Αν η ηλικία σας το επιτρέπει, σκεφτείτε πώς ήταν η ζωή σας πριν από 20 χρόνια (οι νεότεροι ας προσπαθήσουν να το φανταστούν): για να βρείτε κάτι –από ιστορικά στοιχεία και επιστημονικές πληροφορίες, μέχρι το πρόγραμμα των κινηματογράφων και το τηλέφωνο ενός γιατρού –ανατρέχατε σε βιβλία, εγκυκλοπαίδειες, εφημερίδες ή στον Χρυσό Οδηγό. Πολύ απλά, διότι το Ιντερνετ όπως το ξέρουμε σήμερα δεν είχε εφευρεθεί.

Αντιστοίχως, για να μιλήσετε με κάποιον έπρεπε να τον καλέσετε στο σταθερό του τηλέφωνο, στο σπίτι ή στη δουλειά, πάντα υπό την προϋπόθεση ότι θα βρισκόταν εκεί. Κι αν ήσασταν έξω, έπρεπε να βρείτε το πλησιέστερο καρτοτηλέφωνο (ή κερματοδέκτη, για τους ακόμη παλιότερους). Κι αυτό, διότι τα κινητά τηλέφωνα ήταν ακόμη άγνωστα στην Ελλάδα.

Τα χρόνια πέρασαν, οι καιροί άλλαξαν και σήμερα όλοι μας (από τα παιδιά του δημοτικού μέχρι –σε ορισμένες περιπτώσεις –τον παππού και τη γιαγιά) βρίσκουμε τα πάντα στο Ιντερνετ και τους πάντες στα κινητά τηλέφωνα.

Τώρα κάντε μια σκέψη ακόμη: αυτή η τεράστια τεχνολογική έκρηξη που άλλαξε για πάντα τη ζωή μας μάς έκανε τελικά καλό ή κακό;

Μπορεί η τεχνολογία να μας έχει λύσει τα χέρια σε πολλές εκφάνσεις της καθημερινότητας αλλά παράλληλα μας έχει γεμίσει με άγχος. Πολλοί άνθρωποι κοιμούνται και ξυπνούν με το κινητό τηλέφωνο στο προσκεφάλι –αγωνιώντας προφανώς να μη χάσουν ούτε μία κλήση ή SMS. Θυμηθείτε πόσες φορές εκνευριστήκατε επειδή το πρόσωπο που καλείτε δεν σηκώνει το κινητό του ή πόσες φορές έχετε γίνει εσείς αποδέκτες ανάλογου εκνευρισμού από άλλους.

Η ραγδαία εξάπλωση των κοινωνικών δικτύων ενέτεινε το πρόβλημα: υπάρχουν άνθρωποι που ξημεροβραδιάζονται πάνω από τη συσκευή τους για να μη χάσουν τίποτε από το timeline τους στο twitter ή στο facebook, με αποτέλεσμα να μη βρίσκονται ποτέ σε κατάσταση ηρεμίας. Οι ειδικοί το αποκαλούν ψηφιακό άγχος και προειδοποιούν ότι λαμβάνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.

Μήπως πάσχετε κι εσείς από τη νέα τεχνολογική νόσο και δεν το ξέρετε; Ο οδηγός που ακολουθεί θα σας βοηθήσει να απαλλαγείτε μια για πάντα από το χάι-τεκ στρες.

Πώς «χτυπά» το χάι-τεκ άγχος

Γιατί το κινητό τηλέφωνο και το Διαδίκτυο προκαλούν στρες; Πολύ απλά διότι είμαστε εξαρτημένοι από αυτά. Τα smartphones έχουν γίνει προέκταση του χεριού εκατομμυρίων Ελλήνων, οι οποίοι, εκτός από το να κάνουν συνδιαλέξεις, τα χρησιμοποιούν για να παίξουν παιχνίδια, να σερφάρουν στο Ιντερνετ και να μπουν στο facebook και στο twitter όπου κι αν βρίσκονται: στο σπίτι, στη δουλειά, στον δρόμο, ακόμη και στις διακοπές.

