Αναζήτηση
Το ημερολόγιο έδειχνε 1 Οκτωβρίου 2013. Ο ιδιοκτήτης μιας μικρής επιχείρησης πώλησης χαρτιού έτρεχε στα δικαστήρια. Είχε κλείσει μια μεγάλη δουλειά πριν από ενάμιση χρόνο, παρέδωσε το χαρτί στον πελάτη του, πήρε επιταγή, ο πελάτης κατέβασε ρολά, για το χαρτί που πούλησε δεν πληρώθηκε ποτέ αλλά το υπουργείο Οικονομικών του ζητούσε να αποδώσει τον ΦΠΑ. Και όσο δεν πλήρωνε τον ΦΠΑ τόσο έτρεχαν τα πρόστιμα και οι προσαυξήσεις, το χρέος φούντωνε, τα ραβασάκια έρχονταν με απειλές κατασχέσεων.
Μέσα στην κρίση, όχι ρευστότητα για να αποδώσει ΦΠΑ, έστω και με δόσεις, δεν υπήρχε, αλλά το κανόνι του πελάτη απειλούσε να τινάξει στον αέρα και τη δική του επιχείρηση. Και τώρα έτρεχε στα δικαστήρια για να βγάλει άκρη. Η δίκη αναβλήθηκε. Ιστορίες σαν αυτή έχουν οδηγήσει πράγματι σε λουκέτο χιλιάδες επιχειρήσεις, ιδίως τα τελευταία χρόνια της κρίσης. Συνιστούν δε τον απόλυτο παραλογισμό όταν ο πελάτης είναι το ελληνικό Δημόσιο, που καθυστερεί να πληρώσει τους προμηθευτές του, αλλά η άλλη όψη του Δημοσίου, με τη μορφή του υπουργείου Οικονομικών, απαιτεί να αποδοθεί στην ώρα του ο ΦΠΑ που αναλογεί στη συναλλαγή. Ασχέτως αν έχει μείνει στα βερεσέδια.
Το σίριαλ αυτό το υπουργείο Οικονομικών επιχειρεί να το διακόψει. Και επειδή το θέμα το έχει πάρει πάνω του ο Πρωθυπουργός από την πρώτη ημέρα –όσο τετριμμένο κι αν ακούγεται το γνωστό «με εντολή Σαμαρά» –την 1η Οκτωβρίου 2014, σε ενάμιση μήνα δηλαδή, αρμόδιες πηγές του υπουργείου Οικονομικών διαβεβαιώνουν ότι το σίριαλ θα έχει τελειώσει.
Οποιος δεν έχει πληρωθεί του ΦΠΑ για οποιαδήποτε συναλλαγή του, είτε με το Δημόσιο είτε με ιδιώτες, δεν θα έχει την υποχρέωση να τον αποδώσει μέχρι να εξοφληθεί το σχετικό τιμολόγιο. Σε πρώτη φάση, για όσους έχουν τζίρο έως 500.000 ευρώ και μόνο για συναλλαγές χονδρικής.
Το νομοθετικό υπόβαθρο είναι στημένο. Σχετική τροπολογία ψηφίστηκε τον περασμένο Απρίλιο. Οσοι θεωρούν όμως ότι από την ψήφιση ενός νόμου έως την εφαρμογή του η απόσταση στην Ελλάδα είναι μικρή μάλλον είναι επισκέπτες στη χώρα μας.
Τώρα αρχίζει η μάχη των δευτερογενών αποφάσεων και των εγκυκλίων. Και απαιτούνται καμιά δεκαριά για τη συγκεκριμένη ριζική αλλαγή στο καθεστώς που διέπει το σύστημα ΦΠΑ. Επιπλέον πρέπει να στηθεί και ένας ηλεκτρονικός μηχανισμός υποστήριξης του νέου συστήματος. Για αυτά όμως τρέχει –και δεν φτάνει ορισμένες φορές –η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων. Ολοι οι εμπλεκόμενοι με το θέμα πάντως στο υπουργείο Οικονομικών διαβεβαιώνουν ότι «1η Οκτωβρίου το νέο σύστημα θα είναι λειτουργικό».
