Οταν το έργο είναι ο επισκέπτης

Οταν πέρυσι η Λορ Προυβόστ κέρδιζε το κορυφαίο εικαστικό βραβείο Τέρνερ, ο κριτικός τέχνης της βρετανικής εφημερίδας «Γκάρντιαν» έπεφτε από τα σύννεφα. «Εγώ περίμενα τον Τίνο Σεγκάλ» έγραφε ο Αντριου Σίρλι απηχώντας μια μεγάλη μερίδα συναδέλφων του.

Ο γερμανοβρετανός 37χρονος καλλιτέχνης έχει ορκισμένους φίλους (και εχθρούς) από τη στιγμή που άρχισε να διαγράφει την προσωπική του τροχιά στον χώρο της διεθνούς πρωτοπορίας. Και να φανταστεί κανείς ότι για όλα φταίει το… μπαλέτο. Το 1999 συνεργάστηκε με τη διάσημη ομάδα χορού C. de la. B. του Βελγίου παρουσιάζοντας ένα 55λεπτο βίντεο από σκηνές ημίγυμνων διάσημων χορευτών την ώρα της χορογραφίας: από τον Νιζίνσκι έως τον Μερς Κάνινγχαμ.

Μπορεί η λέξη «πρωτοπορία» να σηκώνει μεγάλη συζήτηση, γεγονός είναι όμως ότι οι ομάδες επισκεπτών που συμμετέχουν πλέον στις δράσεις του Σεγκάλ μέσα στα μουσεία του κόσμου έχουν αφήσει δυνατό αποτύπωμα στον εικαστικό χάρτη. Αντί για τη στατική εγκατάσταση αντικειμένων στον χώρο, ο Σεγκάλ προτιμά τη συμμετοχή των επισκεπτών στο ίδιο το συμβάν που έρχονται να δουν: ερμηνευτές να τραγουδούν, χορευτές και καλλιτέχνες να συζητούν για την τέχνη σε επιλεγμένες τοποθεσίες. Τέχνη ή διασκέδαση είναι όλο αυτό; Με την έννοια ότι το πρώτο δεν αναιρεί το δεύτερο, ο Σεγκάλ βρέθηκε να παρουσιάζει το έργο του στο Γκούγκενχαϊμ της Νέας Υόρκης, στην Tate Modern του Λονδίνου, στην έκθεση Documenta του Κάσελ της Γερμανίας και, τελευταίως, στο Σίδνεϊ.

Ενα παλιότερο έργο του, το «Φιλί» στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Σικάγου, δεν περιλάμβανε τίποτε άλλο παρά δύο χορευτές που αγκαλιάζονταν σε slow-motion. Οσο περνούσε η ώρα, οι θεατές τούς παρακολουθούσαν να αλλάζουν πόζες που θύμιζαν πασίγνωστα έργα τέχνης, από το ομότιτλο του Ογκίστ Ροντέν και του Μπρανκούζι έως του Τζεφ Κουνς. Και να που έφθασε η ελληνική στιγμή του Τίνο Σεγκάλ, έστω και αν τηρήθηκε κατά γράμμα η πάγια τακτική του να μην αφήνει να διαρρεύσει οτιδήποτε πριν από την παρουσίαση του έργου του. Το περιεχόμενο της έκθεσης, σε παραγωγή και σκηνοθεσία του Ασαντ Ράζα, που παρουσιάζεται στη Ρωμαϊκή Αγορά, κρατήθηκε μυστικό έως σήμερα και την πρώτη επαφή θα έχουν όσοι βρεθούν εκεί στις 8 το πρωί (διαρκεί έως το βράδυ). Ακολουθώντας την πάγια πρακτική του φιλοξενούμενου καλλιτέχνη, η έκθεση δεν περιλαμβάνει εγκαταστάσεις. Αυτό που σε άλλες περιπτώσεις ονομάζουμε «έργα» εδώ παίρνουν τη μορφή περιπατητικής συζήτησης, χορογραφίας και ηχοτοπίων.