Πείνα και ανέχεια, νυχτερινές αποδράσεις από τη Χίο, ταξίδια µε καΐκια, Ιερός Λόχος, Μέση Ανατολή και όχι µόνο, στις συναρπαστικές αφηγήσεις που συγκέντρωσε ο Γιάννης Μακριδάκης
Το θαλάσσιο στενό ανάµεσα στη Χίο και τον Τσεσµέ δεν ησύχασε ποτέ.Ποτέ δεν έπαψε να γεννά ελπίδα, να βρέχει την αγωνία και ναρουφά τη ζωή όσων δεν κατάφεραν να το περάσουν. Κι αν σήµερα οι πρωταγωνιστές του «περάσµατος» είναι απελπισµένοι πρόσφυγες από ασιατικές χώρες, η Ιστορία υπήρξε και πιο ταραγµένη –µε άλλους όρους και σε άλλο φόντο.

Είναι τα χρόνια 1941-1945 όταν χιώτες πρόσφυγες και στρατιώτες της Μέσης Ανατολής εγκατέλειψαν το νησί τους κατά τη διάρκεια της γερµανικής κατοχής και βίωσαν τις δικές τους, µικρές και µεγάλες, ιστορίες. Αυτοί που αποβιβάζονταν στα τουρκικά παράλια, στη συνέχεια έφευγαν για να καταταχθούν στον στρατό της Μέσης Ανατολής ενώ οι εκατοντάδες άµαχοι έµεναν εκεί ήσυνέχιζαν για Συρία ή Κύπρο.

Τα ταραγµένα γεγονότα της Κατοχής φωτίζονται στο βιβλίο «Συρµα τένιοι, ξεσυρματένιοι· όλοι» από µία άλλη σκοπιάκαι όχι µετον κλασικό τρόπο και τη µεθοδολο γία της παραδοσιακής καταγραφής και ιστοριογραφίας. Για την ακρίβεια, τα γεγονότα καταγράφονται, συνοψίζονται και παρουσιάζονται µε τη µορφή των βιωµατικών µαρτυριών από τους ίδιους τους εναποµείναντες πρωταγωνιστές τους.Και µπορεί να µένει έξω – συνειδητά – οΕµφύλιος αφού οι µαρτυρίες σταµατούν στην έναρξή του το 1946, η σχηµατική όµως διάκριση«αριστερών – δεξιών» αχνοφαίνεται από την προγενέστερη διάκριση «συρµατένιοι – ξεσυρµατένιοι» και τη στάση των ελλήνων στρατιωτών – και βέβαια πολλών εκτης Χίου – στα κινήµατα του στρατού της Μέσης Ανατολής. Εδώ πολλοί Χιώτες κατέληξαν στα «σύρµατα» λόγω της συµµετοχής τους σε κινήµατα ενάντια στη φασιστική διαπαιδαγώγηση του Στρατού και την αντιµετώπιση των µεταξικών καταλοίπων.

Εδώ τα υποκείµενα της βιωµατικής Ιστορίας και όχι µόνο – ή τόσο – έχουν τον λόγο µακριά από τα συχνά απονευρωµένα και απόµακρα επίσηµα αρχεία, όπως γράφει και στο επίµετρό του ο Στράτος ∆ορδανάς. Εδώ τον λόγο έχει η προφορική Ιστορία, οι προφορικές µαρτυρίες σε τοπικό επίπεδο – αυτό της Χίου – και µάλιστα από έναν ντόπιο συγγραφέα µε θητεία στη λαογραφία, την τεκµηρίωση πηγών για το νησί του αλλά και πετυχηµένη εµφάνιση στο πεδίο της λογοτεχνίας. Ο 39χρονος χιώτης συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης ίδρυσε το Κέντρο Χιακών Μελετών (1997) µε σκοπό την έρευνα, την αρχειοθέτηση, τη µελέτη και τη διάδοση των τεκµηρίων της Χίου, οργανώνει τα ερευνητικά και εκπαιδευτικά προγράµµατα του Κέντρου, διευθύνειτο τριµηνιαίο περιοδικό «Πελινναίο» αλλά έχει γράψει και τα µυθιστορήµατα «Ηλιος µε δόντια», «Η δεξιά τσέπη του ράσου», «Ανάµισης ντενεκές» και (πρόσφατα) το «Λαγού µαλλί» (όλα από την «Εστία»). Με το παρόν βιβλίο δεν φιλοδοξεί, καθώς λέει, να λάβει τον τίτλο του ιστορικού, ωστόσο προσθέτει τη δική του ψηφίδα στη µνήµη για την ταραγµένη περίοδο. Οι συγκλονιστικές µαρτυρίες που συγκέντρωσε –διαβάστε εκείνη µετον τίτλο «Προώθηση» στην οποία ένα νεκρό παιδί ρίχνεται στη θάλασσα κατά τη διάρκεια ταξιδιού προσφύγων στην Κύπρο –θυµίζουν µικρού µήκους ταινίες καιη διατήρηση του γλωσσικού ιδιώµατος ενισχύει το εγχείρηµά του.

