Cyberbullying, cyberstalking, cybergrooming, sextortion… Πριν από λίγα χρόνια, οι λέξεις αυτές μας ήταν άγνωστες, σήμερα έχουν μεταφραστεί σε όλες τις γλώσσες: διαδικτυακός εκφοβισμός, διαδικτυακή παρακολούθηση, διαδικτυακή αποπλάνηση ανηλίκου, σεξ-βιασμός… Η υπόθεση της Αμάντα Τοντ έχει από όλα τα προαναφερθέντα και μια τραγική κατάληξη: η 15χρονη Καναδή από τη Βρετανική Κολομβία αυτοκτόνησε την περασμένη εβδομάδα, έναν μήνα αφότου είχε ανεβάσει στο YouTube ένα εννιάλεπτο βιντεάκι όπου αφηγούνταν, μέσα από χειρόγραφες καρτέλες και χωρίς να λέει ούτε λέξη, το τριετές μαρτύριό της. Τώρα όλοι αναρωτιούνται τι έφταιξε. Αν θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αυτό το τέλος. Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν ώστε να μην υπάρξουν άλλα τέτοια βίντεο, άλλες τέτοιες χειρόγραφες καρτέλες: «Δεν έχω κανέναν. Χρειάζομαι κάποιον. Το όνομά μου είναι Αμάντα Τοντ».

Ολα αρχίζουν με μια φωτογραφία, μια προσωπική πληροφορία, ένα password που παραδίδεται σε κάποιον άγνωστο μέσω του Ιντερνετ. «Ποτέ δεν θα μπορέσω να πάρω πίσω αυτή τη φωτογραφία. Είναι εκεί έξω για πάντα», έγραφε σε μια από τις καρτέλες της η Αμάντα. Στα 12 της χρόνια, κάποιος άγνωστος την έπεισε να του στείλει μια φωτογραφία της με γυμνό το στήθος, τραβηγμένη μέσω webcam. Εναν χρόνο μετά, ο άνδρας άρχισε να την παρενοχλεί στο facebook. Της ζήτησε να γυμνωθεί μπροστά στην κάμερα, ειδάλλως θα έβλεπαν όλοι τη φωτογραφία –ο ορισμός του sextortion, ή σεξ-βιασμού όπως έχει αποδοθεί στα ελληνικά. Η Αμάντα αρνήθηκε, ο άγνωστος υλοποίησε την απειλή του. Συμμαθητές, καθηγητές, συγγενείς, όλοι έλαβαν τη γυμνόστηθη φωτογραφία της. Η Αμάντα άλλαξε πόλη, άλλαξε σχολεία, αλλά ο άνδρας πάντα την έβρισκε και πάντα έβρισκε ανθρώπους από την «πραγματική» ζωή της, συμμαθητές κατά κύριο λόγο, πρόθυμους να την οδηγήσουν σε ακόμα μεγαλύτερη μοναξιά, απομόνωση και κατάθλιψη. Η Αμάντα κατέφυγε στο αλκοόλ, τα ναρκωτικά και τον αυτοτραυματισμό. Καμία θεραπεία ή φάρμακο δεν βοήθησε.

Ο άγνωστος που πρωταγωνίστησε στην αυτοκτονία της 15χρονης, επισημαίνει η ισπανική «Ελ Παΐς», ανταποκρίνεται στο γενικό προφίλ που περιγράφουν οι ειδικοί. «Οι περισσότεροι δρουν με τον ίδιο τρόπο», λέει ο Γκιγιέρμο Κάνοβας, πρόεδρος της οργάνωσης Protegeles εναντίον της παιδικής πορνογραφίας. «Πρώτα κερδίζουν την εμπιστοσύνη του ανηλίκου, ζητούν να μάθουν τα χόμπι και τα άγχη του». Και έπειτα οδηγούν τη συζήτηση στον σεξουαλικό τομέα. Η συμβουλή των ειδικών είναι απλή: όσο και αν επιμένει το άτομο στην άλλη πλευρά, ποτέ μη μοιράζεστε ερωτικές φωτογραφίες ούτε προσωπικές πληροφορίες ή μυστικά.

Η Αμάντα πέρασε αυτή την πρώτη κόκκινη γραμμή, όχι όμως και τις επόμενες: δεν υπέκυψε στους εκβιασμούς του ανώνυμου άνδρα, μίλησε στους γονείς της, η Αστυνομία ενημερώθηκε. Τι πήγε στραβά λοιπόν; Από την εμπειρία τους, οι ειδικοί λένε πως συνήθως όταν το ανήλικο θύμα αντιστέκεται στις πιέσεις ο ενήλικος δράστης εγκαταλείπει τις προσπάθειες. Αυτό δεν συνέβη στην περίπτωση της 15χρονης Καναδής. Και η προσπάθεια εντοπισμού του καθυστέρησε, καθυστέρησε πολύ. «Η διαδικασία είναι περίπλοκη και, καμιά φορά, χρονοβόρος», σημειώνει ο Κάνοβας. «Πρέπει να ζητηθεί η διεύθυνση IP από τις εταιρείες παρόχους των υπηρεσιών [facebook, YouTube…]. Και για αυτό πρέπει να υπάρχει κάθε φορά δικαστική εντολή».

ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΙΣ ΗΠΑ. Σύμφωνα με τη μητέρα της Αμάντα Τοντ, «η Αστυνομία ερευνούσε και ερευνούσε και έφτασε να ακολουθήσει τα ίχνη κάποιου μέχρι τις ΗΠΑ». Ο δράστης όμως αναζητείται ακόμα. Η περίπτωση της Αμάντα είναι ακραία, «δεν πρέπει να υποκύψουμε στην παράνοια», προειδοποιούν οι ειδικοί, «η πλειονότητα των νέων που χρησιμοποιούν το Ιντερνετ δεν έχει υποστεί καμία παρενόχληση». Το βιντεάκι της 15χρονης πάντως θα παραμείνει στο Διαδίκτυο, «έτσι θα το ήθελε η κόρη μου», δήλωσε η μητέρα της. Και η σιωπή του θα παραμείνει εκκωφαντική.