Πολιτικό πόκερ με τα διαβατήρια

Μέχρι το 2000, σε ό,τι αφορά την απόκτηση της υπηκοότητας, στη Γερμανία ίσχυε το δίκαιο του αίματος: πολίτης μιας χώρας ήταν όποιος καταγόταν από τη χώρα. Ενα απαρχαιωμένο και επιπλέον αντιπαραγωγικό σύστημα για μια Γερμανία που χρειαζόταν μετανάστες. Ο τότε κυβερνητικός συνασπισμός Σοσιαλδημοκρατών – Πρασίνων υπό τον Γκέρχαρτ Σρέντερ αποφάσισε να αλλάξει τη νομοθεσία. Δεχόμενος όμως έντονη κριτική από το συντηρητικό στρατόπεδο, κατέληξε να κάνει ένα άτολμο βήμα: τη γερμανική υπηκοότητα μπορούσαν να αιτηθούν στα 23 τους μόνον όσα παιδιά μεταναστών είχαν γεννηθεί μετά το 1990 και αφού πρώτα απαρνιόνταν την υπηκοότητα των γονιών τους. Δυνατότητα να αποκτήσουν δύο διαβατήρια δεν υπήρχε.

Optionspflicht. Υποχρεωτική επιλογή. Ετσι ονομάστηκε το σύστημα, ένα από τα αυστηρότερα του είδους του στην Ευρώπη, με εφαρμογή στα παιδιά μεταναστών από όλες σχεδόν τις χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης –συμπεριλαμβανομένης φυσικά της Τουρκίας, με την τουρκική κοινότητα να είναι η πολυπληθέστερη ξένη κοινότητα στη Γερμανία. Τα χρόνια όμως πέρασαν και τοSPDάρχισε να στηρίζει ξεκάθαρα το δικαίωμα στη διπλή υπηκοότητα. Το συμπεριέλαβε στο πρόγραμμά του πριν από τις ομοσπονδιακές εκλογές που διενεργήθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2013, το επέβαλε στους Χριστιανοδημοκράτες της Ανγκελα Μέρκελ και τους εταίρους τους Χριστιανοκοινωνιστές κατά τις διαπραγματεύσεις που κατέληξαν, τον Δεκέμβριο, στη συγκρότηση μεγάλου συνασπισμού. Αρχές Ιουλίου, η Μπούντεσταγκ υπερψήφισε το δικαίωμα αυτό με μεγάλη πλειοψηφία, 463 ψήφους υπέρ έναντι 111 κατά. Η τουρκική κοινότητα όμως γκρινιάζει. Το ίδιο και η αντιπολίτευση, Πράσινοι και Αριστερά. Το ίδιο και οι οργανώσεις για τα δικαιώματα των μεταναστών. Για «τρία βήματα εμπρός και δύο βήματα πίσω» έκανε λόγο η Ομοσπονδία εναντίον της Αδικίας και του Ρατσισμού (FAIR). Γιατί;

Kompromisslösung. Συμβιβαστική λύση. Προκειμένου να περάσει το μέτρο, τοSPDδέχθηκε να επιβληθούν κάποιες προϋποθέσεις. Τα παιδιά των μεταναστών θα μπορούν μεν να αποκτούν διπλή υπηκοότητα στα 21 τους, αρκεί όμως να έχουν ζήσει τουλάχιστον οκτώ χρόνια στη Γερμανία και να προσκομίσουν έγγραφα που αποδεικνύουν πως έχουν φοιτήσει σε σχολείο ή κάποιο ινστιτούτο επαγγελματικής κατάρτισης για έξι χρόνια. Ο νόμος καλύπτει μόνο τους νέους και όχι τους μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους, πολλοί από τους οποίους έχουν ζήσει στη Γερμανία για δεκαετίες. Ακόμα και για τους νέους, όμως, δεν έχει αυτόματη αναδρομική ισχύ.

«Είμαστε πολύ θυμωμένοι. Αυτό δεν είναι το σχέδιο που υποσχόταν προεκλογικά τοSPD. Πιστεύουμε πως, ακόμα και με τις προϋποθέσεις που τίθενται, το μεγαλύτερο κομμάτι των ενδιαφερομένων θα μπορέσει να αποκτήσει τη διπλή υπηκοότητα, αλλά είναι θέμα αρχής», δήλωσε στην ισπανική εφημερίδα «Ελ Παΐς» ο Μουσταφά Ντογκανάι, εκπρόσωπος της τουρκικής κοινότητας στη Γερμανία.