Για πολλούς κατόχους έξυπνων κινητών τηλεφώνων η επαφή με τη συσκευή τους ξεκινά την ώρα που ανοίγουν τα μάτια τους. Τέσσερις στους δέκα χρήστες πιάνουν στα χέρια το κινητό τους πριν σηκωθούν από το κρεβάτι για να νιφτούν! Επιπλέον, το 65% των χρηστών κοιμάται με το κινητό στο κρεβάτι, όπως κατέδειξε έρευνα του Ινστιτούτου Pew Research Center. Σύμφωνα με την Ericsson, επτά στους δέκα ανθρώπους χρησιμοποιούν το κινητό κατά τη διάρκεια των καθημερινών τους μετακινήσεων (στο αυτοκίνητο, στο λεωφορείο, στο τρένο κ.λπ.).

Το φαινόμενο ενδημεί και στη χώρα μας και, μάλιστα, εμφανίζεται σε πολύ μικρές ηλικίες. Σύμφωνα με την έρευνα EU NET ADB, πολλά Ελληνόπουλα παρουσιάζουν συμπεριφορές εξάρτησης από το Διαδίκτυο: ξοδεύουν πολλές ώρες την ημέρα μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή τους, σερφάρουν όλη την ώρα στα κοινωνικά δίκτυα, παίζουν βιντεοπαιχνίδια και κάνουν chatting μέχρι… τελικής πτώσεως.

Το 1,7% των εφήβων ηλικίας 15 και 16 ετών στην Ελλάδα είναι εθισμένο στο Ιντερνετ, ενώ το 11% παρουσιάζει συμπεριφορές που βρίσκονται στα όρια της εξάρτησης. Ως συμπεριφορά εξάρτησης ορίζεται η απώλεια ελέγχου: τα παιδιά ξεχνιούνται μπροστά στον υπολογιστή ή στο κινητό, με αποτέλεσμα να παραμελούν τα μαθήματά τους, να ξεχνούν να φάνε ή να πάνε στην τουαλέτα και να μη βλέπουν τους φίλους τους (αφού, άλλωστε, τους… μιλάνε στο facebook ή στο Skype).

Εξαρτημένοι από το κινητό

Η υπερβολική χρήση – σε βαθμό εξάρτησης – των κινητών τηλεφώνων έχει προκαλέσει την εμφάνιση μιας νέας «νόσου» που ονομάστηκε nomophobia (εκ του no mobile phone phobia, ελληνιστί φοβία της απουσίας κινητού τηλεφώνου).

Αν δεν μπορείτε να φανταστείτε τον εαυτό σας χωρίς το κινητό σας τηλέφωνο ή αν τρέμετε στην ιδέα ότι μπορεί να αποφορτιστεί η μπαταρία, τότε πιθανότατα πάσχετε από την καινούργια φοβία. Σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας ψηφιακής ασφάλειας SecurEnvoy, το 66% των Βρετανών φοβάται ότι θα χάσει το κινητό του.

Τα σημάδια που πρέπει να σας ανησυχήσουν είναι τα εξής: αδυνατείτε να κλείσετε το κινητό σας, ελέγχετε μανιωδώς για νέες ειδοποιήσεις, μηνύματα, e-mail και αναπάντητες κλήσεις, έχετε συνέχεια το κινητό συνδεδεμένο με τον φορτιστή για να μην αδειάσει η μπαταρία και δεν πηγαίνετε πουθενά (ούτε μέχρι το μπάνιο!) χωρίς αυτό.

Από την έρευνα προέκυψε ότι οι άνθρωποι ελέγχουν το κινητό τους κατά μέσο όρο 34 φορές την ημέρα. Περισσότερο εθισμένοι στη χρήση του κινητού είναι οι νέοι 18-24 ετών με ποσοστό 77%, ενώ ακολουθεί η ηλικιακή κατηγορία 25-34 ετών με ποσοστό 68%.

Το στρες του facebook

Τα κοινωνικά δίκτυα είναι πανταχού παρόντα: περισσότεροι από 3,9 εκατ. Ελληνες έχουν λογαριασμό στο facebook, ενώ και το twitter (για τη χρήση του οποίου δεν υπάρχουν στοιχεία) παρουσιάζει θεαματική διείσδυση. Ωστόσο, η ενασχόληση με τα social media εγκυμονεί κινδύνους: ένας από αυτούς είναι το άγχος.

Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Νάπιερ του Εδιμβούργου, αρκετοί άνθρωποι υποφέρουν από «σοβαρό άγχος το οποίο σχετίζεται με το facebook». Το 12% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι το κοινωνικό δίκτυο το κάνει να αισθάνεται «ανήσυχο», ενώ το 32% αισθάνεται «ένοχο» επειδή στο παρελθόν απέρριψε αιτήματα φιλίας!

Αρκετοί δήλωσαν ότι το ενδεχόμενο να διαγράψουν το προφίλ τους στο facebook τους προκαλεί άγχος, επειδή φοβούνται ότι έτσι θα χάσουν σημαντικές εξελίξεις ή ότι θα προσβάλουν τους φίλους τους. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, όσοι χρήστες έχουν πολλές επαφές έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι στρεσαρισμένοι, καθώς πιέζονται ασυναίσθητα να κάνουν διαρκώς ενημερώσεις (updates) στο προφίλ τους.

Η τεχνολογία βλάπτει και τη δουλειά

Η υπερβολική ενασχόληση με την τεχνολογία δεν προκαλεί προβλήματα μόνο στην προσωπική και κοινωνική ζωή των ανθρώπων (διαταραχές ύπνου, ταραγμένα νεύρα, αποξένωση από τους φίλους κ.λπ.), αλλά και στην επαγγελματική: σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, οι εργαζόμενοι που είναι… κολλημένοι με τον ψηφιακό κόσμο είναι αντιπαραγωγικοί, δεν αποδίδουν όσο πρέπει και σπαταλούν, κατά μέσο όρο, τέσσερις ώρες την εβδομάδα στο Ιντερνετ και στα κινητά την ώρα που θα έπρεπε να δουλεύουν.

Η έρευνα, που διενεργήθηκε στην Αυστραλία, διαπίστωσε ότι το 85% των ερωτηθέντων θα ήταν πιο παραγωγικό αν η τεχνολογία δεν του αποσπούσε την προσοχή. Πολύ συχνά οι εργαζόμενοι χάνουν χρόνο ασχολούμενοι με γραπτά μηνύματα, e-mail και αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα. Ορισμένες επιχειρήσεις ζητούν από τους υπαλλήλους να απενεργοποιούν τα κινητά τους όταν βρίσκονται στο γραφείο, ενώ κάποιες εταιρείες στην Ελλάδα έχουν μπλοκάρει την πρόσβαση στα κοινωνικά δίκτυα.

4+1τρόποι για να αντιμετωπίσετε το ψηφιακό στρες

Ξεχάστε τη δουλειά

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, το να παίρνετε μαζί σας τη δουλειά όταν φεύγετε από το γραφείο είναι ο νούμερο ένα παράγοντας πρόκλησης τεχνολογικού άγχους. Σχεδόν το 1/4 των ανθρώπων ξοδεύει περισσότερο χρόνο δουλεύοντας επειδή έχει πρόσβαση στο εργασιακό του αντικείμενο από το σπίτι, είτε απαντώντας σε e-mail είτε κάνοντας τηλεφωνήματα. Είναι σημαντικό να διαχωρίζετε τη δουλειά από την προσωπική σας ζωή και να διαθέτετε αρκετό χρόνο για τον εαυτό σας, μακριά από το εργασιακό άγχος. Ενημερώστε τους συναδέλφους σας ότι δεν θα είστε διαθέσιμοι έπειτα από μια συγκεκριμένη ώρα, απενεργοποιήστε το τηλέφωνο και τον υπολογιστή σας και χαλαρώστε απολαμβάνοντας με τους φίλους ή την οικογένειά σας (ή και μόνοι σας) μια δραστηριότητα που δεν σχετίζεται με τη δουλειά: ακούστε μουσική, διαβάστε ένα βιβλίο, βγείτε έξω για καφέ, για βόλτα ή για σινεμά.