Τα αδιέξοδα ενός εφήβου


«Η χαρά δεν είναι άλλο από την αρµονία που νιώθωµε τα λίγα πράγµατα που έχωγύρω µου, ένα αίσθηµα ικανοποίησης που δεν χρειάζεται αλλαγές και εντάσεις», λόγια του Εσσε,που συµπυκνώνουν όσα πίστευε για την αναζήτηση της ευτυχίας και κάνουν κριτική στην ισοπεδωτική εκπαίδευση που συνθλίβει τα πετάγµατα των νεανικών ψυχών. Ο προικισµένος έφηβος του µυθιστορήµατος, γιανα ανταποκριθεί στις προσδοκίες της κοινωνίας που τον έθρεψε, πιέστηκε να ακολουθήσει έναν δρόµο που δεν διάλεξε και οδηγήθηκε στον θάνατο. Απαιτητικό, φιλοσοφικό κατά µία έννοια, κλασικό βιβλίο 100 ετών, στο οποίο οι νεαροί ενήλικοι αναγνώστες θα αναγνωρίσουν όψεις της σηµερινής οικογενειακής και εκπαιδευτικής πραγµατικότητας.

Μεσαιωνικά ερωτικά λόγια


Ερωτικό µεσαιωνικό ποίηµα, θεµελιώδες για την ιταλική λογοτεχνία, αµετάφραστο µέχρι σήµερα στην ελληνική, που αποδίδει µε τρόπο µοναδικό µέσα από στίχους ελεύθερους, µε ρυθµό, άλλοτε εµφανή και άλλοτε εσωτερικό, η µελετήτρια των Carmina Burana και του Dario Fo, καθηγήτρια του Πανεπιστηµίου Αθηνών Στέλλα Πριόβολου. Πάντα επίκαιρο και θελκτικό,αυτό το ποίηµα δεν περιορίζεται σε έναν χαριτωµένο ερωτικό διάλογο µεταξύ εραστών αλλά αναδεικνύει κοινωνικά, πολιτικά και θεολογικά ζητήµατα της εποχήςτου. Γράφτηκε από τον πολυσυζητηµένο για την προσωπικότητά του ποιητή Cielo d’ Alcamo και ο νοµπελίστας Dario Fo το χαρακτηρίζει ως ένα από ταπρώτα κείµενα του σατιρικού – γκροτέσκο θεάτρου.

Η Μονεµβασία στον χρόνο


Η Μονεµβασία ιδρύθηκε τον 6ο µ.Χ. αιώνα πάνω σε βράχο στην ανατολική ακτήτης Πελοποννήσου από τους κατοίκουςτης Σπάρτης και εξελίχθηκε σε σηµαντικό λιµάνι. Η µελέτη εξετάζει την ιστορία της έως την απελευθέρωσή της µετην Επανάσταση του 1821. Πόλη βυζαντινή, βενετική, οθωµανική και ελληνική. Πόλη αλλά και λιµάνι, κάστρο και κέντρο εµπορικής δραστηριότητας. Το βιβλίο δεν περιγράφει απλώς τηνιστορία των κοινωνικών και πολιτικών αλλαγών που συνέβησαν στη Μονεµβασία αλλά και την ιστορία του τόπου: των τειχών,των εκκλησιών, των σπιτιών της πόλης, µε τη χρήση πηγών από όλες τις περιόδους της ιστορίας της καθώς και πρωτότυπο υλικό από έρευνα επιτόπου για την αρχιτεκτονική και την πολεοδοµική εξέλιξη.

«Η δε γυνή ίνα φοβήται τον άνδρα»


Πολύµελάνιέχειχυθεί πάνω στο ζήτηµα του αν ο χριστιανισµός βελτίωσεή χειροτέρευσε τη θέση της γυναίκαςστην κοινωνία.

Ενώ, λ.χ., είναι σχεδόν καθολική η διαπίστωση ότιη σύγχρονη Εκκλησίαείναι συντηρητική και αρνείται να εκσυγχρονίσει τις δοµές της εντάσσοντας στη λειτουργία της τις σύγχρονεςκοινωνικές εξελίξεις,πολλοί είναι εκείνοι που διατείνονται ότι ο χριστιανισµός, στις απαρχές του, έφερε βελτίωση της θέσης τηςγυναίκας καθώς την αντιµετώπισε ως υποκείµενοκαι όχι αντικείµενο του δικαίου, ως άνθρωπο δηλαδή µε δικαιώµατα και όχιως res, ως υποταγµένο αντικείµενο, δηλαδή, όπως συνέβαινε στα χρόνια των Ρωµαίων αλλά και της ελληνικής αρχαιότητας.

Την οπτική αυτήέρχεται να ταρακουνήσει η Σιλβιάν Αγκασινσκί, γνωστή γαλλίδα φιλόσοφος – και σύζυγος του πρώην πρωθυπουργού της Γαλλίας Λιονέλ Ζοσπέν – η οποία, στο βιβλίο της «Η Μεταφυσική των Φύλων» (Εκδ. Κασταλία) υποστηρίζει ότι, σε κάθε περίπτωση, το σύστηµα σκέψης στο οποίο ζούµε, είναι µέχρι σήµερα απολύτωςανδροκεντρικό.

Ο Απόστολος Παύλος είχε, βέβαια, πει, «ουκένι άρσεν και θήλυ» (δεν υπάρχει άνδρας και γυναίκα, όλοι είστεπαιδιά τουΧριστού) όπως είχε πει και τα κατά κάποιο τρόπο αντίθετα: ότι ο άνδρας είναι «κεφαλή της γυναικός» και ότι η γυναίκαπρέπει να«φοβήται τον άνδρα». Η Αγκασινσκί δείχνειπάντως στο βιβλίο της ότιη πρωτοχριστιανική σκέψη ταυτίζει το πνεύµα καιτη διάνοιαµε τον άνδρα,ενώ τη γυναίκα την ταυτίζει µε τη σάρκα και την αµαρτία.

Τελευταία Νέα