Αναζήτηση
Οταν πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα, ο Τύπος την υποδέχθηκε σαν την αναμορφώτρια της αμερικανικής λογοτεχνίας. Μέλος του κύκλου συγγραφέων του Μπρούκλιν μαζί με τη Νικόλ Κράους, τον Τζόναθαν Σάφραν Φόερ και τον Τζόναθαν Φράνζεν, η Τζούμπα Λαχίρι κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ του 2000 με την πρώτη συλλογή διηγημάτων της «Διερμηνέας ασθενειών» και τρία χρόνια αργότερα το μυθιστόρημά της «Συνωνυμία» έγινε ταινία από την ινδή σκηνοθέτρια Μίρα Ναΐρ. Τα δύο βιβλία κυκλοφόρησαν στη χώρα μας από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Τη συναντήσαμε πριν από λίγο καιρό. Μόλις είχε τελειώσει το νέο της μυθιστόρημα, «The Lowland», που πρόσφατα επελέγη στη μικρή λίστα των έξι υποψήφιων βιβλίων για το βραβείο Μπούκερ που θα απονεμηθεί τον Οκτώβριο. Και είχε έρθει στην Ελλάδα για σύντομες διακοπές. Παντρεμένη με τον ελληνοαμερικανό δημοσιογράφο Αλβέρτο Βουρβούλια – Μπους και μητέρα δύο παιδιών, η Τζούμπα Λαχίρι ζει αυτό το διάστημα στη Ρώμη. Η κομψή και πειθαρχημένη γραφή της αντανακλά απολύτως στην εξαιρετική ομορφιά και στους τρόπους της. «Αύριο θα πάμε για δύο ημέρες στην Υδρα», μας λέει. «Το πρώτο που έκανα όταν έφθασα ήταν να δω το Σούνιο. Εκπληκτικό, εξαιρετικά επιβλητικό. Πρωτοήρθα το 2007 με τον άνδρα μου και τα παιδιά μου. Γινόμουν σαράντα χρονών και αυτό το ταξίδι ήταν το δώρο των γενεθλίων μου. Μείναμε για μία εβδομάδα σε μια μαγευτική περιοχή στην ακτή της Νοτιοανατολικής Κρήτης, κοντά στην Ελαφόνησο. Κρατήσαμε και μία ημέρα για να επισκεφθούμε την Κνωσό. Στο ταξίδι της επιστροφής, όπως βλέπαμε από το αεροπλάνο τα νησιά του Αιγαίου, υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι μια ημέρα θα ξαναγυρνούσα εδώ».
Η Αθήνα σάς φάνηκε σαν μια πρωτεύουσα σε κρίση;
Ζω κι εγώ τώρα σε μια πόλη που έχει χτυπηθεί από την κρίση. Βλέπω κλειστά μαγαζιά, βλέπω από κοντά την αγωνία του κόσμου. Η διαφορά με την Αθήνα είναι ότι η Ρώμη βρίσκεται ακόμη υπό την επήρεια του πρώτου σοκ. Εδώ οι άνθρωποι δείχνουν να έχουν συνηθίσει τη νέα κατάσταση. Η Αθήνα έχει πολύ πιο δυνατή ταυτότητα από τη Ρώμη. Είναι δυο γειτονικοί λαοί αλλά τόσο διαφορετικοί… Για μένα το να μπαίνω σε ένα αεροπλάνο και σε μιάμιση ώρα να βρίσκομαι σε μια εντελώς διαφορετική χώρα είναι παράξενο. Στις ΗΠΑ ένα αεροπορικό ταξίδι δύο ή και έξι ωρών δεν σημαίνει τίποτα. Είναι σαν να αποβιβαζόμαστε στο ίδιο μέρος.
Στην Ινδία πηγαίνετε συχνά;
Οταν ήμουν παιδί, πήγαινα μία φορά κάθε δύο χρόνια και έμενα εκεί για δυο-τρεις μήνες. Μεγαλώνοντας, αυτά τα ταξίδια αραίωσαν.
