Θανάσιμος ποιητικός εναγκαλισμός

Παράξενη σειρά. Σαν να βλέπουμε τα πάθη των Λαβδακιδών αντίθετα. Από το τέλος προς την αρχή. Εν αρχή ην ο –πατέρας –Οιδίποδας, που τη δική του τραγωδία θα δούμε το επόμενο Παρασκευοσάββατο. Επειτα η θανάσιμη κόντρα των δύο γιων του, Ετεοκλή και Πολυνείκη, για την εξουσία που είδαμε στους «Επτά επί Θήβας» του ΚΘΒΕ, στο καλύτερο μέχρι τώρα διήμερο της Επιδαύρου (με τον Αργύρη Πανταζάρα σε τραγικούς μονολόγους, στο μικρό θέατρο). Και, τέλος, την «Αντιγόνη» (συμπαραγωγή του Εθνικού με το ΚΘΒΕ και το ΘΟΚ) που ζητά να θάψει το άταφο πτώμα του Πολυνείκη –παράσταση που είδαμε πρώτη το προηγούμενο διήμερο. Παράξενη σειρά. Ανάποδη.

Δεν προέκυψε ανάποδα όμως το μεγάλο εύρημα, ποιητικό και συγκινητικό, των «Επτά επί Θήβας» κατά Τσέζαρε Γκραουζίνις. Ευθέως. Μέσα από τον αυτοσχεδιασμό των ηθοποιών. Του Γιάννη Στάνκογλου και του Χρίστου Στυλιανού (εξαιρετικού Βόιτσεκ του ΚΘΒΕ τον χειμώνα), που αρχικά ήταν να αναλάβουν διπλή διανομή ως Ετεοκλήδες. Με παρόντα στις πρόβες τον «δεύτερο» της διανομής, αίφνης ανέβηκε στη σκηνή και ο –απών στην τραγωδία –Πολυνείκης και η μάχη των δύο αδελφών έγινε Ποίηση. Οχι με όπλα ή γροθιές, αλλά με αγκαλιές. Επτά συναπτές. Οσο να πεθάνουν όρθιοι. Και ο σκηνοθέτης το κράτησε και το ενίσχυσε αυτό. Βάζοντας πρώτα ένα «παιχνίδι» με τις αστήρικτες σκάλες (της μοίρας; Της εξουσίας;) κι έπειτα με κύμβαλα αλαλάζοντα, πιατίνια αν θέλετε που ηχούσαν σε κάθε σύγκρουση.

«Εχει ενδιαφέρον να βλέπεις τα πράγματα απέξω», θυμάται τώρα ο πρωτάρης στην Επίδαυρο (κέρδισε μια στιγμή – σταθμό για την ιστορία της με το σπαθί του) Γιάννης Στάνκογλου, «και να ακούς τον λόγο σου από το στόμα κάποιου άλλου. Ετσι ξεκίνησαν όλα. Και, ξέρετε, έτσι τα πράγματα στέλνουν ένα φιλοσοφικό και αισθητικό μήνυμα. Οτι τα δύο αδέλφια που παλεύουν και πεθαίνουν για την εξουσία στη Θήβα είναι ένα. Ενας».

Τι περίεργα παιχνίδια παίζει η Ιστορία: όπως ο Πολυνείκης μένει άταφος, για να αναδείξει τελικά την αδελφή του Αντιγόνη σε σύμβολο αντίστασης στην εξουσία, έτσι δεν θα θάψουν στην Τουρκία –μου λέει ο Γιάννης Στάνκογλου –εκείνους που έκαναν το πραξικόπημα. «Συνεχίζουμε ύστερα από χιλιάδες χρόνια».

«Ο έντιμος θάνατος είναι το μόνο κέρδος του ηττημένου» έχει να θυμάται μία ατάκα από τις πολλές της ποιητικής μετάφρασης του Γιώργου Μπλάνα (αντίστοιχης έντασης και η περυσινή του απόδοση στον «Προμηθέα Δεσμώτη» του ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων, με τον Τάσο Νούσια). Και εκείνο που σίγουρα δεν θα ξεχάσει είναι το θερμότατο χειροκρότημα που του χάρισε –τους χάρισε –το κοινό, έστω και λιγότερο από άλλες αστραφτερές και πολυδιαφημισμένες παραστάσεις, όρθιο. Ναι, όρθιο. Σαν να τους τίναξε ένα ελατήριο στο φινάλε. Ισως και κάποια δάκρυα συγκίνησης που –δεν μπορεί –θα του έφθασαν και ώς τα καμαρίνια.

Στην Επίδαυρο, μου λέει με κάποια συστολή σαν «πρωτάκι», «ακούς τη φωνή σου να σου επιστρέφει και δεν έχεις να κάνεις πολλά. Απλώς να υπακούσεις. Σου δίνει ενέργεια το θέατρο». Καλό θα ήταν να έχει δώσει και ανάλογη –λυτρωτική –ενέργεια και στα πρακτικά ζητήματα του ΚΘΒΕ, που φαίνεται βάζει σε κάποια σειρά ο διευθυντής της δεύτερης κρατικής σκηνής Γιάννης Αναστασάκης. Με υπόσχεση τουλάχιστον από τον υπουργό Πολιτισμού που ούτε καν πάτησε στην Επίδαυρο (αν και λέγεται έντονα ότι στο φετινό επιδαύριο φινάλε θα υποκύψει στις σειρήνες των –προσωπικών –δημοσίων σχέσεων και θα παρουσιαστεί). Αντιθέτως, οι πληροφορίες λένε ότι στον «Οιδίποδα» θα δώσει το «παρών» ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος.

Οσο για την υπόσχεση προς το ΚΘΒΕ είναι ότι θα δοθούν, στο πλαίσιο των ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου για χρέη προς τρίτους που χρόνια μένουν απλήρωτοι, 3.250.000 ευρώ. Οχι όμως και τα χρέη προς το ΙΚΑ που ήταν 2.750.000 ευρώ, κατέβηκαν στο 1.800.000 και θα εξοφλούνται σταδιακά με ορίζοντα 15ετίας. Κάτι είναι όλα αυτά για τη μεγάλη «μαύρη τρύπα» της κρατικής σκηνής.