«Από το 1993 έως και πέρυσι έχασα τέσσερις δικούς μου ανθρώπους από καρκίνο: τον πατέρα μου, δύο θείους μου και, τελευταία, τη γυναίκα μου.

Είμαι πεισμένος ότι αυτοί οι θάνατοι δεν οφείλονται σε κληρονομικά αίτια.
Κατά τη γνώμη μου συνδέονται με τις εναποθέσεις τέφρας που υπάρχουν σε απόσταση αναπνοής από το χωριό και γενικότερα τη μόλυνση που επικρατεί εδώ στην Ακρινή. Το πιστεύω αυτό γιατί σε ακτίνα εκατό μέτρων από το σπίτι μου έχουμε άλλους 14 νεκρούς από καρκίνο».

Ο κ. Ευστράτιος Καζαντζίδης, κάτοικος Ακρινής Κοζάνης, θεωρεί ότι ο μόνος τρόπος για να μην επιδεινωθεί η τραγική αυτή κατάσταση είναι η άμεση μετεγκατάσταση του χωριού. «Θέλω να φύγω όσο το δυνατόν πιο γρήγορα από την περιοχή. Όχι τόσο για μένα αλλά για τα παιδιά και τα εγγόνια μου». Με τη ρύπανση από το εργοστάσιο της ΔΕΗ και τις αποθέσεις τέφρας λιγνίτη ζουν οι περίπου 1.000 κάτοικοι της Ακρινής. Τα τελευταία χρόνια ζουν «περικυκλωμένοι» από τον καρκίνο: ο δείκτης θνησιμότητας από τη νόσο στο χωριό είναι τέσσερις φορές πάνω από τον αντίστοιχο εθνικό δείκτη.

Έρευνα. Ο Σύλλογος Περιβάλλοντος και Ανέργων Ακρινής κατέφυγε στο ληξιαρχείο του χωριού και κατέγραψε τις αιτίες θανάτου των κατοίκων της περιοχής την τελευταία εξαετία. Από την έρευνα, όπως λέει ο πρόεδρος του Συλλόγου κ. Αλέξανδρος Σαριαννίδης, προκύπτει ότι «από το 2000 έως το 2005 το 50% περίπου των θανάτων οφείλεται σε καρκίνο και το 35% σε καρδιολογικά και πνευμονολογικά αίτια. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι και αυτά συνδέονται άμεσα με την ρύπανση».

«Μπορεί για τα αυξημένα περιστατικά καρκίνου να ευθύνεται η τέφρα. Αλλά σε αυτό το επίπεδο μιλάμε για παρατηρήσεις, ενδείξεις. Πρέπει οπωσδήποτε να γίνει μία ολοκληρωμένη μελέτη για να καταλάβουμε τι συμβαίνει όχι μόνο στην Ακρινή αλλά στην ευρύτερη περιοχή», λέει ο πνευμονολόγος κ. Αγάπιος Γαβριηλίδης, που διατηρεί ιατρείο στην Κοζάνη. Δεν γνωρίζουμε τι επιπτώσεις έχει η ιπτάμενη τέφρα σε άλλες πτυχές της υγείας μας. Αυτή η σκόνη εμπεριέχει διάφορα στοιχεία χρωμίου και νικελίου, που έχουν κατηγορηθεί για τοξικότητα και πιθανές μεταλλάξεις και στο DΝΑ» αναφέρει ο κ. Γαβριηλίδης.

Στα νοτιοανατολικά της Ακρινής των 1.000 κατοίκων, σε απόσταση περίπου 3,5 χιλιομέτρων, βρίσκεται ο ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου η μεγαλύτερη μονάδα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος της Ελλάδας και η πλέον ρυπογόνος στην Ευρώπη, σύμφωνα με στοιχεία της WWF.

Στα δυτικά του χωριού, σε απόσταση μερικών εκατοντάδων μέτρων, υπάρχουν οι συνεχώς αυξανόμενες εναποθέσεις τέφρας, του καταλοίπου που λέγεται ότι περιέχει τοξικά ιχνοστοιχεία και ραδιενέργεια και που προκύπτει από την καύση του λιγνίτη. Στα νοτιοδυτικά, σε απόσταση 3,5 χιλιομέτρων εντοπίζεται το μεγαλύτερο ορυχείο λιγνίτη της χώρας όπου 24 ώρες το 24ωρο εξορύσσονται τα καύσιμα για τις μονάδες που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή, ενώ στα νότια του χωριού βρίσκονται οι ταινίες μεταφοράς λιγνίτη και τέφρας. Και στα βόρεια υψώνεται το Βέρμιο.

