Στο Παρίσι, έδρα όπου υπογράφηκε η παγκόσμια διακήρυξη για τα ανθρώπινα

δικαιώματα, πριν από πενήντα χρόνια, έληξαν προχθές οι τελετές που σημάδεψαν

την επέτειο αυτή. Ήταν συγκινητικό να βλέπεις, στον ίδιο χώρο, τη γιαγιά Άννα

– Ελεονώρα Ρούσβελτ σε βίντεο και ζωντανή την εγγονή της Άννα – Ελεονώρα

Ρούσβελτ κι αυτή, να λέει:

«ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ τη μέρα που η γιαγιά μου, μαζί με τον Ρενέ Κασέν κατέληξαν στην

οριστική διατύπωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με τη βοήθεια εκπροσώπων κρατών

μελών του ΟΗΕ. Ήταν το καλύτερο δώρο που μπορούσε να μου κάνει για τον ερχομό

μου στον κόσμο. Για μένα ανθρώπινα δικαιώματα σημαίνουν πρώτα απ’ όλα ο

σεβασμός του γείτονα, ο σεβασμός του άλλου στην καθημερινή ζωή και κατ’

επέκταση όλα εκείνα στα οποία σήμερα παραπέμπουν».

Ήταν ημέρα Πέμπτη, 10 Δεκεμβρίου, στο ίδιο Palais de Chaillot, όπου η γιαγιά

είχε μιλήσει και τώρα μιλούσε η εγγονή, μετά τον πρόεδρο Σιράκ και τον γενικό

γραμματέα του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν.

Η εγγονή είχε όμως κι άλλα να πει για τη θρυλική γιαγιά. «Εκείνη μιλούσε

γαλλικά, εγώ δεν μιλάω. Εκείνη ήξερε τα διαπλεκόμενα της εποχής της, εγώ δεν

νομίζω ότι τα ξέρω. Και δεν νομίζω πως χάρηκε ιδιαίτερα που απέκτησε το

ενδέκατο εγγόνι. Απλώς συνέπεσε να γεννηθώ τη μέρα εκείνη όπου εδώ, όπου τώρα

μού δόθηκε η τιμή να μιλήσω, πληροφορήθηκε τα της γέννησής μου και μου

αφιέρωσε το κείμενο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του πλανήτη… Ελπίζω πως οι

γυναίκες που θα με διαδεχθούν σ’ αυτό το βήμα…».


Και πράγματι, οι τρεις γυναίκες που τη διαδέχθηκαν, για να «μαρτυρήσουν» για

την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ό,τι τις αφορά, ήταν καταπέλτης.

Κυρίως η Αφγανή, που ούτε λίγο ούτε πολύ είπε πως οι γυναίκες στο σημερινό

Αφγανιστάν θεωρούνται «μιάσματα». Όχι μόνο πρέπει να ‘ναι «καλυμμένες» από την

κορυφή μέχρι τα νύχια, αλλά και έτσι ακόμα δεν αποφεύγουν τον ξυλοδαρμό μόνο

για το γεγονός ότι ανήκουν στο γυναικείο φύλο. Προβλήματα πρακτικά, όπως η

εξέτασή τους από άνδρα γιατρό (που απαγορεύεται), τα ψώνια στην αγορά (που

απαγορεύονται κι αυτά όταν ο πωλών τοις μετρητοίς είναι άνδρας), καθιστούν τη

ζωή της γυναίκας στη χώρα των Τάλιμπαν αληθινό μαρτύριο.

Το τετραήμερο των εκδηλώσεων είχε δύο πτυχές: την πρώτη ένα διήμερο στην

Ουνέσκο και τη δεύτερη ένα επίσης διήμερο στο Παλέ ντε Σάγιο. Και στις δύο

συμμετείχε ενεργά με τις ομιλίες του ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας,

θέλοντας έτσι να τονίσει τη σημασία αυτής της επετείου.

Υπό την προεδρία του Ρομπέρ Μπαντεντέρ, προέδρου της διακυβερνητικής επιτροπής

για την 50ή επέτειο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στην Unesco πήρε τον λόγο και

η Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα (και πρώην

πρόεδρος της Ισλανδίας) κυρία Μαίρη Ρόμπισον και ο πρωθυπουργός της Γαλλίας,

Λιονέλ Ζοσπέν.

Κάθε στρογγυλή τράπεζα είχε τη θεματική της. «Οι πρόσφυγες», «Φτώχεια και

κοινωνικά δικαιώματα», «Ρατσισμός», «Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας»,

«Εκπαίδευση», «Περιβάλλον», «Βιοηθική», «Νέες τεχνολογίες».

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ζακ Σαντέρ πήρε τον λόγο στη στρογγυλή

τράπεζα με θέμα «Η πραγματικότητα των πολιτικών και οικονομικών δικαιωμάτων

στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης». Άλλα θέματα που απασχόλησαν τους χίλιους

και πλέον καλεσμένους από όλο τον πλανήτη (ανάμεσά τους κι ο εικονιζόμενος στο

σκίτσο του Ορνεράκη) ήταν: «Δικαιώματα των ανδρών και των γυναικών», «Είναι

δίκαια μοιρασμένα τα κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα;», «Ο άνθρωπος και η παγκοσμιοποίηση».

Ενώ στο κεφάλαιο της «Υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην καθημερινή

ζωή», κλήθηκαν να καταθέσουν τις μαρτυρίες τους οι: Rigoberta Menchu, Νόμπελ

της Ειρήνης και πρέσβειρα καλής θέλησης της Ουνέσκο, ο Beko Ransome Kuti,

πρόεδρος της Νιγηριανής Οργάνωσης για τη Δημοκρατία, ο Κορνήλιος Sommaruga,

πρόεδρος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, ο Wole Soyinka, βραβείο Νόμπελ της

Λογοτεχνίας (που τελικά δεν μπόρεσε να παραστεί), ο Μάρτιν Αλμάντα, πρόεδρος

της Unibancoop της Παραγουάης (γνωστός σαν ο κατάδικος των χιλίων και μίας

ημερών), ο Themba Sobo, πρόεδρος του Ινστιτούτου των Φυλετικών Σχέσεων της

Νοτίου Αφρικής ­ που είπε, μεταξύ άλλων, για την προσπάθεια του Ν. Μαντέλα και

τη δική του για τη μη ανάπτυξη του ρατσισμού απ’ την ανάποδη ­ και ο Elie

Wiesel, ο βάρδος του Ολοκαυτώματος και συναρπαστικός ομιλητής.

Και το συμπέρασμα; Ότι υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος για να διανυθεί ώσπου να

εμπεδωθεί η αξία της Διακήρυξης. Όπως έλεγε και ο φίλος μου Γιασάρ Κεμάλ,

Τούρκος συγγραφέας, κουρδικής καταγωγής, ο ισχυρότερος, κατά τις φήμες

υποψήφιος για το ’99, του βραβείου Νόμπελ: «Για να γκρυρίσει ο γήλιος τέλει

ντουλειά πολύ». Και συμπλήρωσε, μέσω του μεταφραστή του: «Της δικαιοσύνης ήλιε

νοητέ και μυρσίνη συ δοξαστική μη, παρακαλώ σας, μη λησμονάτε τη χώρα μου».

Ποια «χώρα», άραγε, εννοούσε;

Τελευταία Νέα