Ωτοβλεψίες

Πάνω από 500.000 θεατές! Δεν είναι ρεκόρ για τα ελληνικά θεατρικά χρονικά; Τότε γιατί δεν το «έδωσαν» αυτό το ρεκόρ στη Μιμή Ντενίση για το «Σμύρνη μου αγαπημένη», που έσκισε δύο χρόνια στην Αθήνα κι έπειτα σε Θεσσαλονίκη και Κύπρο, σε δικό της κείμενο, σκηνοθεσία, παραγωγή (από τον διορατικό Ελληνικό Κόσμο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού) και ερμηνεία τής κατά κάποιον τρόπο αφηγήτριας Φιλιώς, της ηρωίδας της; Αβυσσος η ψυχή της θεατρικής πιάτσας. Δεν ακολουθεί όμως άβυσσος και τη μεγάλη επιτυχία της «Σμύρνης», που γίνεται ήδη ταινία, παρέα με τον Μάρτιν Σέρμαν (συγγραφέα του θρυλικού «Μπεντ» και του «Ρόουζ»), σε ελληνοαγγλικό σενάριο και παραγωγή βρετανική, με σκηνοθέτη τον έμπειρο διευθυντή φωτογραφίας Γιώργο Αρβανίτη και διευθυντή φωτογραφίας τον γιο του. Και με τη συμμετοχή των Ολυμπίας Δουκάκη, Βανέσα Ρεντγκρέιβ, Ιαν ΜακΚέλεν και ηθοποιούς της ελληνικής παραγωγής. Μόλις είχε επιστρέψει από το Λονδίνο, όπου είδε και νέους άγγλους ηθοποιούς, όταν μιλήσαμε. Και μου επιβεβαίωσε ότι το σχέδιο που μου είχε εμπιστευθεί για τούτη τη στήλη, να γράψει δηλαδή τη συνέχεια της ιστορίας των μικρασιατών προσφύγων μέχρι τον Εμφύλιο, θα μεταφερθεί για του χρόνου, ίσως και παραπέρα. «Τι να πρωτογράψω άλλωστε; Από ηθοποιός έχω γίνει συγγραφέας» χαριτολογεί. Αλλωστε στα σκαριά έχει ήδη, με ένα προσχέδιο – έρευνα στα χέρια, ένα θεατρικό έργο για τον Στέλιο Καζαντζίδη, που θα ανεβαστεί στον Ελληνικό Κόσμο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, σε συμπαραγωγή με την –κινηματογραφική κυρίως –Stefi, μετά την επανάληψη στον ίδιο χώρο της «Νίκης» του Χρήστου Χωμενίδη, σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή, με τις Μίρκα Παπακωνσταντίνου, Φιλαρέτη Κομνηνού.

Η ζωή του όλη; Οχι ακριβώς. Η ιστορία του Στέλιου Καζαντζίδη στο θεατρικό έργο της Μιμής Ντενίση καλύπτει ουσιαστικά τη ζωή του από τα 20 έως τα 35, που αποφάσισε να εγκαταλείψει τα κέντρα. Οχι παραπέρα. Οι κόντρες, τα δικαστήρια και η εποχή που έβλεπε τη ζωή σαν «ένα τσιγάρο, που δεν το γουστάρω, αλλά το φουμάρω» δεν έχουν θέση. Δεν είναι μιούζικαλ δε. Τα τραγούδια του Στέλιου θα ακούγονται λίγο στο φόντο της σκηνικής δράσης. Η πρόταση είχε έρθει πριν από δύο χρόνια από τη Stefi, μου λέει η συγγραφέας, και μόνο στο εν λόγω έργο, και τώρα ήρθε η ώρα να υλοποιηθεί. «Ο Καζαντζίδης είναι για μένα, πάνω από τη φωνή με την τεράστια έκταση, η έκφραση της εποχής. Και βλέποντας τη ζωή του, είναι πολύ εξηγήσιμο γιατί συνέβη αυτό που συνέβη» μου λέει. Εννοώντας τη διπλή προσφυγιά, τον θάνατο του πατέρα του σχεδόν μπροστά στα μάτια του, την περιθωριοποίηση, τη Μακρόνησο, τη φυλακή στα μικράτα του, το ατύχημα στον Στρατό που του στέρησε τη δυνατότητα να γίνει πατέρας…

