Αναζήτηση
Εχουμε πανεπιστήμια με καλούς ακαδημαϊκούς καθηγητές, αλλά με πολλά μαθήματα. Εφαρμόζουν σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας, αλλά δυσκολεύονται να ενσωματώσουν τα ερευνητικά αποτελέσματα. Τα ελληνικά πανεπιστήμια έχουν ερευνητές διεθνούς κύρους, αλλά ανεπαρκείς βιβλιοθήκες και ακόμα χειρότερη αξιοποίηση του ερευνητικού τους έργου. Με οριακούς χώρους, κακή καθαριότητα και ανύπαρκτη φύλαξη. Με δυο λόγια, το έμψυχο υλικό το έχουμε, αλλά είναι και τα άψυχα που μετράνε, είναι και οι πολιτικές και κυρίως η υποχρηματοδότηση που κάνουν τις υποδομές ανεπαρκείς. Αυτό είναι το γενικό συμπέρασμα από την έκθεση αξιολόγησης όλων των ελληνικών πανεπιστημίων που συνέταξε εφέτος η ανεξάρτητη Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας (ΑΔΙΠ) και συζητείται σήμερα στη Βουλή μαζί με το θέμα των υπό διαθεσιμότητα διοικητικών υπαλλήλων των πανεπιστημίων.
Στις εκθέσεις εξωτερικής αξιολόγησης υπάρχει συχνή αναφορά στα θέματα μη επαρκούς στελέχωσης σε διδακτικό προσωπικό. Η ΑΔΙΠ εκτιμά ότι το θέμα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης και προβληματισμού μεταξύ ιδρυμάτων και Πολιτείας. Εξάλλου, ο αυξημένος αριθμός εισακτέων που ορίζει η Πολιτεία σε σχέση με την αντίστοιχη πρόταση των τμημάτων (όσον αφορά τον αριθμό των εισακτέων) επιδεινώνει την κατάσταση με αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα της διδασκαλίας. Η ΑΔΙΠ δίνει ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας στρέβλωσης το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Ενώ το ίδιο ζήτησε (για το 2013-14) 1.905 φοιτητές συνολικά (τόσους μπορούσε να εκπαιδεύσει), το υπουργείο Παιδείας όρισε 2.530 εισακτέους, οι οποίοι όμως έγιναν τελικά 3.061 όταν ενεγράφησαν όλες οι ξεχωριστές κατηγορίες εισακτέων! Για εφέτος το ίδιο ίδρυμα είχε ζητήσει 1.720 εισακτέους και το υπουργείο αποφάσισε 3.150.
Ακολουθούν τα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης ανά τομέα που εξετάσθηκε.
Υποδοµές
Τα (σχεδόν) θετικά:
Οι εκθέσεις εξωτερικής αξιολόγησης των υποδομών είναι γενικά λιγότερο θετικές απ’ ό,τι για τις άλλες προαναφερθείσες κατηγορίες. Θετική επίδοση καταγράφεται:
– Στις συνεργασίες με κοινωνικούς, πολιτιστικούς και παραγωγικούςφορείς που αφορούν την κοινωνική δράση του τμήματος, την παροχή υπηρεσιών και τις συνεργασίες του τμήματος με τους φορείς αυτούς σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο.
– Στη χρήση νέων τεχνολογιών που αφορά την αξιοποίηση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στο εκπαιδευτικό έργο αλλά και στις λοιπές υπηρεσίες του τμήματος (ιστότοπος, e-class, WiFi κ.λπ.)
Χαμηλότερα των προσδοκιών:
– Βιβλιοθήκες, οι οποίες τον τελευταίο χρόνο έχουν διακόψει συνδρομές πολύ σημαντικών σειρών επιστημονικών περιοδικών απαραίτητων για την υποστήριξη της εκπαιδευτικής και ερευνητικής διαδικασίας των ΑΕΙ της χώρας. Η ΑΔΙΠ εκτιμά ότι το παραπάνω θέμα χρήζει άμεσης αντιμετώπισης από την Πολιτεία μέσω τακτικής επιχορήγησης της σύμπραξης ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών.
