημιουργούν περισσότερες εντάσεις.

Με την πάροδο των ημερών, η ένταση και η πίεση θα μεταφερθούν από τα σύνορα στο εσωτερικό της χώρας και κυρίως στα σημεία συγκέντρωσης προσφύγων και μεταναστών όπου υπάρχει φόβος να αρχίσουν οι συγκρούσεις ανάμεσά τους αλλά και με τις τοπικές κοινωνίες, οι οποίες θα διαπιστώσουν πως η προσδοκία τους για την παροδική παρουσία των προσφύγων και των μεταναστών στην περιοχή τους θα διαψευστεί με τον πιο δυσάρεστο τρόπο.

Η κατάσταση κρέμεται από μια κλωστή, η Ελλάδα για πρώτη φορά βρίσκεται σε τόσο δυσχερή θέση, να μετατραπεί σε χώρα εγκλωβισμού δεκάδων χιλιάδων απελπισμένων ανθρώπων, να τεθεί στο περιθώριο από τους εταίρους της και να εμπλακεί σε μια αλυσίδα συνοριακών διενέξεων με τις γειτονικές χώρες. Χρειάζεται άμεση ανάληψη πρωτοβουλιών ώστε να αποφευχθεί το γενικό κλείσιμο των συνόρων και η Ελλάδα να διεκδικήσει την αρωγή των εταίρων της στη διαχείριση της κρίσης που κλονίζει την ΕΕ περισσότερο και από την οικονομική. Το κλείσιμο των συνόρων δεν θα λύσει σε βάθος χρόνου το ζήτημα της μετανάστευσης, μπορεί όμως να κλονίσει ανεπανόρθωτα την ευρωπαϊκή εμπιστοσύνη.

Ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος είναι καθηγητής στη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας (ΣΕΑ)