Λίγο πριν αρχίσει η συναυλία στον ιστορικό ναό του Αγίου Γεωργίου στο Παλαιό Κάιρο για τη γιορτή της ανακαίνισής του προχθές το βράδυ, από τα μεγάφωνα του διπλανού μουσουλμανικού τεμένους ακουγόταν ο μουεζίνης που καλούσε για τη βραδινή προσευχή. Σχεδόν ταυτόχρονα από τον Αγιο Γεώργιο ακουγόταν η φωνή του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόδωρου στο βίντεο που προβαλλόταν για τη μακρά ιστορία του ναού.

Η εικόνα αποτυπώνει ανάγλυφα το πώς η ελληνική κοινότητα των χριστιανών ορθοδόξων του Καΐρου και οι μουσουλμάνοι της Αιγύπτου συνυπάρχουν για περίπου 159 χρόνια. Αλλωστε αυτή η μείξη θρησκειών και πολιτισμών ήταν έντονα εμφανής και τη βραδιά της εκδήλωσης. Στο προαύλιο του ναού του Αγίου Γεωργίου μπορούσε να δει κανείς και χριστιανούς και μουσουλμάνους. Οι μεν χειροκροτούσαν το μουσικό πρόγραμμα των δε. Παρακολουθούσαν τη συναυλία και συζητούσαν. Η ελληνική κοινότητα του Καΐρου εξακολουθεί να είναι παρούσα και δραστήρια, παρά την αναταραχή στην οποία βρίσκεται η Αίγυπτος την τελευταία τετραετία, ειδικά μετά την αποκαλούμενη Αραβική Ανοιξη.

«Οι Αιγύπτιοι μας θεωρούν αδέλφια τους»

«Οι Ελληνες είμαστε πάντα αγαπημένοι με τους Αιγυπτίους. Μας θεωρούν ετεροθαλή αδέρφια τους. Ποτέ δεν βλέπει ο ένας τον άλλον ρατσιστικά» λέει ο αντιπρόεδρος της ελληνικής κοινότητας του Καΐρου, ο αρχιτέκτονας Νικόλαος Πολίτης που έχει γεννηθεί στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα. Στο ίδιο μήκος κύματος η γενική γραμματέας, Ελληνίδα του Καΐρου τέταρτης γενιάς, η Σούλα Σκουφαρίδου σημειώνει ότι ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους η ελληνική κοινότητα παραμένει ζωντανή είναι η «αγάπη που μας δείχνει ο αιγυπτιακός λαός». Οσα λένε ο Ν. Πολίτης και η Σ. Σκουφαρίδου δεν είναι δύσκολο να τα αντιληφθεί ακόμη και ο Ελληνας που έρχεται στο Κάιρο ως επισκέπτης μόνο για μερικά 24ωρα. Αν περπατήσει για λίγο στο κέντρο της πόλης όλο και κάποιος θα τον ρωτήσει από πού είναι. Αν απαντήσει «Ελληνας» θα πάρει, τις περισσότερες φορές, την ίδια ενθουσιώδη απάντηση σε σπαστά αγγλικά, μισά αραβικά ή ακόμη και ελληνικά: «Ελληνας; Αν είσαι Ελληνας είσαι Αιγύπτιος». Κάποιοι προσπαθούν να πουν κάποιες λέξεις στα ελληνικά για να δείξουν τη συμπάθειά τους.

Το μέταλλο της ελληνικής παροικίας

Ο Χρήστος Καβαλής, ο πρόεδρος της ελληνικής κοινότητας στο Κάιρο και γενικός διευθυντής της χαρτοβιομηχανίας Φλώρα, στην ερώτηση πώς η ελληνική παροικία καταφέρνει και αντέχει στον χρόνο –υπάρχει από το 1856 –απαντά ότι αυτό οφείλεται στο «μέταλλό» της. «Το έχει δείξει η ίδια η ιστορία της κοινότητας. Δεν θα μπορούσαμε να αφήσουμε αυτό που άρχισαν οι παππούδες μας. Θα ήταν προδοσία. Ζούμε ελληνικά. Είμαστε μια κοινότητα σε μια πόλη 20 εκατ. ανθρώπων, αλλά ουσιαστικά είναι σαν να ζούμε σε μια μικρή Ελλάδα».

Παρών στην εκδήλωση για τα θυρανοίξια του ανακαινισμένου ναού του Αγίου Γεωργίου ήταν και ο πρόεδρος της ελληνικής κοινότητας στην Αλεξάνδρειας, ο Γιάννης Παπαδόπουλος. Τονίζει και αυτός ότι Ελληνες και Αιγύπτιοι συνυπάρχουν αρμονικά, παρά τη διαφορά στο θρήσκευμα. «Ποτέ μου δεν ένιωσα ότι είμαι σε ξένη χώρα. Οι κοινότητες των Ελλήνων στην Αίγυπτο, είτε στο Κάιρο είτε στην Αλεξάνδρεια, αποτελούν βασικό συστατικό της αιγυπτιακής κοινότητας». Λέει επίσης ότι δεν μετάνιωσε ποτέ που μεγάλωσε και σπούδασε στην Αίγυπτο.