Το κίνημα διαμαρτυρίας για τους βιασμούς θα αλλάξει κάτι στη θέση των γυναικών στην Ινδία;
Ελπίζω να είναι μια ευκαιρία για να βελτιωθεί η θέση των γυναικών. Αυτή η ιστορία που έτυχε να συμβεί στην Ινδία αποκαλύπτει κάποιες πολύ ενοχλητικές πλευρές για την κοινωνία της, αλλά δεν πιστεύω ότι η Ινδία είναι η μοναδική χώρα στον κόσμο όπου συμβαίνουν τέτοια πράγματα.
Στην Ελλάδα ο νόμος για την ιθαγένεια των μεταναστών έχει γίνει πιο αυστηρός από παλιά. Εσείς, ένα παιδί μεταναστών, πώς το βιώσατε αυτό στις ΗΠΑ;
Η δική μου ιθαγένεια ήταν πολύ μπερδεμένη από την αρχή. Γεννήθηκα στο Λονδίνο από γονείς Ινδούς. Ημουν σχεδόν δύο ετών όταν η οικογένειά μου αποφάσισε να φύγει για τις ΗΠΑ. Η μητέρα μου και ο πατέρας μου δεν είχαν προλάβει να κάνουν αίτηση για το βρετανικό μου διαβατήριο, έτσι καταγράφηκα ως ινδή πολίτις. Αυτό με αναστάτωνε όταν ήμουν μικρή γιατί δεν μπορούσα να καταλάβω πώς θεωρούμαι Ινδή ενώ είχα γεννηθεί στην Αγγλία. Μέχρι τα δεκαοκτώ μου έμεινα εκεί με πράσινη κάρτα. Οταν πήγα στο πανεπιστήμιο, πήρα την αμερικανική υπηκοότητα χωρίς απολύτως κανένα κώλυμα. Δεν ζήτησαν να μάθουν για την οικογένειά μου ή για την εκπαίδευσή μου, δεν πέρασα από κανένα τεστ γλώσσας.
Δέκα χρόνια αργότερα έμαθα ότι μπορούσα να πάρω και τη βρετανική, αφού είχα γεννηθεί εκεί, πράγμα που έκανα αμέσως. Ετσι τώρα έχω και ευρωπαϊκό διαβατήριο και αναγκαστικά ακύρωσα την ινδική μου υπηκοότητα. Η διπλή υπηκοότητα έχει κάνει τη ζωή μου πολύ πιο εύκολη. Ξέρετε ότι ακόμη και τα παιδιά μου μέσω εμού μπορούν να έχουν βρετανικό διαβατήριο κι ας μην έχουν γεννηθεί εκεί; Πιστεύω ότι τα πράγματα πρέπει να γίνουν ευκολότερα για τα παιδιά των μεταναστών που γεννιούνται στην Ευρώπη. Να γίνονται αυτόματα πολίτες της χώρας στην οποία γεννήθηκαν. Αυτή είναι μια σημαντική διαφορά ανάμεσα στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη.
Περίπλοκη ταυτότητα έχει και ο ινδικής καταγωγής βρετανός (γεννημένος στο Τρινιντάντ) νομπελίστας Β.Σ. Νάιπολ. Σας αρέσει; Δείχνει να έχει πολλές ενστάσεις για την παραδοσιακή κοινωνία της Ινδίας.
Ο Β.Σ. Νάιπολ είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση, ξεχωριστός απ’ όλη τη γενιά τoυ. Είτε συμφωνώ είτε όχι μ’ αυτά που λέει, τον θαυμάζω για τις ισχυρές του απόψεις. Η εμπειρία του από τις Δυτικές Ινδίες και η βρετανική του θητεία είναι πολύ σημαντικές. Το πιο σημαντικό όμως είναι να υπάρχουν συγγραφείς σαν κι αυτόν που δεν φοβούνται να υποστηρίξουν αυτό που πιστεύουν.