ΠΩΣ ΔΟΥΛΕΥΕΙ. Το υπουργείο Οικονομικών στην περίπτωση του αναβαλλόμενου ΦΠΑ δεν σκέφτηκε καμία σοφία. Απλώς αντέγραψε συστήματα άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ισπανία, στην Πορτογαλία, στη Μάλτα, αντίστοιχα συστήματα αφενός δίνουν ανάσα ρευστότητας σε επιχειρήσεις στις οποίες οι πελάτες τους καθυστερούν να πληρώσουν, αφετέρου ξεμπλοκάρουν τις αίθουσες των δικαστηρίων από ατέρμονες διενέξεις όπου και οι δύο φαινομενικά έχουν δίκιο. Το εκάστοτε υπουργείο Οικονομικών διεκδικεί την καταβολή του ΦΠΑ στην ώρα του, αλλιώς επιβάλλει πρόστιμα, προσαυξήσεις και κατασχέσεις. Ο επιχειρηματίας από την άλλη πλευρά δικαίως φαίνεται να υποστηρίζει «δεν μπορώ να σου αποδώσω φόρο τον οποίο δεν έχω εισπράξει». Αυτό θεωρητικά τουλάχιστον (καθώς μένει να αποδειχθεί στην πράξη) από τον Οκτώβριο τελειώνει.
Οσοι ελεύθεροι επαγγελματίες και επιχειρήσεις έχουν τζίρο έως 500.000 ευρώ και θέλουν να ενταχθούν στο νέο σύστημα θα κληθούν να υποβάλουν αρχικά μία αίτηση. Πού και πώς θα το διευκρινίσει τις επόμενες ημέρες με απόφασή της η ΓΓΔΕ.
Το νέο σύστημα οι φορολογούμενοι θα μπορούν να το δοκιμάσουν και αν κρίνουν ότι δεν τους συμφέρει θα μπορούν να βγουν από αυτό στην επόμενη διαχειριστική περίοδο. Είναι προαιρετικό.
Αν ενταχθούν όμως θα πρέπει να εκδώσουν φορολογικά στοιχεία στα οποία θα αναγράφεται η ένδειξη «ειδικό καθεστώς καταβολής φόρου κατά τον χρόνο είσπραξης της αντιπαροχής», ώστε να είναι γνωστό στον αντισυμβαλλόμενό τους ότι μπορεί να εκπέσει τον ΦΠΑ κατά τον χρόνο πληρωμής.
αλλαγη συστηματων. Θα πρέπει επίσης να προσαρμόσουν τα λογιστικά τους συστήματα –άλλη μια εγκύκλιος –ώστε να καταγράφονται με σαφήνεια εισπράξεις και πληρωμές ιδίως ως προς τον ακριβή χρόνο και να παρέχουν ηλεκτρονικά πληροφορίες στη Φορολογική Διοίκηση για την εξόφληση του οφειλόμενου ΦΠΑ. Αν δεν υπάρχει έλεγχος, στην Ελλάδα όπου η φοροδιαφυγή έχει διαρκώς μεταλλασσόμενες, ανάλογα με τις συνθήκες όψεις, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα ανοίξουν νέες τρύπες για κλοπή ΦΠΑ.
Από το νέο σύστημα εξαιρούνται όσοι δεν έχουν υποβάλει δηλώσεις ΦΠΑ, εισοδήματος ή καταστάσεις πελατών-προμηθευτών κατά τις δύο προηγούμενες διαχειριστικές περιόδους, όσοι έχουν υποπέσει σε αδικήματα φοροδιαφυγής και οι νέοι επιχειρηματίες.
Δεν μπορεί να ενταχθεί υποκείμενος στον φόρο πριν από την παρέλευση δώδεκα μηνών από την έναρξη της δραστηριότητάς του.
Ο τελευταίος αποκλεισμός μπορεί να φαντάζει εκδικητικός για τους νέους επιχειρηματίες. Είναι όμως απολύτως λογικός. Αν δεν έχουν περάσει δώδεκα μήνες για να φανεί ο τζίρος της επιχείρησης, πώς θα προκύπτει αν καλύπτεται η προϋπόθεση ετήσιου τζίρου έως 500.000 ευρώ για την υπαγωγή στο σύστημα;
Στις γενικές εξαιρέσεις από τον κανόνα του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ προβλέπεται, τέλος, ότι δεν μπορούν να ενταχθούν παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών οι οποίες απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ, εισαγωγές αγαθών, ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών, πράξεις για τις οποίες υπόχρεος για την καταβολή του ΦΠΑ είναι ο λήπτης, λιανικές πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών και πράξεις για τις οποίες ο τόπος φορολόγησης δεν βρίσκεται στο εξωτερικό.