Οσο για την ελληνική επιχειρηματικότητα αυτή συνεχίζει να ανθεί στην Αίγυπτο, τονίζει ο πρόεδρος Χρήστος Καβαλής. «Υπάρχουν οι παλιοί επιχειρηματίες που συνεχίζουν τις προσπάθειές τους, αλλά έχουν έρθει και νέοι. Ειδικά μετά την περίοδο Σαντάτ κατά την οποία το αιγυπτιακό κράτος προσκάλεσε ξένους επενδυτές να έρθουν εδώ, την κίνηση αυτή έκαναν και Ελληνες». Οπως είπε και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος κατά την επίσκεψή του στο Κάιρο το διήμερο που πέρασε, στην Αίγυπτο η Ελλάδα είναι η τέταρτη χώρα σε επενδύσεις: περισσότερες από 180 επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται εκεί.

«Δεν μας πλήγωσε

η Αραβική Ανοιξη»

Η Αραβική Ανοιξη που τελικά μόνο Ανοιξη δεν ήταν στην Αίγυπτο, όπως επαναλαμβάνουν σχεδόν όλοι οι Ελληνες στο Κάιρο, δεν πλήγωσε την κοινότητα. Οι πιο πολλοί ελπίζουν και προσδοκούν ότι ο νέος πρόεδρος Φατάχ αλ Σίσι θα καταφέρει να φέρει και πάλι την ηρεμία στη χώρα. «Καμία καταστροφή δεν έγινε σε ελληνικό οίκημα, σε εκκλησία, σε σπίτι, σε γηροκομείο κατά την επανάσταση του 2011. Ούτε η παραμικρή. Δεν ήμασταν στόχος» λέει ο κ. Καβαλής. «Δεν αντιμετωπίσαμε κανένα πρόβλημα στην επανάσταση. Εμείς, ως κοινότητα βέβαια, κάναμε τις απαραίτητες ενέργειες για την περίπτωση που θα χρειαζόταν να προσφερθεί προστασία στον ελληνικό πληθυσμό, αλλά δεν χρειάστηκε. Δεν είχαμε πρόβλημα» συμπληρώνει η Σ. Σκουφαρίδου.

Οι Ελληνες της παροικίας βιώνουν τις δυσκολίες που περνάει η Αίγυπτος όπως και οι Αιγύπτιοι. Οπως σημειώνουν, ώς ένα βαθμό έχουν συνηθίσει να ζουν υπό αντίξοες συνθήκες και με τις συχνές αναταραχές που έζησε και στο παρελθόν η Αίγυπτος. Τα μέτρα ασφαλείας από τον στρατό και την αστυνομία στους δρόμους, όπου ένοπλοι περιπολούν σε καίρια σημεία της πόλης, και οι συχνοί έλεγχοι εξακολουθούν να είναι έντονα. Ειδικά στα σημεία και στους χώρους τουριστικού ενδιαφέροντος, το σκανάρισμα προσωπικών αντικειμένων όπως τα σακίδια είναι απαραίτητο. Πού και πού, οι φανατικοί μουσουλμάνοι με σποραδικές ενέργειες όπως η τοποθέτηση βομβών προσπαθούν να σαμποτάρουν την κυβέρνηση Σίσι, η οποία επιχειρεί να επαναφέρει την ομαλότητα στη χώρα της Βόρειας Αφρικής. Εντούτοις, όπως και ο λαός της Αιγύπτου οι Ελληνες της παροικίας δεν το βάζουν κάτω.

Με τα χρόνια ωστόσο η μεγάλη παροικία των Ελλήνων στην Αίγυπτο έχει συρρικνωθεί. Από 60.000 – 70.000 στο παρελθόν, πλέον οι Ελληνες του Καΐρου είναι περίπου 2.500 και συνολικά σε όλη την Αίγυπτο φτάνουν τις 5.000. Γιατί έχει συμβεί αυτό; Κάποιοι έφυγαν ή φεύγουν, απαντά η κυρία Σκουφαρίδου. «Μερίδα αυτών το αποφασίζουν ακολουθώντας τα παιδιά τους που πηγαίνουν να σπουδάσουν αλλού. Ή για να έχουν ένα καλύτερο μέλλον. Πάντως, δεν το κάνουν επειδή φοβούνται την κατάσταση εδώ. Αισθανόμαστε ασφάλεια».

Νέα ζωή για τη Ροτόντα της Ανατολής

Αποκαλείται Ροτόντα της Ανατολής εξαιτίας της μοναδικής του αρχιτεκτονικής στον χώρο της Μέσης Ανατολής. Τα θυρανοίξια αυτού του ιστορικού ναού σε σχήμα ροτόντας και τα εγκαίνια του Μουσείου της μονής του Αγίου Γεωργίου έγιναν στο Παλαιό Κάιρο χθες, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου, του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόδωρου Β’ και του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερώνυμου. Μάλιστα πραγματοποιήθηκε συλλείτουργο του Πατριάρχη, του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου και ιεραρχών. Πρόκειται για το ανακαινισμένο ελληνορθόδοξο μοναστήρι που χρονολογείται από τον 12ο αιώνα μ.Χ. και σύμφωνα με την παράδοση σε αυτό έζησε φυλακισμένος ο Αγιος Γεώργιος. Ενας «θησαυρός καλά κρυμμένος στο Παλαιό Κάιρο» όπως είπε προχθές ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας στην ομιλία του για τον ναό. Η αγιογράφηση του εντυπωσιακού του τρούλου που βρίσκεται σε ύψος 23 μέτρων είναι έργο του έλληνα ζωγράφου Κωνσταντίνου Παρθένη. Η συγκεκριμένη αγιογραφία, ο Παντοκράτορας με τους 14 προφήτες και τα οκτώ μετάλλια, έγινε το 1908.