«Μην αφήσεις κανέναν να σε πατήσει»

Στο τέλος της δεκαετίας του ’50, ενώ ήταν ακόμα φοιτητής, ο Λιόσα εργάστηκε ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα «La Industria», αλλά και στο ραδιόφωνο. Υπήρξε συνεκδότης δύο λογοτεχνικών εντύπων. Δημοσίευσε λογοτεχνία για πρώτη φορά το 1959: μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Los Jefes». Την ίδια χρονιά εγκατέλειψε το Περού και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι γιατί, όπως δήλωσε, αντιλήφθηκε ότι στη χώρα του ήταν αδύνατον να βιοποριστεί ως σοβαρός συγγραφέας. Οι ευπώλητοι συνάδελφοί του κέρδιζαν αρκετά χρήματα και ήταν οι χαϊδεμένοι των εκδοτών –όμως τα βιβλία τους, κατά τη γνώμη του, ήταν σκέτος χαρτοπολτός.

Το νέο μυθιστόρημά του «Ενας διακριτικός ήρωας» εκδόθηκε μετά το Νομπέλ. Ο Λιόσα, με την ισχυρή στόφα του παραμυθά, πλάθει δυο ήρωες με «αλεξίσφαιρη θέληση». Δυο ανθρώπους που κάνουν αυτό που θεωρούν σωστό, ο κόσμος να χαλάσει. Οι ιστορίες τους προχωρούν παράλληλα, αντικρίζονται και στο τέλος συμπλέκονται. Ο συγγραφέας παίζει ανελέητα με τον χρόνο και τη δομή του μυθιστορήματος. Αλλωστε έχει αναδειχθεί σε μετρ του είδους.

Η υπόθεση έχει ως εξής: Ο Φελίσιτο Γιανακέ, ιδιοκτήτης εταιρείας μεταφορών, ζει την αέναη επανάληψη. Στη ζωή του όλα είναι ίδια από αμνημονεύτων χρόνων. Δουλεύει σαν το σκυλί, δεν ξέρει τι θα πει ξεκούραση. Εχει ξεκινήσει από χαμηλά, πράγμα που δεν ξεχνά ποτέ. Οπως δεν ξεχνά και τη φράση που συνοψίζει όλα όσα του έμαθε ο πατέρας του: «Ποτέ μην αφήσεις κανέναν να σε πατήσει, γιόκα μου. Αυτή η συμβουλή είναι η μοναδική κληρονομιά που θα λάβεις». Ο Γιανακέ έχει παντρευτεί τη Χερτρούδις, μια γυναίκα που έχει μετατραπεί με τα χρόνια σε έπιπλο. Αχρωμη και άοσμη, τον τύλιξε με μια εγκυμοσύνη. Φροντίζει το σπίτι, ζει στη σιωπή. Του έχει χαρίσει δύο γιους. Μόνο που ο πρώτος, αυτός που υπήρξε η αιτία του νεκρού γάμου τους, είναι ύποπτα λευκός. Δεν μοιάζει στο ελάχιστο στον πατέρα του.

Η βαλβίδα ασφαλείας του Γιανακέ είναι η Μαμπέλ, μια ωραιοτάτη μετρέσα, μια σπιτωμένη ερωμένη, που ο Γιανακέ επισκέπτεται μία φορά την εβδομάδα ύστερα από προγραμματισμένο ραντεβού. Η ζωή κυλά χωρίς εξάρσεις, τακτοποιημένη και κλεισμένη σε κουτάκια, μέχρι που ο μεσήλικος επιχειρηματίας γίνεται στόχος εκβιασμού. Του ζητούν λεφτά για να τον αφήσουν στην ησυχία του και να μην πειράξουν την επιχείρηση και τους δικούς του. Ενα ποσό που θα καταβάλλει κάθε μήνα για να έχει το κεφάλι του ήσυχο.

Ο Γιανακέ, η μισοριξιά που δεν γεμίζει το μάτι κανενός, τα βάζει με το θηρίο. Δημοσιεύει στην τοπική εφημερίδα της Πιούρα ότι δεν πρόκειται να συναινέσει στον εκβιασμό. Γίνεται ήρωας. Οι συνέπειες δεν αργούν να ενσκήψουν.

Την ίδια περίοδο, στη Λίμα, ο Δον Ισμαέλ Καρέρα, 82χρονος ιδιοκτήτης ασφαλιστικής εταιρείας, καλεί τον φίλο και συνεργάτη του Ριγοβέρτο για να ζητήσει τη βοήθειά του. Ο ζάπλουτος επιχειρηματίας σκοπεύει να παντρευτεί την οικονόμο του, πράγμα που προκαλεί θύελλα αντιδράσεων, ιδίως από τις «ύαινες», τους δύο γιους του. Ομως ο Καρέρα παίζει σκληρό παιχνίδι. Φροντίζει την κάθε του ενέργεια με περισσή επιμέλεια. Μόνο που πεθαίνει. Και η Αρμίδα, η νέα και ωραία γυναίκα του, μένει εντελώς απροστάτευτη. Ή μήπως όχι;