Αναζήτηση
Ο νικητής των κυπριακών εκλογών Δημήτρης Χριστόφιας αποδεικνύεται ως ο πιο
επιτυχημένος κομμουνιστής ηγέτης σ’ ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε μια εποχή που ο
«υπαρκτός σοσιαλισμός» περνάει μεγάλη κρίση, ο 55χρονος γραμματέας του ΑΚΕΛ
κατόρθωσε να καταστήσει το κόμμα του πρώτη πολιτική δύναμη στη Μεγαλόνησο. Και
το επίτευγμα δεν είναι τυχαίο.
|
|
Κατ’ αρχήν, ο Χριστόφιας δεν θυμίζει σε τίποτα τους παλιούς βλοσυρούς και
αμετακίνητα δογματικούς ηγέτες ορισμένων χωρών του άλλοτε ανατολικού κόσμου.
Βαθιά μαρξιστής αλλά και δημοκράτης, ο Χριστόφιας από την πρώτη στιγμή που
διαδέχθηκε τον ιστορικό ηγέτη του ΑΚΕΛ, τον Εζεκία Παπαϊωάννου, το 1988,
εντυπωσίασε με τη σοβαρότητα, την υπευθυνότητα και τον πολιτικό ρεαλισμό που
τον διέκριναν. Τοποθετεί πάνω απ’ όλα το συμφέρον του κυπριακού λαού, χωρίς να
συνδέει απαραιτήτως τις όποιες αποφάσεις σύμφωνα με την κομμουνιστική
«γραμμή». Γι’ αυτό και εξετάζει με αντικειμενικά κριτήρια και υπεύθυνο τρόπο
την προσπάθεια ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Άριστος γνώστης
Άριστος γνώστης των θεμάτων εσωτερικής και διεθνούς πολιτικής, ο ηγέτης του
ΑΚΕΛ είναι ένας ψύχραιμος συζητητής, εξαιρετικά ευχάριστος σαν άνθρωπος, με
αίσθηση του χιούμορ, και πάντα εκφράζει τη βαθιά πίστη του στις δημοκρατικές
διαδικασίες.
Γεννήθηκε στο χωριό Κάτω Δίκωμο στις 29 Αυγούστου 1946 από εργατική
οικογένεια, κι έχει 4 μικρότερες απ’ αυτόν αδελφές. Αποφοίτησε από το Εμπορικό
Λύκειο Νεοκλέους στη Λευκωσία, το 1964. Από μικρό του άρεσαν η Ιστορία και οι
Κοινωνικές Επιστήμες. Παρά την επιθυμία του για μάθηση, σαν γιος φτωχού
βιοπαλαιστή, δεν είχε τα μέσα για σπουδές, κι εξάλλου έπρεπε πρώτα να
υπηρετήσει τη θητεία του στην Εθνική Φρουρά. Έτσι, μπήκε στη βιοπάλη
εργαζόμενος ως λογιστής σε εταιρεία κατασκευής ειδών ζαχαροπλαστικής.
Παράλληλα άρχισε να πολιτικοποιείται από πολύ νέος. Στα 14 χρόνια του ήταν
δραστήριο μέλος της ΠΟΕΜ (μαθητικής οργάνωσης της Αριστεράς) και το καλοκαίρι
του 1964 έγινε μέλος του ΑΚΕΛ, της ΠΕΟ, της ΕΔΟΝ και του τοπικού καλλιτεχνικού
συλλόγου «Αχιλλέας» του χωριού του.
Η πρώτη αδικία
Η άνοδός του υπήρξε εντυπωσιακή. Μέσα σε τρία χρόνια, ανέβηκε σε όλα τα
«πόστα». Το 1966 εξελέγη γραμματέας του συλλόγου, και το 1967 γραμματέας της
ΕΔΟΝ Δικώμου. Σε ηλικία 22 χρονών, «διαμορφωμένος κομμουνιστής» όπως ο ίδιος
έχει αφηγηθεί γνώρισε την πρώτη αδικία της ζωής του, που σημάδεψε τα βήματά
του, και τις περαιτέρω πολιτικές πεποιθήσεις του. Απολύθηκε από τη δουλειά του
σαν «πλεονάζον προσωπικό», στην πραγματικότητα όμως λόγω της συνδικαλιστικής
του δραστηριότητας.