Στην ευρύτερη περιοχή της Κοζάνης και της Πτολεμαΐδας λειτουργούν πέντε εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από λιγνίτη, που καλύπτουν το 70% περίπου της ηλεκτροδότησης της χώρας.

«Πρέπει οπωσδήποτε να γίνει μία ολοκληρωμένη μελέτη για να καταλάβουμε τι συμβαίνει » υποστηρίζει πνευμονολόγος

«Περικυκλωμένοι». «Θα θέλαμε να ξέρουμε πόσο κοστολογούν τις ζωές των κατοίκων της Ακρινής. Είμαστε περικυκλωμένοι από τις ρυπογόνες δραστηριότητες της ΔΕΗ ενώ την ίδια ώρα υπολογίζουμε ότι το 70%-80% των θανάτων που πλήττουν το χωριό μας οφείλεται στη μόλυνση της περιοχής», επισημαίνει ο κ. Αλέξανδρος Σαριαννίδης.

«Και όσο περνάει ο καιρός τα πράγματα πάνε προς το χειρότερο: στα σχέδια της ΔΕΗ τα επόμενα 10 χρόνια είναι και η επέκταση του ορυχείου προς τα νοτιοανατολικά, γεγονός που θα αποκλείσει εντελώς το χωριό μας. Ήδη όταν φυσάει οι αποθέσεις τέφρας, που απέχουν περίπου 50 μέτρα από τις σταβλικές εγκαταστάσεις και 700 μέτρα από το κέντρο του χωριού, σηκώνεται ένα νέφος που καλύπτει τα πάντα. Το αποτέλεσμα όλων αυτών των σωματιδίων που αιωρούνται στον αέρα είναι ότι οι περισσότεροι κάτοικοι της Ακρινής έχουν παρουσιάσει προβλήματα στο αναπνευστικό».

Να γίνουν μετρήσεις. Τα τοξικά στοιχεία και η ραδιενέργεια που λέγεται ότι υπάρχουν στην τέφρα δεν έχουν μετρηθεί μέχρι στιγμής: «Ανησυχούμε ιδιαίτερα γι΄ αυτό και θέλουμε να γίνουν αυτές οι μετρήσεις. Το πλέον ανησυχητικό όμως είναι ότι η τέφρα που εισπνέουμε δεν αποβάλλεται από τον οργανισμό, σύμφωνα με τους ειδικούς. Συσσωρεύεται στα πνευμόνια», λέει ο κ. Σαριαννίδης.

«Το βασικό πρόβλημα στην περιοχή είναι η σωματιδιακή ρύπανση. Η ιπτάμενη τέφρα, που αναπνέουμε καθημερινά λόγω των εκπομπών που υπάρχουν από τις υψικαμίνους της ΔΕΗ αλλά και από τις αποθέσεις και τους ταινιόδρομους μεταφοράς της τέφρας. Αυτή προκαλεί χρόνιες βρογχίτιδες, αποφρακτικές πνευμονοπάθειες, βρογχικό άσθμα, εμφύσημα- έχουν γίνει περίπου 20 μελέτες για τα προβλήματα που παρουσιάζονται στο αναπνευστικό, αλλά ποτέ μια ολοκληρωμένη επιδημιολογική και κλινική μελέτη» συμπληρώνει ο πνευμονολόγος κ. Γαβριηλίδης.

