Ο καπετάνιος των Κυκλάδων

Από 17 χρονών είναι συνεχώς στη θάλασσα. Και μικρότερος ακόμα, ο Γιάννης Σκοπελίτης κάνει πότε πότε και κοπάνες από το σχολείο του για να βρεθεί πάνω σ’ ένα από τα οικογενειακά καΐκια, στα Κατάπολα της Αμοργού. Βγάζει εκεί ώς και το Γυμνάσιο. Μπαρκάρει τότε ναύτης στη «Χοζοβιώτισσα», το motorship του πατέρα του, του 86χρονου σήμερα, θρυλικού πια, καπετάν Μήτσου από τη Σύμη. Στα πρώτα κοινά δρομολόγια σε Πειραιά, Κυκλάδες και Δωδεκάνησα με το φορτηγό αυτό πλοίο αρχίζει να μαθαίνει εμπειρικά τη ναυτική τέχνη πλάι στον θαλασσόλυκο πατέρα του, ο οποίος του διδάσκει την ψυχραιμία στα δύσκολα και τον σεβασμό στη θάλασσα. Κάνει επί δέκα χρόνια ταξίδια, ώσπου το 1991 παίρνει και ο ίδιος τα γαλόνια του καπετάνιου.

Και τώρα εξακολουθεί να «γράφει» 3.000 πλεύσιμες ώρες ετησίως, στα απανωτά πηγαινέλα του, πάντα με το «Express Scopelitis», της εταιρείας του, της Small Cyclades Lines. Το αρχικό βαποράκι το οποίο ανέλαβε, το «Σκοπελίτης», το είχε φέρει το 1985 ο καπετάν Μήτσος από τις Σποράδες. Το δούλεψε ώς και το 1998, οπότε το αντικατέστησε με το σημερινό, το σχεδόν καινούργιο τότε κλειστού τύπου πλοίο-φέρι «Ερεσός» που πήρε από τη Μυτιλήνη και μετασκεύασε. Σε αυτό, το σαρανταπεντάμετρο σκάφος του, επιβιβάζει σήμερα ώς και 340 επιβάτες τη φορά, ανάμεσά τους και τουρίστες, συν καμιά δεκαριά αυτοκίνητα. Ανάλογα με την ημέρα, εκτελεί και διαφορετικό καθημερινό πρωινό δρομολόγιο, από Κατάπολα προς Αιγιάλη (Αμοργός) και από εκεί για Δονούσα – Κουφονήσι – Σχοινούσα – Ηρακλειά – Νάξο ή και προς Σαντορίνη – Ιο, μετ’ επιστροφής.

ΑΜΕΣΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ. Επτά ημέρες την εβδομάδα, ακόμα και στις αργίες, ο καπετάν Γιάννης είναι στο πόδι από το ξημέρωμα. Ταξιδεύει πάντα μαζί με τον καπετάν Γιάννη Φωστιέρη, αδελφικό φίλο του, είκοσι χρόνια τώρα. Δεμένος άρρηκτα είναι πια και με τους νησιώτες στα ανατολικά μικρά Κυκλαδονήσια. Οι μόνιμοι κάτοικοί τους μάλιστα – περίπου 750, εκτός Αμοργού και Νάξου – ταξιδεύουν πάντα δωρεάν με το καράβι του. Ανά πάσα στιγμή έχουν από αυτόν και το εννιαμελές πλήρωμά του και ό,τι ζητήσουν σε είδη πρώτης ανάγκης και λοιπές προμήθειες. «Για χρόνια ολόκληρα το πλοίο μας ήταν το «ΕΚΑΒ». Τώρα όχι τόσο, καθώς μικρό ιδιωτικό κλειστό ταχύπλοο εκτελεί τα επείγοντα δρομολόγια με βάση του τη Νάξο. Εμείς θα επέμβουμε μόνο όταν αυτό αδυνατεί να πλεύσει λόγω καιρού. Τυχαίνει, ωστόσο, να μας καλούν και μες στη νύχτα για βοήθεια κότερα που έχουν υποστεί βλάβη» λέει ο ίδιος.

Κατά καιρούς, τον ειδοποιούν να συνδράμει και στη μεταφορά ασθενών και εγκύων στο πλησιέστερο νοσοκομείο. Αυτός τότε θα το παλέψει «λίγο παραπάνω», ώσπου όλα να πάνε καλά. Το ίδιο θα κάνει ακόμα και για ένα ή δύο άτομα που πρέπει πάση θυσία να ταξιδέψουν. «Και για ένα φάρμακο, εγώ θα πάω σε οποιοδήποτε νησί χρειαστεί. Να το βρω και να το φέρω, να μην πονάει ο άρρωστος που το έχει ανάγκη» ξεκαθαρίζει.