Ο Χριστόφιας έλεγε: «Η απόλυσή μου απλά επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά στην
πράξη την ορθότητα της μαρξιστικής κοσμοθεωρίας και τις θέσεις της, ότι το
καπιταλιστικό σύστημα είναι άδικο, εκμεταλλευτικό και καταπιεστικό, ότι
στηρίζεται στη δίψα του κέρδους. Η απόλυσή μου με πείσμωσε περισσότερο, γιατί
πρέπει να πω ότι μέχρι τότε οι σχέσεις με τους εργοδότες μου ήταν καλές, μπορώ
να πω φιλικές. Αγανάκτησα, γιατί διαπίστωσα ότι τα οικονομικά συμφέροντα δεν
λογαριάζουν σχέσεις φιλίας μεταξύ του εργοδότη και του εργάτη…»
Στη Μόσχα
Μια πρόταση από το ΑΚΕΛ που ήρθε εκείνη τη στιγμή τον έβγαλε από το αδιέξοδο
και τον βοήθησε να πραγματοποιήσει τις σπουδές που ήθελε. Η πρόταση αφορούσε
σπουδές στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών της Ρωσίας για δύο χρόνια. Έτσι,
αναχώρησε για τη Μόσχα το 1969. Μόλις τέλειωσε το 1971 το Ινστιτούτο,
μεταπήδησε στην Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών της Σοβιετικής Ένωσης, όπου
παρηκολούθησε Ιστορία και το 1974 πήρε πτυχίο δόκτορος σ’ αυτόν τον κλάδο. Στη
Μόσχα, τον καιρό που σπούδαζε, γνώρισε μια φοιτήτρια, την Έλση Χηράτου, την
οποία νυμφεύθηκε το καλοκαίρι του 1972. Στις 26 Μαΐου του 1974, όταν η ΕΟΚΑ Β’
προέβαινε σε τρομοκρατικές επιθέσεις και δολοφονίες, ο Χριστόφιας προσλήφθηκε
στην ΕΔΟΝ και γρήγορα ανέλαβε οργανωτικός γραμματέας της Οργάνωσης. Στις 18
Σεπτεμβρίου του 1977 εξελέγη γενικός γραμματέας της ΕΔΟΝ, θέση που διατήρησε
μέχρι το 1987. Η μακρά πείρα του τον βοήθησε να εκλεγεί το 1976 μέλος της
Επαρχιακής Επιτροπής του ΑΚΕΛ Λευκωσίας – Κερύνειας, το Μάη του 1978
αναπληρωματικό μέλος της Κ.Ε., και το 1982 έγινε τακτικό μέλος. Μετά από μια
τετραετία που εντυπωσίασε όλους με τη δράση του, ο Χριστόφιας εξελέγη τον
Ιούλη του 1986 αναπληρωματικό μέλος του Πολιτικού Γραφείου του Κόμματος και
σύντομα έγινε πλήρες μέλος.
Δάσκαλος ο Εζεκίας
Έτσι, βρισκόταν σε ένα «πόστο» που του επέτρεπε να συμμετέχει στη λήψη όλων
των αποφάσεων που ελάμβανε το ΑΚΕΛ, δίπλα στον Εζεκία Παπαϊωάννου, τον οποίο ο
Χριστόφιας θεωρούσε δάσκαλό του.
Στην περίπτωση του σημερινού νικητή των κυπριακών εκλογών, ακολουθήθηκε η ίδια
διαδικασία που συνηθιζόταν στις περιπτώσεις διαδοχής άλλων γραμματέων
κομμουνιστικών κομμάτων: ηγήθηκε της νεκρώσιμης πομπής, κατά την κηδεία του
Παπαϊωάννου, όπως έκαναν όλοι οι κομμουνιστές υποψήφιοι γενικοί γραμματείς.
Ο Χριστόφιας ανήλθε στη θέση του γενικού γραμματέα σε ηλικία 42 ετών το 1988,
και ήταν κατά ένα χρόνο μεγαλύτερος από τον Εζεκία Παπαϊωάννου, όταν εκείνος
ανέλαβε γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ το 1949, θέση που κράτησε για 39 συνεχή
χρόνια.
Το ιστορικό ΑΚΕΛ
Ο Δημ. Χριστόφιας ηγείται ενός ιστορικού κόμματος που υπήρξε γέννημα μιας
ιστορικής ανάγκης και ώριμο τέκνο των κοινωνικών συνθηκών της εποχής. Το πρώτο
συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου, τον Αύγουστο του 1926, αποτέλεσε
το πιο σημαντικό ορόσημο στην Ιστορία του εργατικού κινήματος και σταθμό στην
πολιτική ζωή της Κύπρου. Η ίδρυση του Ανορθωτικού Κόμματος Εργαζόμενου Λαού
(ΑΚΕΛ), τον Απρίλη του 1941, ήταν πάλι αποτέλεσμα συγκεκριμένων πολιτικών
συνθηκών που επικρατούσαν τοπικά και διεθνώς, στις αρχές της δεκαετίας του
20ού αιώνα.
