Είναι μια σκέψη που κάνει η δικαστικός Φιόνα Μέι, κεντρικό πρόσωπο του μυθιστορήματος του Ιαν ΜακΓιούαν «Νόμος περί τέκνων» (Εκδόσεις Πατάκη): «Είναι καθαρά θέμα τύχης το να αποφύγεις από μια γεωγραφική ή κοινωνική σύμπτωση τον πόλεμο ή τη φτώχεια. Και για τον λόγο αυτόν να σου φαίνεται τόσο εύκολο να είσαι ενάρετος». Οι πρόσφυγες που προέρχονται από τις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής δεν είχαν μόνο την ατυχία να ζήσουν τον πόλεμο ή τη φτώχεια. Δεν είναι μόνο θύματα της γεωγραφικής σύμπτωσης. Είναι και της κοινωνικής. Στις κοινωνίες τους τα καθεστώτα είναι αυταρχικά, οι θρησκευτικοί κανόνες ασφυκτικοί και οι παραδόσεις σκληρές. Σε αυτές τις συνθήκες πολιτικού σκοταδισμού και κοινωνικής καταπίεσης δεν είναι και πολύ εύκολο να είναι κανείς ενάρετος.

Χωρίς αυτή η ευκολία να κάνει λιγότερο σημαντικό τον αλτρουισμό τους, είναι πολύ πιο εύκολο να είσαι ενάρετος όταν είσαι η Βανέσα Ρεντγκρέιβ ή η Σούζαν Σαράντον. Κι όταν είσαι η Ανγκελα Μέρκελ; Στην περίπτωσή της τα πράγματα είναι οπωσδήποτε πιο δύσκολα. Η ηθική ηγεσία που άσκησε η γερμανίδα καγκελάριος δεν απαιτούσε μόνο πολιτικό θάρρος αλλά και πολιτικό ρίσκο. Η Μέρκελ ανέλαβε το ρίσκο υπερασπίζοντας το ηθικό χρέος της Ευρώπης να βοηθήσει αυτούς τους ανθρώπους. Τα γεγονότα της Κολωνίας απλώς υπογραμμίζουν το μέγεθος του ρίσκου. Αρκεί λίγη σεξουαλική πείνα για να σε μετατρέψει σε τέρας. Και για να αποδειχθεί ότι πιο ισχυρή από την ευγνωμοσύνη για τη φιλοξενία είναι η ιδέα πως οι γυναίκες που κυκλοφορούν μόνες και ακάλυπτες στον δρόμο είναι πόρνες.

Η υπόθεση κάποιων ότι οι σεξουαλικές επιθέσεις στην Κολωνία είναι κάτι σαν αντάρτικο πόλης των οπαδών του Ισλαμικού Κράτους κάνει την ατμόσφαιρα χειρότερη –και πολύ πιο επικίνδυνη. Οχι μόνο για την καγκελάριο. Αλλά και για τους πολλούς πρόσφυγες που, παρά τις απάνθρωπες αντιξοότητες μιας ολόκληρης ζωής, δεν έχασαν τον δρόμο της προσωπικής τους αρετής.