Η εκδοτική βιομηχανία του απίθανου κυρίου Πάτερσον*

Ο δωδεκάχρονος Ιθαν και η ατίθαση Ζόι, η δεκατετράχρονη αδελφή του, δεν είναι απλά τα παιδιά μιας ευκατάστατης οικογένειας που πάνε στο Μπράναθ, ένα ακριβό ιδιωτικό σχολείο της Ουάσιγκτον. Είναι τα παιδιά του προέδρου των ΗΠΑ που ύστερα από ένα μαθητικό καβγά πείθουν τον φρουρό τους να τα αφήσει για λίγο μόνα. Και τότε πέφτουν θύματα απαγωγέων. Στην Ουάσιγκτον σημαίνει αμέσως συναγερμός και ο έμπειρος ντετέκτιβ Αλεξ Κρος θα κάνει τα πάντα για να τα σώσει, χρησιμοποιώντας ακόμη και ανορθόδοξους τρόπους. Τόσο οι μυστικές υπηρεσίες όσο και η CIA και το FBI δεν τον θέλουν να μπλέκεται στα πόδια τους. Κανένα πρόβλημα. Στη «Θανάσιμη απειλή», που κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά από τις εκδόσεις Bell, ο Κρος έχει απόλυτη ελευθερία κινήσεων αφού η ίδια η Πρώτη Κυρία τού ζητάει να βρει τα παιδιά της ζωντανά.

Πρόκειται για τη 18η περιπέτεια –στις ΗΠΑ κυκλοφορούν ήδη άλλα τρία βιβλία της σειράς –του αφροαμερικανού ψυχολόγου ντετέκτιβ Αλεξ Κρος που υπογράφει ο Τζέιμς Πάτερσον, ένας από τους πιο επιτυχημένους συγγραφείς όλων των εποχών.

Η εξαφάνιση των παιδιών του προέδρου Κόιλ –μια υπόθεση τρομακτική αφού ο απαγωγέας δεν ζητάει λύτρα, το μόνο που θέλει είναι να χλευάσει τους γονείς τους –είναι όμως μόνο ο ένας από τους άξονες γύρω από τους οποίους αναπτύσσεται το μυθιστόρημα. Ταυτόχρονα στην Ουάσιγκτον ξεσπάει μία ακόμη κρίση. Στους ταμιευτήρες του νερού ανιχνεύεται δηλητήριο με επικίνδυνες συνέπειες για τους πολίτες, ενώ σε διάφορα σημεία της πόλης βρίσκονται νεκροί Σαουδάραβες έχοντας καταπιεί αμπούλες με κυάνιο. Υπεύθυνη για αυτές τις τρομοκρατικές ενέργειες, και για άλλες που βρίσκονται σε εξέλιξη, είναι η γιατρός Χάλα αλ Ντοσάρι που φτάνει στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ από το Ριάντ μαζί με τον σύζυγό της Τάρικ για να αναλάβει δράση. Η νέα «κακιά», που εισάγει σε αυτό το βιβλίο ο Πάτερσον, έχει σπουδάσει σε αμερικανικό πανεπιστήμιο και είναι άριστα εκπαιδευμένο μέλος της τρομοκρατικής οργάνωσης Αλ Αϊλα, μισεί τους Αμερικανούς και θέλει να σκοτώσει όσο περισσότερους μπορεί.

Οσο για τον Αλεξ Κρος –για όσους δεν τον ξέρουν –είναι ένας ιδιοφυής μαύρος ντετέκτιβ και εξαιρετικός πατέρας, που σπούδασε ψυχολογία αλλά κατετάγη στην αστυνομία γιατί δεν έβρισκε δουλειά. Τώρα πια ασκεί το επάγγελμα του ψυχολόγου, συνεργάζεται όμως και με την αστυνομία όποτε του ζητηθεί. Αν και τα οικονομικά του είναι πλέον ανθηρά, προτιμά να ζει σε μια από τις πιο φτωχές γειτονιές της Ουάσιγκτον, όπου δουλεύει εθελοντικά μαζί με τους φίλους του. Μεγαλώνει τα τρία παιδιά του (δύο από την πρώτη σύζυγό του που έχει σκοτωθεί και ένα από μια πρώην σύντροφο που τον εγκατέλειψε) μαζί με τη δεύτερη γυναίκα του που είναι επίσης αστυνομικός και την 90χρονη γιαγιά του, που τον ανέλαβε όταν σκοτώθηκαν οι γονείς του και του συμπεριφέρεται σαν να είναι ακόμη δώδεκα χρονών. Στην οικογένεια προστίθεται τώρα και η Αβα, ένα κορίτσι που ζούσε στους δρόμους μέχρι να την υιοθετήσει ο Κρος μετά τις πιέσεις της γιαγιάς του.