Εξωτερικά ο κυπριακός λαός αγωνιζόταν να κατακτήσει τα πολιτικά και
δημοκρατικά του δικαιώματα που καταπατήθηκαν ολοκληρωτικά ύστερα από την
εξέγερση του 1931. Από το εξωτερικό υπήρχαν οι επιδράσεις του αντιφασιστικού
αγώνα των λαών για δημοκρατία και αυτοδιάθεση. Η πρωτοβουλία για την ίδρυση
του ΑΚΕΛ αναλήφθηκε από το παράνομο, τότε, Κομμουνιστικό Κόμμα. Με την ίδρυση
του ΑΚΕΛ, το κόμμα όχι μόνο κατάκτησε ένα βασικό δικαίωμα για τον κυπριακό λαό
το δικαίωμα της νόμιμης πολιτικής δραστηριότητας αλλά και το ίδιο έδωσε
νόμιμη έκφραση στην έως τότε μυστική και παράνομη δράση του. Το Κομμουνιστικό
Κόμμα Κύπρου συνενώθηκε βαθμιαία με το ΑΚΕΛ, και το 1944 συγχωνεύτηκε ολότελα
μ’ αυτό. Κι από την ίδρυσή του μπήκε στην πρώτη γραμμή του αντιφασιστικού και
εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα στην Κύπρο.
Ο Εζεκίας Παπαϊωάννου εθελοντής μέλος της Διεθνούς Ταξιαρχίας το 1936 στον
αγώνα των δημοκρατικών δυνάμεων κατά του στρατηγού Φράνκο εξελέγη στο 6ο
Συνέδριο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ και στις 22 Μαρτίου του 1988 αποφάσισε να
παραδώσει το πηδάλιο. Στην επιστολή που απηύθυνε στο Πολιτικό Γραφείο,
ανέφερε: «Αγαπητοί σύντροφοι, όπως θα γνωρίζετε, στις 8 του Οκτώβρη 1988
κλείνω 80 χρόνια ζωής. Είμαι μέλος του Κόμματος από τα τέλη του 1931 και
γενικός γραμματέας από το 1949. Σ’ όλα αυτά τα χρόνια, προσπάθησα, στα μέτρα
των δυνάμεων και των ικανοτήτων μου, να ανταποκριθώ στα καθήκοντά μου απέναντι
στο Κόμμα και στον απελευθερωτικό αγώνα του κυπριακού λαού.
Είμαι όμως της γνώμης πως έφθασε η ώρα να παραδώσω το πηδάλιο του Κόμματος σε
νεώτερο σύντροφο…»
Βουλευτής
Έτσι, «ανέτειλε το άστρο» του Χριστόφια, ο οποίος εξελέγη για πρώτη φορά
βουλευτής στις εκλογές του 1991 στην επαρχία Κερύνειας. Ο νικητής των εκλογών
στη Μεγαλόνησο, μιλώντας στις 5 Μαΐου στο συμπόσιο που οργάνωσε το Γραφείο
Οικονομικών και Κοινωνικών Μελετών, επισήμανε ότι: «Οι ανισότητες στο βιοτικό
επίπεδο θα διευρύνονται σε βάρος των χαμηλών εισοδηματικών στρωμάτων, αφού τα
κέρδη θα αυξάνονται με ρυθμούς μεγαλύτερους των εισοδημάτων, την ίδια στιγμή
που τα εισοδήματα υπόκεινται σε μεγαλύτερη φορολογία». Και πρόσθεσε:
«Για το φτωχότερο Κύπριο μισθωτό ή συνταξιούχο, τα πράγματα γίνονται ολοένα
και πιο δύσκολα…»
Ο Δημ. Χριστόφιας που του αρέσει η κηπουρική, το καλό θέατρο, η μουσική και
ξέρει να φτιάχνει παραδοσιακά κυπριακά φαγητά, τον περασμένο χρόνο είχε μια
σοβαρή περιπέτεια με την υγεία του. Αντιμετώπισε πρόβλημα καρδιάς ενώ
παράλληλα υπέστη νεφρίτιδα και αναγκάστηκε να υποβληθεί σε διπλή εγχείρηση:
μπάι πας και μεταμόσχευση νεφρού. Η μεταμόσχευση έγινε στο Λονδίνο και το
νεφρό προσέφερε μία από τις τρεις αδελφές του. Ευτυχώς, όλα πήγαν καλά, ο
Κύπριος πολιτικός έχασε αρκετά κιλά, και εργάζεται έκτοτε με τους ίδιους
εντατικούς ρυθμούς, αφού έχει αφιερώσει τη ζωή του στην υπηρεσία του κυπριακού λαού…
