Με το ιλιγγιώδες ποσό των δύο δισεκατομμυρίων ευρώ θα επιχορηγήσει η Ευρωπαϊκή Ενωση δύο μεγάλα επιστημονικά προγράμματα, στα οποία θα μετέχουν και έλληνες επιστήμονες.

Είναι η πρώτη φορά που η Ευρώπη εκταμιεύει ένα τόσο μεγάλο ποσό –κάθε πρόγραμμα θα επιχορηγηθεί με ένα δισεκατομμύριο ευρώ σε ορίζοντα δεκαετίας –με σκοπό η γνώση που θα προκύψει από την εκτεταμένη έρευνα να συμβάλει στη δημιουργία νέων καινοτόμων επιχειρήσεων και χιλιάδων θέσεων εργασίας στα κράτη-μέλη.

Το πρώτο από τα προγράμματα αφορά την έρευνα πάνω στο «θαυματουργό» υλικό γραφένιο, όπου υπάρχει και αυξημένη ελληνική συμμετοχή. Το γραφένιο, που έγινε γνωστό στο ευρύ κοινό το 2010 χάρη στο βραβείο Νομπέλ που κέρδισαν οι καθηγητές του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ, Αντρέ Γκάιμ και Κόστια Νοβοσόλεφ, έχει καταπληκτικές ιδιότητες.

«Μπορεί να αντικαταστήσει μελλοντικά το πυρίτιο, οδηγώντας σε απίστευτα γρήγορους επεξεργαστές ηλεκτρονικών υπολογιστών, σε νέας γενιάς φωτοβολταϊκά στοιχεία, σε εύκαμπτες οθόνες κάθε τύπου, σε νέου τύπου ανθεκτικά υλικά που μπορούν να ενισχύσουν τα πτερύγια των αεροσκαφών», είπε χθες στα «ΝΕΑ» από τις Βρυξέλλες ο Κώστας Γαλιώτης, που είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, συντονιστής του Κέντρου Γραφενίου (FORTH Graphene Center) και εκπρόσωπος της χώρας μας στο μεγάλο ευρωπαϊκό πρόγραμμα για το νέο υλικό.

Το δεύτερο πρόγραμμα αφορά τη μελέτη του ανθρώπινου εγκεφάλου. Επιστήμονες θα επιχειρήσουν με τη βοήθεια υπερυπολογιστών να προσομοιώσουν με τον πιο ακριβή τρόπο τη δομή και λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου. Πιστεύουν ότι μέσα από αυτή την προσπάθεια και έχοντας δημιουργήσει ένα «τέλειο» εικονικό αντίγραφο του εγκεφάλου, θα μπορούν να δοκιμάζουν την αποτελεσματικότητα νέων φαρμάκων και να διαγιγνώσκουν νέες ασθένειες.

Τα δύο μεγαλεπήβολα προγράμματα που αποσκοπούν στο να καταστήσουν κυρίαρχη την Ευρώπη στην παραγωγή έρευνας και νέας γνώσης για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της ηπείρου και όχι μόνο, ήταν αυτά που επιλέχθηκαν ανάμεσα σε έξι συνολικά, στον διαγωνισμό «Μελλοντικές και αναδυόμενες τεχνολογίες».

Σε κάθε πρόγραμμα συμμετέχουν επιστήμονες από τουλάχιστον 15 χώρες και από 200 ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια. Στη συνέχεια, ύστερα από μερικά χρόνια, η συμμετοχή του αριθμού των επιστημόνων θα αυξηθεί μέσω προκηρύξεων σε κάθε χώρα, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.

Σε ό,τι αφορά μάλιστα το πρόγραμμα του γραφενίου, «είχαν ζητήσει να συμμετάσχουν 25 χώρες και τελικά επελέγησαν 17. Η Ελλάδα ήταν στην 8η θέση καθώς διαθέτει αξιόλογη ερευνητική προϊστορία πάνω στο γραφένιο και συνεχίζει να πραγματοποιεί μελέτες αιχμής πάνω σε διάφορες ιδιότητες του υλικού», προσθέτει ο Κώστας Γαλιώτης.

Στο πρόγραμμα θα μετάσχουν το Ινστιτούτο Ερευνας και Τεχνολογίας Κρήτης με τρία ινστιτούτα, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και το ΤΕΙ Κρήτης. Στο Κέντρο Γραφενίου (FORTH Graphene Center) που εδρεύει στην Πάτρα, έλληνες επιστήμονες ερευνούν ήδη τις φυσικοχημικές ιδιότητες του γραφενίου και μελετούν τρόπους για τη δημιουργία του. Μελετούν τρόπους διάσπασης αέριων υδρογονανθράκων, σε υψηλές θερμοκρασίες, ώστε να απομονώσουν το γραφένιο. Και στο ΙΤΕ, επιστήμονες προσομοιώνουν τις χημικές του ιδιότητες με απώτερο στόχο να δημιουργήσουν νανοσύνθετα υλικά με γραφένιο.

Ο αρχικός προϋπολογισμός του προγράμματος θα είναι 54 εκατομμύρια ευρώ. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, επικεφαλής των περισσότερων από τις 100 ομάδες ειδικών που θα μετάσχουν στο πρόγραμμα του γραφενίου είναι ο καθηγητής Γιάρι Κινάρετ από το Πολυτεχνείο Τσάλμερς στη Σουηδία.

Σε ό,τι αφορά τώρα το πρόγραμμα με τον ανθρώπινο εγκέφαλο, θα εργαστούν επιστήμονες από 87 ιδρύματα, ανάμεσά τους και το Πανεπιστήμιο Αθηνών, με επικεφαλής τον Χένρο Μάρκαμ που είναι καθηγητής στην Πολυτεχνική Σχολή στη Λωζάννη.

Επαναστατικό υλικό

Το γραφένιο είναι ένα πολύ λεπτό στρώμα άνθρακα που το πάχος του είναι όσο ένα άτομο. Οι ιδιότητές του, που μπορούν να βρουν εφαρμογή σε κάθε πτυχή της επιστήμης και της τεχνολογίας, είναι εκπληκτικές. Εχει καλύτερη αγωγιμότητα από τον χαλκό, είναι ώς και 300 φορές πιο ισχυρό από τον χάλυβα και εκτιμάται ότι μπορεί να φέρει επανάσταση στην κατασκευή εξελιγμένων μπαταριών και συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, σε ηλεκτρονικές συσκευές υψηλής ταχύτητας, σε ελαφρύτερα και οικονομικότερα ως προς την κατανάλωση ενέργειας αεροσκάφη.