Λόγω βλάβης, δεν θυμάται ούτε και ο ίδιος δρομολόγιο του «Express Scopelitis» που να έμεινε ανεκτέλεστο. Το πολύ μια φορά τον μήνα να μη λύσει κάβους, όταν πνέει γεμάτο οκτάρι και απαγορεύει τον πλου το Λιμεναρχείο. «Τότε αν δεν πάρεις το χαρτί, δεν φεύγεις. Τυχαίνει συχνά, όμως, να βρεις στον δρόμο σου τη φουρτούνα – και εγώ έχω κινδυνέψει. Το παλεύεις τότε και προχωράς, δίνεις και σακούλα καμιά φορά στους επιβάτες που νιώθουν ότι θα μπατάρουν! Αλλωστε, «πασατέμπος» είναι εδώ στο Αιγαίο τα οκταράκια, με τα ισχυρά μελτέμια που χτυπούν από Ικαρία και Χίο. Είναι τόσο δυνατά αυτά τα μπουγάζια στην περιοχή, που τα ρεύματα πηγαίνουν κόντρα στο νερό, δημιουργούν σχεδόν μόνιμα έντονο κυματισμό» εξηγεί στη ναυτική γλώσσα του.

Τα «ευχαριστώ» που έχει ακούσει για τη συνεισφορά του αυτή, για την ανθρωπιά και τον επαγγελματισμό του, είναι αμέτρητα, έχει τιμηθεί και επισήμως άλλωστε από τους νησιώτες. Υπουργό Αιγαίου μετέφερε παλαιότερα στη Σχοινούσα και τον περίμενε να τον πάρει πίσω και κατά την επιστροφή. Τον καπετάν Γιάννη και όχι τον επίσημο αυτό επισκέπτη σερβίρισε τελικά πρώτο ο καφετζής του χωριού, ακριβώς για να τον ευχαριστήσει για όσα τρεις δεκαετίες τώρα προσφέρει στους νησιώτες με το πλοίο του. «Το βλέπουν πλέον σαν το σπίτι τους, το αποκαλούν «το καραβάκι μας!». Ξέρουν πως σ’ αυτό μπορούν όποτε θέλουν να παραμείνουν ή και να διανυκτερεύσουν δωρεάν στο σαλόνι του, όσο περιμένουν να ξημερώσει για να αναχωρήσουμε για τον προορισμό τους. Εχουν πια και το ανάλογο θάρρος και την άνεση να μας ζητήσουν να τους εξυπηρετήσουμε, αφού είναι πια πολύ στενοί οι δεσμοί φιλίας, αγάπης και εκτίμησης μεταξύ μας. Για πολλούς από αυτούς, δεν υπάρχει περίπτωση να επιβιβαστούν και να μην έρθουν στη γέφυρα για μια «καλημέρα», να πουν απλά «τι χαμπάρια;». Ο καθένας μας ξέρει καλά πια τα προβλήματα που ο άλλος κουβαλά» λέει ο καπετάν Γιάννης.

ΕΓΙΝΕ ΤΡΑΓΟΥΔΙ. Και ντοκιμαντέρ («Express Scopelitis, Η μάνα των νησιών», παραγωγός Μαν. Καζαμίας) έγιναν, το 2008, το πλοίο του και η οικογένειά του, η οποία μπαίνει πλέον στην έκτη δεκαετία ναυτικής παράδοσης. Συνδέει αδιάλειπτα από το 1958 τα απομονωμένα αυτά νησάκια των Μικρών Κυκλάδων μεταξύ τους, με τη Νάξο και την Αμοργό, αρχικά με το ιστορικό τρεχαντήρι «Πανορμίτης» που ανέλαβε το τοπικό ταχυδρομείο. Στον ίδιο τον καπετάν Γιάννη αναφέρονται και τραγούδια (Κονιτοπούλου, Μπαρμπεράκης, Βαζαίος κ.ά.) και διήγημα («Τα άμφια της σμέρνας», Γιώργος Σκαμπαρδώνης), ενώ του έχει αφιερωθεί μέχρι και μαντινάδα: «Φουρτούνα έπιασε ο καιρός, το κύμα αγριεύει, όλα τα πλοία δέσανε, μα ένα ταξιδεύει. Ο «Σκοπελίτης» είναι αυτός που κύμα δεν τον πιάνει και έχει για καπετάνιο του πάντα εσένα Γιάννη…»!