Σκότωσε τη μητέρα του, δύο συζύγους του, ίσως και τον ετεροθαλή αδελφό του. Ωθησε τον μέντορά του Σενέκα σε αυτοκτονία, τύλιξε τη Ρώμη στις φλόγες παίζοντας μουσική και καταδίωξε τους χριστιανούς. «Αλίμονο, τι μεγάλος καλλιτέχνης χάνεται!», φέρεται ότι ήταν οι τελευταίες του κουβέντες προτού αυτοκτονήσει, σε ηλικία 30 ετών. Αυτός ήταν ο Νέρωνας, «ένα τέρας» κατά πολλούς, «παρεξηγημένος» σύμφωνα με νέους αρχαιολόγους.

«Σίγουρα ήταν πολύ καλύτερος σε σχέση με όσα έχουν ειπωθεί και σε κάθε περίπτωση δεν ήταν χειρότερος από τους προκατόχους του και τους διαδόχους του», επισημαίνει στο National Geographic η ιταλίδα αρχαιολόγος Μαρίζα Ρανιέρι Πανέτα. «Στο σχολείο μάς διδάσκουν ότι ήταν ένας από τους χειρότερους αυτοκράτορες στην Ιστορία. Επειτα από κάποιες έρευνες, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι δεν είναι αλήθεια», προσθέτει από την πλευρά του ο Λουτσιάνο Μπρουσκίνι, δήμαρχος του Αντζιο, της γενέτειρας του Νέρωνα.

«Τι χειρότερο από τον Νέρωνα;», έγραφε σε έναν στίχο του ο ποιητής Μαρτιάλης, σύγχρονος του ρωμαίου αυτοκράτορα. «Τι καλύτερο από τα λουτρά του Νέρωνα», έγραφε ακριβώς στον επόμενο. Το 2007, κατά τη διάρκεια μελετών για μία νέα γραμμή του Μετρό που θα περνούσε κάτω από την καρδιά της Ρώμης, η αρχαιολόγος Φεντόρα Φιλίπι «έπεσε» πάνω στη βάση μίας στήλης. Προχωρώντας πιο βαθιά, κάτω από ένα κτίριο της εποχής του Μουσολίνι (κατά μήκος της Πιάτσας Ναβόνα), η Φιλίπι εντόπισε μία στοά και σε κοντινή απόσταση την άκρη μίας «πισίνας». Χρειάστηκε περισσότερο από ένας χρόνος ερευνών (στρωματογραφικές αναλύσεις και προσεκτική μελέτη των ιστορικών κειμένων) για να καταλήξουν οι επιστήμονες ότι είχαν ανακαλύψει ένα τεράστιο γυμναστήριο το οποίο χτίστηκε επί Νέρωνα λίγο πριν από τη μεγάλη πυρκαγιά της Ρώμης, το 64 μ.Χ. Τα σχέδια του Μετρό στην περιοχή εγκαταλείφθηκαν αμέσως, όπως και οι ανασκαφές. Εκτός από την ακαδημαϊκή κοινότητα, ουδείς έδωσε μεγάλη σημασία στη σημαντική ανακάλυψη της Φιλίπι.

«Το γυμναστήριο ήταν μέρος μίας μεγάλης αλλαγής που έφερε ο Νέρωνας στη Ρώμη», τονίζει σήμερα η Φιλίπι. «Εισήγαγε την έννοια του ελληνικού πολιτισμού και μαζί την έννοια της φυσικής και πνευματικής εκπαίδευσης της νεολαίας, η οποία εξαπλώθηκε σύντομα σε όλη την αυτοκρατορία. Πριν από αυτό, τα λουτρά προορίζοντας μόνο για τους αριστοκράτες. Το γυμναστήριο άλλαξε τις κοινωνικές σχέσεις, επειδή έβαλε τους πάντες στο ίδιο επίπεδο, από τους γερουσιαστές έως τους ιππείς», εξηγεί.

Τριάντα πέντε χρόνια πίσω, πολύ πριν από τη συγκεκριμένη ανακάλυψη, ένας άλλος Ιταλός, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Ρομπέρτο Τζερβάζο, έγραφε τη βιογραφία του Νέρωνα, σε μία προσπάθεια να αποκαταστήσει τη φήμη του. Στα 77 του σήμερα, ο Τζερβάζο υποστηρίζει ότι ένα μέρος της εικόνας που έχουμε για τον Νέρωνα οφείλεται στο αμερικανικό box office. «Εχουν κάνει πολύ καλές ταινίες για τον Νέρωνα, αλλά δεν αντιστάθηκαν από την πρόκληση να δημιουργήσουν μία καρικατούρα του. Δεν υπάρχει λόγος όμως – ο Νέρωνας ήταν μία καρικατούρα ούτως ή άλλως».

Στηριζόμενος στην ανακάλυψη της Φιλίπι, ο Ρόμπερτ Ντρέιπερ από το National Geographic προχωρά ένα βήμα παραπέρα. Δεν φοβάται να χαρακτηρίσει τον ρωμαίο αυτοκράτορα μεγάλο μεταρρυθμιστή, ακόμη και τον «πρώτο σοσιαλιστή». Και αν όλα αυτά μοιάζουν υπερβολικά, ο αμερικανός δημοσιογράφος υπενθυμίζει ότι οι πρώτες βιογραφίες του Νέρωνα φέρουν τις υπογραφές του Σουητώνιου και του Τάκιτου, δύο ανδρών που περιφρονούσαν τον Νέρωνα.