«Δεν είναι μιούζικαλ, αλλά ένα έργο που ξεκινάει με την προσφυγιά των γονιών του Στέλιου Καζαντζίδη και φτάνει να εξηγήσει, μέσα από τη μυθοπλασία, την άνοδό του και τη μυθοποίησή του» μου εξηγεί η Μιμή Ντενίση, που βασίστηκε στην έρευνα – κείμενο της Κωνσταντίνας Ζαχαλή και με επιπλέον έρευνα (όπως στο «Σμύρνη μου αγαπημένη», που ως ταινία θα γυριστεί κυρίως στη Μυτιλήνη, πιθανότατα από τον ερχόμενο Μάρτιο) έκανε τη θεατρική προσαρμογή. «Μιλάμε για τη μυθοποίηση ενός άνδρα που κανονικά θα ήταν στο περιθώριο». Καταλυτικό ή, αν θέλετε, «επεξηγηματικό» ρόλο στην παράσταση θα έχει ο Αντώνης Λουδάρος, υποδυόμενος έναν φίλο του Καζαντζίδη, που μπαίνει και βγαίνει στη δράση. Στα σκηνικά του Γιώργου Πάτσα, με τα κοστούμια της Τότας Πρίτσα, θα κινηθούν επί σκηνής στο θεατρικό για τον Καζαντζίδη, που ακόμη δεν έχει τελικό τίτλο, η Ελισάβετ Κωνσταντινίδη (πρόσφατα επιβλητική κυρα-Εκάβη στο «Τρίτο στεφάνι» του ΚΘΒΕ, κατά Θανάση Παπαγεωργίου) στον ρόλο της μητέρας του Καζαντζίδη, κυρα-Γεσθημανής, ο –Αγαμος Θύτης –Δημήτρης Σταρόβαςστον ρόλο του Χειλά, που είχε και το περίφημο κέντρο Τριάνα στη Λεωφόρο Συγγρού, η Ευαγγελία Μουμούρη στον συμβολικό ρόλο της γυναίκας / των γυναικών που αγάπησε, ο Μιχάλης Μητρούσης στον ρόλο του ρεμπέτη Γιάννη Παπαϊωάννου, η Νεφέλη Ορφανού στον ρόλο μιας φίλης της μάνας. Και, βέβαια, ο προσγειωμένος Μελέτης Ηλίας ως Στέλιος Καζαντζίδης. Στα νιάτα του. Μέχρι που μυθοποιήθηκε και τα βρόντηξε. Δίχως να… υποδύεται όμως και τη φωνή του. «Δεν πιστεύω ότι μπορεί κάποιος να αναπαραστήσει τον Καζαντζίδη» πιστεύει η Μιμή Ντενίση. Ούτε πλέι μπακ. Μόνον αποσπάσματα τραγουδιών, σχετικών με τη δράση του έργου. Ως μέρος της πλοκής. Της «ζωής του όλης». Ή μάλλον σχεδόν όλης. Εκείνου του κομματιού ζωής που τον ανέλκυσε στη σφαίρα του μύθου.

Το λάλο έργο και τα σχισμένα τζιν

«Ο πνευματικός βίος παγκοσμίως και κυρίως στην Ελλάδα μόνον από νησίδες σώζεται. Δεν ξεπεράσαμε την παλιά τάση που έλεγε ανέβασε τη μετριότητα, κατέβασε την υψηλή ποιότητα για να είμαστε όλοι ίσοι». Ο Σπύρος Ευαγγελάτος, στην τελευταία μας κουβέντα για τον «Αμύντα» του, μια «ποιμενική κωμωδία» που εκδόθηκε το 1745 με την υπογραφή του ιατροφιλόσοφου Γεωργίου Μόρμορη εκ Κυθήρων και που ο ίδιος ανακάλυψε στη Βιβλιοθήκη του Μπέργκαμο, εξέδωσε κριτικά και ανέβασε πέρυσι τον Ιούλιο στο Ηρώδειο, είχε δώσει το στίγμα της εποχής μας. Οπως είχε δώσει και το ελληνικό θεατρικό στίγμα: «Προέχει ο εντυπωσιασμός. Το σχόλιο για το σχόλιο. Να πάρεις και να διαλύσεις ένα έργο είναι το εύκολο. Το να μη το διαλύσεις αλλά να κερδίσεις με αυτό το κοινό με σύγχρονα μέσα, αυτό είναι το θέμα. Εχω βαρεθεί να βλέπω τζιν και σχισμένα μπλουζάκια στη σκηνή για δήθεν μοντέρνα. Αν δεν λαλήσει το ίδιο το έργο…». Το δικό του έργο ζωής, κατά κάποιον τρόπο, ο «Αμύντας» του Μόρμορη ελάλησε. Και ελάλησε στις καρδιές του κοινού που το αποθέωσε. Και τώρα, στη μνήμη του αξέχαστου θεατρανθρώπου, η κόρη του Κατερίνα Ευαγγελάτου, που υπογράφει σκηνοθετικά την «Αλκηστη» του Εθνικού, που θα δούμε στην Επίδαυρο, θα τον αναβιώσει για μία παράσταση, στις 26 Σεπτεμβρίου, στο Ηρώδειο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ, με τους Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο, Φαίη Ξυλά, Βίκυ Βολιώτη κ.ά.