Μιλάτε πρόσωπο με πρόσωπο

Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της επικοινωνίας μέσω e-mail ή SMS είναι ότι καθίσταται εξαιρετικά δύσκολο να ανιχνεύσετε τον τόνο ή το ύφος του άλλου, όπως θα συνέβαινε σε μια κατά πρόσωπο συνομιλία. Ως εκ τούτου, μπορούν πολύ εύκολα να προκύψουν παρεξηγήσεις. Επιπλέον, συνήθως χρειάζεται να περιμένετε ώρα για την απάντηση, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει παρατεταμένο στρες. Για την αποφυγή τέτοιων καταστάσεων, προσπαθήστε να κάνετε τις σημαντικές συνομιλίες πρόσωπο με πρόσωπο και περιορίστε τα e-mail και τα γραπτά μηνύματα σε μη επείγοντα θέματα. Παράλληλα, επειδή πολλοί έχουν συνηθίσει να βασίζονται στην τεχνολογία για την (απρόσωπη) επικοινωνία τους, η στροφή στις κατ’ ιδίαν συνομιλίες θα βοηθήσει στη βελτίωση των διαπροσωπικών σχέσεων με τους συνεργάτες τους.

Να είστε επιλεκτικοί

Ο κατακλυσμός που δεχόμαστε από μηνύματα ή ενημερώσεις στα social media συχνά προκαλεί στρες (τόσο διότι αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να απαντήσουμε όσο και επειδή δεν θέλουμε να χάσουμε καμία εξέλιξη) και μπορεί εύκολα να καταστρέψει τη διάθεσή μας. Μάθετε να είστε επιλεκτικοί με το ποιους προσθέτετε στις επαφές σας και σε ποιους απαντάτε. Πολλοί αισθάνονται υποχρεωμένοι να δέχονται όλα τα αιτήματα φιλίας. Λάθος. Να αποδέχεστε μόνο όσους γνωρίζετε πραγματικά και αισθάνεστε άνετα με το να τους έχετε στον κύκλο επαφών σας. Εάν δεν είστε βέβαιοι ότι θέλετε να είστε προσβάσιμοι σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, προσπαθήστε ευγενικά να του εξηγήσετε ότι δεν χρησιμοποιείτε συχνά τη μορφή επικοινωνίας που σας προτείνει (π.χ. facebook ή Skype).

Δεν χρειάζεται να τα έχετε όλα

Η δεύτερη κύρια αιτία του τεχνολογικού στρες έχει να κάνει με τις ραγδαίες τεχνολογικές αλλαγές. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν είναι απαραίτητο να τα έχουμε όλα, ούτε να τα ξέρουμε όλα. Παρότι είναι δελεαστική η σκέψη της αγοράς του πιο πρόσφατου smartphone ή της σούπερ ταμπλέτας που μόλις κυκλοφόρησε, παράλληλα με τη δημιουργία λογαριασμών σε όλα τα κοινωνικά δίκτυα, μην παρασυρθείτε: να θυμάστε ότι η τεχνολογία έχει ως στόχο να βελτιώσει τη ζωή σας και όχι να την επιβαρύνει. Αν σας προκαλεί στρες, τότε πολύ απλά δεν κάνει τη δουλειά της. Δεν αξίζει να αφήσετε την τεχνολογία να καταστρέψει τη διάθεσή σας. Συνεπώς, περιοριστείτε σε ό,τι είναι πραγματικά χρήσιμο, αδιαφορώντας για τις σειρήνες του μάρκετινγκ.

Κάντε ψηφιακή αποτοξίνωση

Πολλοί από εμάς περνούμε ένα τεράστιο μέρος της ημέρας συνδεδεμένοι με το Διαδίκτυο ή σκυμμένοι πάνω από το κινητό. Ωστόσο, αυτό μπορεί να μας κάνει να… αποσυνδεθούμε από την αληθινή ζωή και να απομακρυνθούμε από τις καθημερινές πηγές ευχαρίστησης (συζητήσεις με φίλους, βόλτες κ.λπ.). Για να μειώσετε το στρες, προσπαθήστε να κάνετε ψηφιακή αποτοξίνωση. Περάστε μια εβδομάδα (ή, αν δεν αντέχετε, μια ημέρα ή ένα απόγευμα) χωρίς να χρησιμοποιήσετε καμία συσκευή και χωρίς να μπείτε στο Διαδίκτυο. Αντ’ αυτού ζήστε αποκλειστικά στον πραγματικό κόσμο, όπως παλιά. Ακούστε τα πουλιά να κελαηδούν αντί για τον ήχο κλήσης του κινητού σας, απολαύστε τη θέα από το παράθυρο αντί για την ψηφιακή συλλογή των φωτογραφιών σας και δείτε έναν φίλο από κοντά αντί να του τηλεφωνήσετε ή να του μιλήσετε στο facebook.

Τελευταία Νέα