Βουτιά στα 100 μέτρα!

Ήταν η εποχή της δόξας των σφουγγαράδων. Καλοκαίρι του 1913. Ο Συμιακός

Στάθης Χατζής επιχειρεί μια βουτιά στο εξωπραγματικό τότε βάθος των 87 μέτρων

και τα καταφέρνει. Ακριβώς 85 χρόνια μετά (το περασμένο Σάββατο) ο Ιταλός

παγκόσμιος πρωταθλητής Ουμπέρτο Πελιτζάρι επαναλαμβάνει την ιστορία.

ΜΕ ΜΟΝΑΔΙΚΟ εξοπλισμό το μαγιό, ένα μανταλάκι στη μύτη και τη σκανδαλόπετρα

κατεβαίνει στα καταγάλανα νερά της Καρπάθου, σε βάθος 100 μέτρων. Ο Ιταλός

πρωταθλητής ξεπληρώνει τον Στάθη Χατζή για τις υπηρεσίες που προσέφερε στο

ιταλικό θωρηκτό «Regina Margueritta», προσφέροντάς του παγκόσμια αναγνώριση

για το κατόρθωμά του.

Τέλη Αυγούστου του 1913. Το ιταλικό θωρηκτό «Regina Margueritta» στέκει

αγκυροβολημένο έξω από το λιμάνι της Καρπάθου. Αφού ανεφοδιάζεται, ετοιμάζεται

να σηκώσει άγκυρα. Φευ! Ένας κρίκος της βαριάς αλυσίδας σπάει. Με ένα μεγάλο

παφλασμό η άγκυρα πέφτει ξανά στο νερό τραυματίζοντας θανάσιμα έναν Ιταλό ναύτη.

Το «Regina Margueritta» (ανάλογο πολεμικό πλοίο με το ελληνικό θωρηκτό

«Αβέρωφ») πρέπει πάση θυσία να πάρει την άγκυρά του που έχει βυθιστεί σε βάθος

48 οργιές (87,5 μέτρα, περίπου). Βάθος απαγορευτικό για να καταδυθεί κάποιος

εκείνη την εποχή.

Κάποιος προτείνει να φέρουν από τη Σύμη τον Στάθη Χατζή. Ο 33χρονος τότε

σφουγγαράς αποδέχεται την πρόσκληση και φθάνει στην Κάρπαθο.

Ο Χατζής όχι μόνο πρέπει να βουτήξει σε βάθος 87 μέτρων αλλά παράλληλα να

εργαστεί επανασυνδέοντας την αλυσίδα με την άγκυρα με ένα συρματόσχοινο. Ο

Συμιακός βουτηχτής πήρε τη μεγάλη απόφαση. Βρίσκεται στη σκάλα του θωρηκτού.

Πέφτει στο νερό και μόλις πατώντας στον βυθό προσπαθεί γρήγορα να δέσει την

άγκυρα με την αλυσίδα. Η ανάσα του τελειώνει, τα μάτια του πονάνε και το κρύο

ανυπόφορο. Ίσα ίσα περνάει το συρματόσχοινο από τον κρίκο της αλυσίδας και την

άγκυρα, αλλά δεν καταφέρνει να το ασφαλίσει. Γρήγορα κάνει σήμα και τον

ανεβάζουν επάνω. Φθάνει στην επιφάνεια, σχεδόν λιπόθυμος. Κρυώνει, το πρόσωπό

του έχει κοκκινίσει, από τη μύτη του βγαίνει αίμα. Ο Στάθης Χατζής είχε

καταφέρει το ακατόρθωτο. Να φθάσει ζωντανός στην επιφάνεια ύστερα από κατάδυση

στα 87 μέτρα.

Οι Ιταλοί είχαν μείνει με το στόμα ανοιχτό. Δεν το πίστευαν. Όπως δεν πίστευαν

ότι θα μπορούσαν να φύγουν χωρίς την άγκυρα. Είδαν ότι ο Χατζής είχε τη

δυνατότητα να τους απεγκλωβίσει και άρχισαν να τον πιέζουν να επαναλάβει τη

βουτιά. Τότε ο Χατζής αρνήθηκε, όμως εκείνοι ανένδοτοι. Τους αντιπροτείνει να

κάνουν υπομονή λίγες ημέρες έως ότου επουλωθούν οι πληγές του. Του τάζουν μια

χρυσή λίρα. Ο Στάθης Χατζής δεν είχε πολλές επιλογές (τα Δωδεκάνησα ήταν τότε

υπό ιταλική κυριαρχία).

Λίγες ώρες αργότερα βρίσκεται και πάλι στη σκάλα του θωρηκτού. Δένεται ξανά με

τη σκανδαλόπετρα (έτσι ονόμαζαν οι σφουγγαράδες την πέτρα που χρησιμοποιούσαν

για να καταδύονται γρήγορα και σε μεγάλα βάθη) και φθάνει ξανά στο απίστευτο

βάθος των 87,5 μέτρων. Καταφέρνει να δέσει το συρματόσχοινο. Όμως, όταν

ανεβαίνει στην επιφάνεια, είναι σχεδόν νεκρός.

