Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος που ολοκληρώνεται αύριο με το συλλείτουργο των προκαθημένων στα Χανιά ήταν ιστορική αφού υλοποιήθηκε ύστερα από προετοιμασία 55 χρόνων. Εν τούτοις, άνθρωποι που έχουν άριστη γνώση της Ορθοδοξίας επισημαίνουν, κάνοντας μία πρώτη αποτίμηση του εκκλησιαστικού γεγονότος της Κρήτης, πως η Σύνοδος σε γενικές γραμμές «κινήθηκε σε ρηχά νερά» και δεν απευθύνθηκε όσο θα έπρεπε στην κοινωνία.

Αρκετοί είναι αυτοί που τονίζουν ότι η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος δεν ήταν αρκετά τολμηρή σε ό,τι αφορά τα θέματα που συζήτησε. Οι 10 Πατριάρχες και οι περίπου 300 κληρικοί που συμμετείχαν, αντί να συζητήσουν θέματα σύγχρονα που απασχολούν την κοινωνία και την καθημερινότητα τον 21ο αιώνα, προτίμησαν να στραφούν στο παρελθόν. Χαρακτηριστικό είναι ότι δημοσιογράφος από το Αλ Τζαζίρα ρώτησε σε μπρίφινγκ αν η Σύνοδος θα ασχοληθεί με επίκαιρα θέματα έστω στο περιθώριο των εργασιών της.

«Επρόκειτο για έναν αναμηρυκασμό παλαιότερων και γνωστών θεμάτων» λέει άνθρωπος που γνωρίζει σε βάθος το πεδίο της Ορθοδοξίας. Ανάμεσα στα θέματα της Συνόδου, ήταν η αποστολή της Ορθοδοξίας στον σύγχρονο κόσμο, η ορθόδοξη διασπορά, το μυστήριο του γάμου και τα κωλύματά του, η νηστεία. Αντίθετα, έξω από την ιστορική Σύνοδο έμεινε ένα θέμα που είχε συζητηθεί σε παλαιότερες προπαρασκευαστικές συναντήσεις των ιεραρχών· αυτό της γυναίκας στην ιεροσύνη και της χειροτονίας διακονισσών. Γενικώς η γυναικεία παρουσία στη Αγία και Μεγάλη Σύνοδο ήταν σχεδόν μηδενική. Εξαίρεση η δημοσιογράφος που είχε ρόλο συντονιστή στις απογευματινές ενημερώσεις Τύπου.

Χαμηλό βαθμό δίνουν αρκετοί και στην προετοιμασία της Συνόδου. Το αποτέλεσμα ήταν, όπως λένε, να μην αποφευχθούν ενστάσεις και αρνήσεις συμμετοχής. Αλλοι επίσης αναρωτιούνταν αν σε αυτή την ιστορική Σύνοδο υπήρξε επαρκής εκπροσώπηση της νεολαίας της Ορθοδοξίας. Και αυτό διότι από μια πρώτη ματιά στις αντιπροσωπείες προκύπτει ότι μεγάλο μέρος τους ήταν ηλικίας άνω των 50 ετών.

Αρνητικά σχολιάστηκε επίσης το γεγονός ότι δικαίωμα ψήφου είχαν μόνο οι επικεφαλής των Εκκλησιών και όχι οι εκατοντάδες ιεράρχες, μέλη των αντιπροσωπειών.

Η θετική πλευρά

Μολονότι η σύναξη των ιεραρχών στην Ορθόδοξη Ακαδημία της Κρήτης σημαδεύτηκε από την απουσία τεσσάρων Πατριαρχών –της Μόσχας, της Αντιοχείας, της Γεωργίας και της Βουλγαρίας -, εκκλησιαστικές πηγές σημειώνουν πως ένα από τα θετικά στοιχεία που ξεχωρίζουν είναι ότι η Σύνοδος έγινε. Και τελικώς η πλειονότητα των Πατριαρχών έδωσε το «παρών».

Στα θετικά επίσης της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου είναι πως οι προκαθήμενοι επέλεξαν προς συζήτηση «θέματα που θα μπορούσαν να ενώσουν την Ορθοδοξία και όχι να προκαλέσουν αντιπαραθέσεις. Ισως αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν ετέθη ως θέμα το παλαιό ημερολόγιο» εκτιμούν άνθρωποι που ασχολήθηκαν με το περιεχόμενο των εργασιών της σύναξης των ορθοδόξων.

Επίσης, ως θετικό αποτιμάται ότι για μία εβδομάδα τα βλέμματα των ορθοδόξων αλλά και πιστών διαφορετικών δογμάτων ήταν στραμμένα στη Σύνοδο της Κρήτης. Ενδεικτικό είναι ότι ο Πάπας Φραγκίσκος κάλεσε τους καθολικούς πιστούς να ενώσουν τις προσευχές τους με «τους ορθόδοξους αδελφούς μας». Σημειώνεται ότι στο Κολυμπάρι βρέθηκαν παρατηρητές και από άλλα δόγματα για να παρακολουθήσουν τις εργασίες. Ακόμη, υπολογίζεται ότι περίπου 1.000 δημοσιογράφοι κάλυψαν το ιστορικό γεγονός της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου.

Κατά τη διάρκεια της Συνόδου ιεράρχες τόνιζαν ακόμη πως η απουσία Εκκλησιών δεν παίζει τόσο σημαντικό ρόλο, όπως και το αν οι αποφάσεις θα είναι ομόφωνες ή κατά πλειοψηφία. «Και στο παρελθόν και μάλιστα σε Οικουμενικές Συνόδους απουσίαζαν Εκκλησίες» συμπλήρωναν. Το σημαντικότερο, όπως υπογράμμισε ο εκπρόσωπος Τύπου του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη Σύνοδο Ιωάννης Χρυσαυγής, ήταν πως «για πρώτη φορά εδώ και 1.000 χρόνια όλοι οι ορθόδοξοι πατέρες συζητούν».