Τα μυθιστορήματα με πρωταγωνιστή τον Αλεξ Κρος από τη στιγμή που κυκλοφόρησε το πρώτο βιβλίο της σειράς με τον τίτλο «Και ήρθε μια αράχνη», έχουν εγκατασταθεί στην κορυφή της λίστας των μπεστ σέλερ ανατρέποντας τα μέχρι τότε δεδομένα της εκδοτικής βιομηχανίας. Η σειρά ολόκληρη, άλλωστε, είναι η πλέον ευπώλητη στην ιστορία του αστυνομικού μυθιστορήματος.

Τρέλανε τους αριθμούς

Οπως συμβαίνει στους περισσότερους συγγραφείς, ο Τζέιμς Πάτερσον αντιμετώπισε πολλές δυσκολίες μέχρι να καταφέρει να εκδώσει το πρώτο του βιβλίο. Τελικά το μυθιστόρημά του «The Thomas Berryman Number» που κυκλοφόρησε το 1976 από τον οίκο Little, Brown αφού προηγουμένως το χειρόγραφο είχε απορριφθεί από 26 εκδότες, τιμήθηκε με το βραβείο Εντγκαρ και πούλησε 10.000 αντίτυπα, τιράζ σίγουρα όχι ευκαταφρόνητο για πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα, ο αριθμός όμως αυτός δεν έχει απολύτως καμιά σχέση με τη σημερινή πραγματικότητα.

Τι κι αν ο Στίβεν Κινγκ τον έχει χαρακτηρίσει «κακό συγγραφέα»; Ο Πάτερσον δεν πτοείται: «Υπάρχουν μερικές χιλιάδες αναγνώστες στους οποίους δεν αρέσουν τα μυθιστορήματά μου και πολλά εκατομμύρια που τα λατρεύουν» απαντά σε όσους του ασκούν αρνητική κριτική και εν τω μεταξύ πουλάει όσο ο Κινγκ, ο Γκρίσαμ και ο Νταν Μπράουν μαζί. Τα βιβλία του που φέτος έφτασαν τα 131 –στην Ελλάδα κυκλοφορούν 26 από τις εκδόσεις Bell –έχουν μεταφραστεί σε 38 γλώσσες και οι πωλήσεις τους έχουν ξεπεράσει τα 300 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο, ενώ στην κατηγορία των e-books είναι επίσης πρώτος αφού οι πωλήσεις του έχουν εκτοξευτεί στα 10 εκατομμύρια.

Εχει υπολογιστεί ότι ένα στα τέσσερα σκληρόδετα αστυνομικά μυθιστορήματα που πουλήθηκαν το 2011 στην Αμερική είναι γραμμένο από τον Πάτερσον. Σύμφωνα με το αμερικανικό περιοδικό «Φορμπς» ο Πάτερσον είναι ο πλουσιότερος συγγραφέας στον κόσμο και ο όμιλος Hachette στον οποίο ανήκουν οι εκδόσεις Little, Brown μέσα σε μόλις δύο χρόνια κέρδισε 500 εκατ. δολάρια από τα βιβλία του. Ο Τζέιμς Πάτερσον είναι ο συγγραφέας με τα περισσότερα συνεχόμενα μπεστ σέλερ στη λίστα των «Νιου Γιορκ Τάιμς», γεγονός που του χάρισε το παγκόσμιο ρεκόρ Γκίνες, και ο πρώτος συγγραφέας του οποίου η επιτυχημένη εκδοτική πορεία έγινε αντικείμενο διδασκαλίας στην Οικονομική Σχολή του Χάρβαρντ.

Οι εκδότες του τον μεταχειρίζονται σαν κάτι πολύ ιδιαίτερο. Εχει στη διάθεσή του ένα ολόκληρο τμήμα, στο οποίο, εκτός από δύο επιμελητές κειμένων, απασχολούνται επιπλέον τρία στελέχη, ένας brand manager, ένας διευθυντής μάρκετινγκ και ένας διευθυντής πωλήσεων, μαζί με τους συνεργάτες τους που δουλεύουν αποκλειστικά για την προώθηση των βιβλίων του Πάτερσον. Χάρη στη δική του παραγωγή άλλωστε οι υπάλληλοι του Little, Brown παίρνουν μπόνους, ενώ άλλοι εκδοτικοί οίκοι αναγκάζονται να κάνουν απολύσεις για να επιβιώσουν.

Πώς τα κατάφερε να γίνει ο πιο δημοφιλής συγγραφέας όλων των εποχών; Οι περισσότεροι συγγραφείς είναι πολύ ευχαριστημένοι αν βρεθεί ένας εκδοτικός οίκος να τους αναλάβει. Οχι όμως και ο Πάτερσον, ο οποίος απαίτησε να έχει τον απόλυτο έλεγχο της πορείας των βιβλίων του, οι παρεμβάσεις του μάλιστα υπήρξαν καθοριστικές στον τομέα των εκδόσεων γενικότερα. Βέβαια δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι πριν ασχοληθεί αποκλειστικά με τη συγγραφή, ο 65χρονος συγγραφέας υπήρξε διευθυντής δημιουργικού σε μια από τις μεγαλύτερες διαφημιστικές εταιρείες της Αμερικής.