Ο Στάθης Χατζής επέζησε τελικά και από αυτή την τρομερή δοκιμασία. Στη

συνέχεια περιπλανήθηκε στην Αμερική, όπου κι εκεί έκανε παράτολμες δουλειές,

γύρισε στη Σύμη και άνοιξε τον πρώτο μηχανοκίνητο μύλο. Πέθανε σε ηλικία 53

ετών από καρκίνο στα πνευμόνια.

Το πανέμορφο νησί της Καρπάθου βρισκόταν εδώ και μία εβδομάδα στο πόδι. Από

την Περασμένη Τετάρτη άρχισαν να καταφθάσουν στο νησί προπομπές της ιταλικής αποστολής.

Μία ημέρα μετά έφθασαν και τρία μικρά ιδιωτικά αεροπλάνα που μετέφεραν τον

πρωταθλητή, ενώ με ειδικές πτήσεις ήρθαν τηλεοπτικά συνεργεία και

δημοσιογράφοι από πολλά μέρη του κόσμου.

Η τελική βουτιά είχε προγραμματιστεί για το Σάββατο το πρωί. Ο Πελιτζάρι

πραγματοποιεί δύο δοκιμαστικές βουτιές σε βάθος 70 και 80 μέτρων, την

προηγούμενη ημέρα. Στις 9 το πρωί του Σαββάτου η ομάδα του Ιταλού πρωταθλητή

μετράει το σχοινί στην προβλήτα του λιμανιού. Στα 100 μέτρα ακριβώς δένουν ένα

σφραγισμένο κουτί που περιέχει ένα αναμνηστικό δίπλωμα. Μισή ώρα αργότερα

φθάνει ο Πελιτζάρι. Φαίνεται ήρεμος και χαμογελάει. Το πλοίο τον μεταφέρει

ανοιχτά του λιμανιού. Λίγα μέρα πιο πέρα από το σημείο όπου είχε αγκυροβολήσει

το «Regina Margueritta», για να βρουν το βάθος των 100 μέτρων.

Όλα είναι έτοιμα. Στις 10.30, περίπου, οι δύτες ασφαλείας ετοιμάζονται να

πέσουν στο νερό. Ελέγχουν τον εξοπλισμό τους και πέντε λεπτά αργότερα πέφτουν

στο νερό. Στις 10.45 εμφανίζεται ο Πελιτζάρι. Παίρνει θέση στη μικρή σκάλα που

βρίσκεται στην αριστερή πλευρά του πλοίου. Αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση.

Τέσσερα λεπτά αργότερα χάνεται με τη σκανδαλόπετρα στα βαθιά νερά. Νεκρική

σιγή επάνω στο πλοίο. Δύο λεπτά και 43 δευτερόλεπτα φθάνουν για να φέρει ο

Πελιτζάρι από τον βυθό το σφραγισμένο κουτί. Το χειροκρότημα του κόσμου ζεστό

και παρατεταμένο, για τον μεγάλο Ιταλό αθλητή που δεν ξέχασε τον Στάθη Χατζή.

«ΗΤΑΝ ΓΙΑ μένα φόρος τιμής προς τον μεγάλο αυτόν Έλληνα βουτηχτή. Εμείς οι

απνεΐστες τον θεωρούμε πρόδρομο της ελεύθερης κατάδυσης. Αυτός με τα λιγοστά

μέσα που διέθετε κατάφερε να φθάσει σε βάθος 87 μέτρων, ενώ εμείς έχουμε δίπλα

μας γιατρούς, δύτες ασφαλείας και έμπειρο προσωπικό που φροντίζει την ασφάλειά

μας. Η κατάδυσή του μπροστά στη δική μας είναι άθλος», είπε λίγο πριν βουτήξει

ο Ουμπέρτο Πελιτζάρι.

Ο Πελιτζάρι είναι κι αυτός 33 χρόνων. Έχει την ίδια ηλικία με τον Χατζή όταν

βούτηξε στην Κάρπαθο. Ο Χατζής βούτηξε τέλη Αυγούστου, ο Πελιτζάρι στις 12 Σεπτεμβρίου.

Η τεχνολογία και η καταδυτική ιατρική βοήθησε, άλλαξε τελείως τον τρόπο

κατάδυσης. Τότε ο Στάθης Χατζής για να «αντέχει» την πίεση έσπαγε τα τύμπανα

στα αυτιά του (όπως και όλοι οι σφουγγαράδες), ενώ τώρα δεν χρειάζεται κάτι

τέτοιο. Η καταδυτική ιατρική έχει βοηθήσει ώστε σε τόσο μεγάλα βάθη τα

αιμοφόρα αγγεία να μη σπάνε. Ως προς τα μέσα, αυτά δεν άλλαξαν. Κοντοβράκι ο

Χατζής, μαγιό ο Πελιτζάρι. Σκανδαλόπετρα ο Συμιακός, το ίδιο και ο Ιταλός. Και

οι δυο τους ανέβηκαν ακολουθώντας και τραβώντας το σχοινί.