«Τροφή» για το φαινόμενο του θερμοκηπίου


O λιγνίτης και γενικότερα τα στερεά καύσιμα αντιμετωπίζονται σήμερα διεθνώς με εντελώς διαφορετικά απ΄ ό,τι στην Ελλάδα. «Πρώτον, ο λιγνίτης καταγεγραμμένα έχει υπερβολικά μεγάλες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, που “τρέφουν” το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Αυτές οι εκπομπές συνεπάγονται επιπλέον κόστος στην παραγωγή ρεύματος από λιγνίτη και αν σήμερα δεν το πληρώνουμε επειδή έχει γίνει ένα εθνικό σχέδιο κατανομής εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της ΔΕΗ, σύντομα θα έρθει η ώρα που ο Έλληνας καταναλωτής θα επιβαρυνθεί οικονομικά για αυτές τις εκπομπές», επισημαίνει ο κ. Λάζος Τσικριτζής, πρόεδρος της Οικολογικής Κίνησης Κοζάνης. «Δεύτερον, την ώρα που σε όλο τον κόσμο καταβάλλεται ο φόρος στερεών καυσίμων, στην Ελλάδα η κυβέρνηση αναίρεσε τη συγκεκριμένη νομοθεσία προκειμένου να μειωθεί αυτό το στοιχείο κόστους από τον λιγνίτη και να προσελκύσει ιδιώτες στην παραγωγή. Τρίτον, στη διεθνή πραγματικότητα συνυπολογίζεται το λεγόμενο εξωτερικό κόστος, το οποίο αφορά τις οικονομικές παρενέργειες από την εξόρυξη λιγνίτη όπως είναι η καταστροφή των υπόγειων υδροφορέων, που αποτελεί οικονομική επιβάρυνση για όσους υδρεύονταν ή αρδεύονταν από τη συγκεκριμένη περιοχή και ως εκ τούτου θα πρέπει να αναζητήσουν άλλες λύσεις. Επιπλέον, υπάρχει και το κοινωνικό κόστος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, όπως είναι τα χαμένα μεροκάματα των εργατών για εξετάσεις στα νοσοκομεία ή οι ασθένειες που εμφανίζονται στους κατοίκους της περιοχής. Όλα αυτά, σε αντίθεση με τη διεθνή πραγματικότητα, δεν υπολογίζονται στην Ελλάδα».

Στο έλεος της ασθένειας, γιατί… δεν συμφέρει οικονομικά!


Ε δώ και χρόνια, οι κάτοικοι της Ακρινής καταβάλλουν προσπάθειες προκειμένου να εγκριθεί η μετεγκατάσταση του χωριού τους, όπως συνέβη παλαιότερα στους γειτονικούς οικισμούς της Καρδίας, της Χαραυγής και πρόσφατα του Κλείτου, όπου εντοπίστηκαν λιγνιτικά κοιτάσματα, τα οποία σκοπεύει η ΔΕΗ να αξιοποιήσει. «Το πρόβλημα με την Ακρινή είναι ότι δεν υπάρχει λιγνίτης στο υπέδαφος του χωριού, οπότε η μετεγκατάσταση κρίνεται οικονομικά ασύμφορη», λέει ο πρόεδρος του Συλλόγου Περιβάλλοντος και Ανέργων κ. Αλέξανδρος Σαριαννίδης. Επιπλέον, πολλοί κάτοικοι του χωριού αντιμετωπίζουν προβλήματα όρασης και αλλεργίες. «Κάθε φορά που μας επισκέπτεται το εγγονάκι μου, τα μάτια του κοκκινίζουν. Αυτό δεν το παθαίνει εκεί που μένει- μόνο εδώ», αναφέρει ο κ. Κωνσταντίνος Πουτακίδης, κάτοικος του χωριού.

«Κατά τη γνώμη μου η ζημιά γίνεται από τις αποθέσεις της τέφρας και τη μεταφορά της από το εργοστάσιο.

Όταν φυσάει άνεμος από εκεί, όλο το χωριό γεμίζει με σκόνη. Άλλες φορές, σε συνθήκες νηνεμίας βλέπουμε να σχηματίζεται ένα γκριζοκίτρινο τείχος από τέφρα».

Έξαρση.

Σύμφωνα με έρευνα που καλύπτει την περίοδο 1996- 2002, η οποία επίσης πραγματοποιήθηκε από τον Σύλλογο Περιβάλλοντος και Ανέργων Ακρινής, στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα υπήρξε αύξηση των θανάτων κατά 44%, αύξηση των περιπτώσεων καρκίνων κατά 440% και αύξηση καρδιοπαθειών κατά 240%.

«Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για αυξημένα περιστατικά καρκίνου στην ευρύτερη περιοχή. Δυστυχώς όμωςκαι είναι μεγάλη ντροπή αυτό- δεν έχει γίνει μια ολοκληρωμένη επιδημιολογική έρευνα για τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης», επισημαίνει ο κ. Λάζος Τσικριτζής, επίκουρος καθηγητής Αντιρρυπαντικής Τεχνολογίας στα ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας και πρόεδρος της Οικολογικής Κίνησης Κοζάνης. «Εδώ μιλάμε για τραγικά πράγματατο μέγεθος του προβλήματος στην ευρύτερη περιοχή είναι τεράστιο.

Υπάρχουν αποφάσεις επιτροπών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και οι κυβερνήσεις αδιαφορούν», συμπληρώνει ο πνευμονολόγος κ. Γαβριηλίδης.

Τελευταία Νέα