Το καλοκαίρι του 2007, λίγο πριν από τις διακοπές του Αυγούστου, δύο επενδυτικά «φαντς» της Μπέαρ Στερνς «έσκασαν». Αφορμή η κάμψη της αγοράς ακινήτων στις ΗΠΑ. Τα χρηματιστήρια «κουνήθηκαν» για μερικές ημέρες. Ύστερα, οι αγορές ομαλοποιήθηκαν. Ένα συννεφάκι στον ορίζοντα.


Την ίδια περίοδο, ο Μίμης Ανδρουλάκης σκεφτόταν να γράψει ένα βιβλίο με τίτλο: «Ο Μάο στο Σίτι. Ο Μαρξ στη Σίλικον Βάλεϊ. Ο Άνταμ Σμιθ στο Πεκίνο». Όπως εξηγεί όμως ο ίδιος, «οι εκλογές του 2007 μού χάλασαν το σχέδιο». Κάθε εμπόδιο για καλό. Τους επόμενους δώδεκα μήνες, το συννεφάκι έγινε η τέλεια καταιγίδα. Από τα «σαμπράιμ»- δηλαδή χωρίς εγγυήσεις- στεγαστικά δάνεια στις ΗΠΑ πήγαμε στην κρίση των τιτλοποιημένων ομολόγων κι από εκεί στο ξετίναγμα των επενδυτικών τραπεζών. Για να φθάσουμε στη βύθιση των αγορών και το φάσμα μιας νέας οικονομικής ύφεσης. Δηλαδή στο χείλος του γκρεμού.

Στο ντεκόρ αυτό, ο πολυγραφότατος Μίμης βρήκε υλικό για ένα καλύτερο βιβλίο που να αφορά «το κραχ και τις μετατοπίσεις στον νέο καπιταλισμό». Ο τουρισμός των κ.κ. Μάο, Μαρξ και Άνταμ Σμιθ στις πρωτεύουσες της παγκοσμιοποίησης μπορούσε να περιμένει. Όπως κι ο κόσμος που κρατάει την αναπνοή του, περιμένοντας να δει αν ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός θα καταρρεύσει ή αν

«ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΒΟSSΑ ΝΟVΑ»

Συζητήσεις για τη χρεοκοπία του «καπιταλισμού bossa nova» με τον «Νικολά», εμπνευσμένο από τον συγγραφέα Νασίμ Νικολά Ταλέμπ

θα γκελάρει στην άβυσσο. Το νέο βιβλίο του Ανδρουλάκη, που κυκλοφορεί από χθες, λέγεται «Λευκό κοτσύφι- blue tree- μαύρο καράβι» (Εκδόσεις Καστανιώτης). Στο ελαφρώς υψοφοβικό εξώφυλλο, ένας ακροβάτης ισορροπεί πάνω σε δύο καρέκλες σε μια ταράτσα ουρανοξύστη, με φόντο τη Νέα Υόρκη του ΄30.

Ως συνήθως, ο Ανδρουλάκης έχει πολλά να πει. Μεγάλο μέρος του βιβλίου διεκπεραιώνεται σε διαλόγους με τον Νικολά. Είναι μια φανταστική «περσόνα», εμπνευσμένη από τον Νασίμ Νικολά Ταλέμπ, συγγραφέα του μπεστ σέλερ βιβλίου «Μαύρος Κύκνος». Ο μυθοπλαστικός Νικολά συζητά με τον Μίμη και μοιράζεται την εμμονή του για την Ασία. Το ντουέτο γεύεται επίσης διαρκώς επτάζυμα ψωμιά, μυζήθρες- ακόμη και πολίτικα καζάν-ντιπί ή ταού Κιοκτσού που παρελαύνουν διαρκώς από ένα κεφάλαιο στο άλλο, μάλλον για να απαλύνουν τη δυσπεψία των ατελείωτων χρηματοοικονομικών αναλύσεων.

Οι τίτλοι των κεφαλαίων

Ως συνήθως, οι τίτλοι κεφαλαίων του βιβλίου του Ανδρουλάκη- με τα αναγκαία θαυμαστικά- θα έκαναν να ζηλέψει τον διευθυντή μια ταμπλόιντ εφημερίδας. Ιδού ορισμένα παραδείγματα: «“Ποτέ την Κυριακή!”». «Το μάθημα της Μαύρης Δευτέρας», «Σώστε τον καπιταλισμό από τους σούπερ καπιταλιστές!». «Τι θα κάνουμε με τις φούσκες: “Η βαριά σκιά του γύφτου”» «Μαρία: η αυταπάτη της εξισορρόπησης ρίσκου και ανταμοιβής». «ΗΠΑ- Γερμανία: ανυπόμονο και υπομονετικό κεφάλαιο». «Σύκο γλυκό για ξενέρωτους “οικολόγους” και μια ρακή “εις υγεία” του $200 oil capitalism». Και πάει λέγοντας.

«Χαρτιά έγιναν»

Είναι γεγονός. Ο άνθρωπος του Νταβός έχει στριμωχθεί. Η παγκοσμιοποίηση μεταφέρει τη θεωρία του ντόμινο στα διεθνή χρηματιστήρια. Και η κατάρρευση των αγορών κάνει φτωχούς τους νεόπλουτους των στοκ-όψιονς. Πρόκειται για τις μετοχές που δίνονται προίκα στους μάνατζερς. Στους καλούς καιρούς αναλογούσαν σε εκατομμύρια δολάρια. Τώρα ισχύει η παλαιά σοφία: «χαρτιά ήταν και χαρτιά έγιναν». Η μαρξιστική παιδεία του Ανδρουλάκη δεν φαίνεται μόνο στη γοητεία που ασκεί επάνω του ο «καπιταλισμός bossa nova» των αγορών, αλλά και στο πάθος του για την Κίνα.