– Κτιριακές υποδομές, δηλαδή επάρκεια, καταλληλότητα και λειτουργικότητα των χώρων εργαστηριακής και θεωρητικής διδασκαλίας, των γραφείων αλλά και των υποστηρικτικών μονάδων, όπως η φοιτητική εστία, το εστιατόριο κ.ά.
Ακόμα πιο χαμηλά:
– Θέματα καθαριότητας – φύλαξης – ασφάλειας.
Προγράμματα σπουδών
Υψηλό επίπεδο:
– Δομή και οργάνωση τόσο ως προς τη διάρθρωση (π.χ. αλληλουχία μαθημάτων, σύστημα μαθημάτων, ECTS) όσο και ως προς το περιεχόμενο.
– Υπαρξη σύγχρονων προγραμμάτων σπουδών και διαδικασιών επικαιροποίησής τους.
– Επίπεδο πτυχιακών εργασιών που εκπονούνται βάσει του χρόνου εκπόνησής τους, της ποιότητας επίβλεψης και της ύπαρξης ορθολογικών κριτηρίων αξιολόγησής τους.
n Επίπεδο της πρακτικής άσκησης που πραγματοποιείται βάσει αξιολόγησης των φορέων όπου εκπονείται.
Χαμηλότερα των προσδοκιών:
– Η χαμηλότερη επίδοση αφορά τη μη ύπαρξη επικαλύψεων ύλης και τον υπερβολικό αριθμό μαθημάτων στα προγράμματα σπουδών και θα πρέπει να βελτιωθεί:
α) Μέσω σχετικών δράσεων για τα αξιολογηθέντα τμήματα κάθε ΑΕΙ.
β) Μέσω πιστοποίησης των προγραμμάτων σπουδών που θα γίνει κατ’ αρχάς για τα μη εξωτερικά αξιολογηθέντα τμήματα. Η διαδικασία εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί το β’ εξάμηνο του 2015.
Διδασκαλία
Υψηλό επίπεδο:
– Συνεργασία καθηγητών – φοιτητών, συνολική υποστήριξη καθηγητών προς φοιτητές και υψηλά επίπεδα προσβασιμότητας των φοιτητών στους καθηγητές τους.
– Εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας συνολικά στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Χαμηλότερα των προσδοκιών:
– Η σύνδεση της διδασκαλίας με την έρευνα αναφορικά με τη συστηματική ενσωμάτωση ερευνητικών αποτελεσμάτων και την εισαγωγή στην ερευνητική μεθοδολογία σε μαθήματα του προπτυχιακού προγράμματος.
Ακόµα πιο χαµηλά:
– Το σύστημα αξιολόγησης της διδασκαλίας από τους φοιτητές μέσω ερωτηματολογίων ως προς την ορθότητα εφαρμογής του, τη συμμετοχή, τη συστηματική διάχυση και την αξιοποίηση των πορισμάτων του.
– Η ύπαρξη και αξιοποίηση σύγχρονου υλικοτεχνικού εξοπλισμού για τη διεξαγωγή της εργαστηριακής διδασκαλίας.
Ερευνα
Τα θετικά:
– Αναγνώριση του ερευνητικού έργου των μελών ΔΕΠ/ΕΠ από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα, όπως αυτό αποτυπώνεται κατά κύριο λόγο στις δημοσιεύσεις τους σε έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά με κριτές και σε πρακτικά επιστημονικών συνεδρίων με κριτές, σε κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους, βιβλιοκρισίες, διακρίσεις κ.λπ.
– Ερευνητικά προγράμματα και συνεργασίες με φορείς και ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Χαμηλότερα των προσδοκιών:
– Η ερευνητική υποδομή.
Ακόµα πιο χαµηλά:
– Η ερευνητική πολιτική, δηλαδή το σύστημα στόχων, κινήτρων για διεξαγωγή έρευνας, προβολή και αξιολόγηση του ερευνητικού έργου. Θέμα άμεσα συνυφασμένο με την ανάγκη κατάρτισης και εφαρμογής Προγράμματος Εθνικής Στρατηγικής Ερευνας.