Το βιβλίο αφιερώνει αρκετές σελίδες στο φαινόμενο της αυτοκρατορίας, με αναφορά στη Βρετανία, αλλά και στον Αιώνα της Ασίας- που είναι αυτός που διανύουμε. Όσο για τον Τενγκ Σιάο Πινγκ, που έβαλε τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας στο μονοπάτι της ελεύθερης αγοράς, αυτός μάλλον έ χει υποκαταστήσει στο συγγραφικό υποσυνείδητο του Μίμη την πατριαρχική φιγούρα του Χαρίλαου Φλωράκη. Ένα ολόκληρο κεφάλαιο έχει τίτλο: «Στο μυαλό του Τενγκ». Ο Ανδρουλάκης ασχολείται ξανά και ξανά με το «China Dream» ή με τον «λιμασμένο Δράκοντα της Ασίας που καταπίνει σε απίστευτες ποσότητες σίδηρο, χαλκό, αλουμίνο, φυσικό αέριο, πετρέλαιο, στάρι». Αντιθέτως, ο συγγραφέας δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τη νέα Ρωσία των Πούτιν και Μεντβέντεφ.

Σε κρίσιμη καμπή

Το πόνημα «Λευκό Κοτσύφι- blue tree- Μαύρο Καράβι» κυκλοφορεί σε μια κρίσιμη καμπή. Είμαστε στην αρχή μιας μεγάλης διεθνούς ύφεσηςή σε μια φάση μετάβασης, που θα βάλει τέλος στην «ντόλτσε βίτα» των τραπεζιτών και θα συμμαζέψει το σύστημα; Ή, αν το δει κανείς αλφαβητικά όπως ο Ανδρουλάκης, ποια θα είναι η γραμμική απεικόνιση των εξελίξεων: το V ή το U ή το W ή, το χειρότερο από όλα, το L, δηλαδή πτώση και στασιμοπληθωρισμός; Το τέλος του βιβλίου συμπίπτει με την παρέμβαση των πολιτικών- δηλαδή του Μπράουν και του Σαρκοζί. Ο «μαύρος Οκτώβρης» του 2008 εμπνέει μια ακόμη ωραία ατάκα στον Ανδρουλάκη, η οποία συνοψίζει το βιβλίο: «Είναι η πολιτική, ανόητε!». Χωρίς αυτήν, οικονομία δεν υπάρχει.

Τη «Μαύρη Δευτέρα» η Ελλάδα «στον κόσμο της»


ΦΥΣΙΚΑ, όπως και τα λάθη, έτσι και ο καπιταλισμός επαναλαμβάνεται. Το φθινόπωρο του 1987 η Γουόλ Στριτ έχασε περίπου 40% σε ένα πρωινό. Για άλλη μία φορά, η συνοχή του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος απειλήθηκε. Αυτό όμως που είναι απολαυστικό είναι η αναδρομή που κάνει ο Μίμης στην ελληνική επικαιρότητα της εποχής:

«Εκείνες τις ημέρες κυριαρχούσε η ένταση ανάμεσα στην κυβέρνηση Παπανδρέου και την Εκκλησία που απειλούσε Θεούς και δαίμονες για την περιουσία.Θα συναντηθεί ή όχι ο Ανδρέας με τον Σεραφείμ;O Εφραίμ δεν είχε εμφανιστεί ακόμη στο στερέωμα.Την επομένη,το πρωί της Τρίτης,το Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ αποφάσισε να στηρίξει τον Ανδρέα στο θέμα της Εκκλησίας και απέναντι στις προσωπικές επιθέσεις που δεχόταν από “πράκτορες και πρεσβείες”, αλλά και από τους “Νew Υork Τimes” ως “προστάτης της τρομοκρατίας”.Ανακάτευαν ακόμη και τα ερωτικά του.Ο Χαρίλαος ζήτησε συνάντηση με τον Ανδρέα υποτίθεται για το θέμα του εκλογικού νόμου.

Συζήτηση στον Τύπο για το παρελθόν του Κοσκωτά.Ο Τόμπρας εγκαταλείπεται από όλους.Στη γήπεδο Αλκαζάρ νεκρός φίλαθλος,ενώ η κερκίδα του Ολυμπιακού γιουχάρει τον προπονητή τους Αλκέτα Παναγούλια για την ισοπαλία με τον Λεβαδειακό στο Καραϊσκάκη. Καταλήψεις στα πανεπιστήμια! Η Ελλάδα πάντα στον κόσμο της.Η κρίση των Χρηματιστηρίων θα περάσει στα πρωτοσέλιδα δύο μέρες μετά».

Σε εκείνη τη «Μαύρη Δευτέρα», οι Έλληνες δεν έδωσαν μεγάλη σημασία. Ενώ φέτος η Σοφοκλέους ζει την αγωνία της κρίσης- και είναι ένα από τα Χρηματιστήρια που δοκιμάστηκαν περισσότερο διεθνώς το 2008. Για να μη μιλήσει κανείς για τη φυγή των ξένων funds που οδήγησαν το ελληνικό Χρηματιστήριο σε διψήφια πτώση τη «μαύρη Παρασκευή» 24 Οκτωβρίου, ενώ το βιβλίο του Ανδρουλάκη βρισκόταν στο τυπογραφείο.