Η Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου κλείνει φέτος πέντε χρόνια ζωής. Ενας οργανισμός που στήθηκε για την αποδέσμευση του ελληνικού σινεμά από τα όχι και τόσο αξιόπιστα Κρατικά Βραβεία και που καλά κρατεί, παρά τα όποια εσωτερικής φύσεως προβλήματά του. Πολύς λόγος γίνεται για το πόσα από τα μέλη της Ακαδημίας ψήφισαν φέτος, άλλος τόσος έγινε για τα κριτήρια παλαιότερων βραβεύσεων. Κι όμως, τούτος εδώ ο, ας τον πούμε, οργανισμός έχει να προσφέρει κάποια πράγματα παραπάνω σε σχέση με το παλαιότερο καθεστώς –εκτός ίσως από το πιο σημαντικό: χρήματα! Φυσικά, χρήμα σημαίνει κρατικό ενδιαφέρον. Ωστόσο, από τη διοργάνωση απουσίαζε ο υπουργός Πολιτισμού της χώρας. «Ο υπουργός δεν είναι εδώ σήμερα, αν και τον καλέσαμε και περιμένουμε να μας πει τι θα κάνει με τον κινηματογράφο» δήλωνε ο πρόεδρος της Ακαδημίας Βασίλης Κατσούφης από τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, όπου δόθηκαν τα φετινά βραβεία κινηματογράφου.

Ηταν όμως όλοι εκείνοι που με ελάχιστη πλέον βοήθεια (μόνο το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να καλύψει τα κενά) συνεχίζουν να κάνουν σινεμά εδώ. Σε μια τελετή που παρουσίασε η Μίνα Ορφανού, με κεντρικό θέμα τα ζευγάρια –τελετή που απέφυγε τις κακογουστιές (οι λίγο παλαιότεροι στον χώρο ακόμη να ξεχάσουμε τις ανατριχιαστικά κιτς τελετές που επικρατούσαν στο παλαιότερο καθεστώς) –οι θεατές είχαν και κάποιες ευχάριστες εκπλήξεις να περιμένουν. Για παράδειγμα, όταν ο Γιάννης Βόγλης ανέβηκε στη σκηνή συνοδεία της Αν Λόμπεργκ, αρκετοί ήταν αυτοί που συγκινήθηκαν. Κάποιους άλλους, πάλι, τους άγγιξε ακόμη πιο πολύ ο Σταμάτης Γαρδέλης που απένειμε το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη (αυτή κι αν ήταν εξαίσια επιλογή).

Οπως ήταν αναμενόμενο, βέβαια, η «Μικρά Αγγλία» σάρωσε. Ξεχώρισαν όμως και νέα ονόματα. Ονόματα που αποκαλύπτουν με τον πιο δυνατό τρόπο το νέο πρόσωπο του ελληνικού σινεμά. Ορίστε τρία από αυτά.

Ενα πρόσωπο, μία ταινία. «Από πού έρχονται όλοι οι μοναδικοί άνθρωποι και πού ανήκουν;» αναρωτιόταν ο Πολ ΜακΚάρτνεϊ στο «Eleanor Rigby» και φυσικά κανείς δεν έχει τις απαντήσεις. Εδώ όμως είχαμε να κάνουμε με ένα δράμα που καθόταν ολοκληρωτικά στην πλάτη της πρωταγωνίστριάς του. Η Κόρα Καρβούνη, αποφασισμένη να γίνει ηθοποιός «από τα έξι» της χρόνια όπως έχει δηλώσει στο παρελθόν, με συμμετοχές στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση σε Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό (Αμερική, Νότια Κορέα, Ιταλία), δεν βραβεύτηκε πρώτη φορά. Το 2007 κέρδισε το Βραβείο Μελίνα Μερκούρη για την εμφάνισή της στο θεατρικό «Σεξουαλικές νευρώσεις των γονιών μας». Στο δε σινεμά έχει εμφανιστεί στο «JACE» αλλά και στο υπέροχο «Tungsten» του 2010, μια ταινία που ακόμα να ανακαλυφθεί από τους φίλους του ελληνικού σινεμά. Στο «September» που προβλήθηκε στο Φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι, η ηθοποιός έδωσε ευαίσθητη όσο και απαιτητική ερμηνεία υπό τη σκηνοθετική οδηγία της Πέννυς Παναγιωτοπούλου που, με τη σειρά της, εικονογράφησε την ιστορία της Αννας, μιας γυναίκας που μετά τον θάνατο του σκύλου της εισβάλλει στη ζωή μιας φαινομενικά λειτουργικής οικογένειας.

«Μικρά Αγγλία», μεγάλη ερμηνεία. Οσο κι αν ακούγεται παράδοξο, η «Μικρά Αγγλία» ήταν η πρώτη ουσιαστική απόπειρα της Πηνελόπης Τσιλίκα στην υποκριτική. Το άκουσα από τα χείλη της και δεν πίστευα στα αφτιά μου. «Νομική σπούδαζα. Δεν βρέθηκα ποτέ μου σε θεατρικές παραστάσεις για παράδειγμα. Εκανα όμως χορό, με συγκινούσε πολύ. Και, εν πάση περιπτώσει, σε ένα γύρισμα της ζωής αποφάσισα να δώσω εξετάσεις στο Εθνικό. Χωρίς να ξέρω αν θα με δεχτούν φυσικά. Δεν ξέρω τι θα γινόταν αν δεν περνούσα. Αλλά ήμουν αποφασισμένη. «Πάμε τώρα, η ζωή είναι μικρή». Ε, δίνω, μπαίνω στο Εθνικό και μετά με παίρνει ο Βούλγαρης για την ταινία του». Και αν θυμούνται κάτι χαρακτηριστικό από την ταινία, αυτό είναι το ξέσπασμα της Ορσας, της τραγικής ηρωίδας που ενσαρκώνει. «Ηταν ένα πολύ δύσκολο γύρισμα, σχεδόν εξαντλητικό» θυμάται. «Η Ορσα είναι μια γυναίκα που παραμένει στη σιωπή, που δεν μιλά, μέχρι το σημείο που το μόνο που μπορεί να κάνει πια είναι να «το πανηγυρίσει». Η μητέρα μου όταν είδε την ταινία σοκαρίστηκε ξέρεις. Επαθε κάζο μεγάλο, δεν μπορούσε να το διαχειριστεί. Μόνο την τρίτη φορά άρχισε να το συνηθίζει κάπως –νομίζω το ίδιο και εγώ. Ευτυχώς οι φίλοι μου με βοηθούν να αποφορτίσω λίγο την όλη κατάσταση. Πέφτει και δούλεμα ενίοτε!». Δεν πήρε το βραβείο, το μέλλον όμως είναι μπροστά της: θα τη δούμε σύντομα στο Φεστιβάλ Αθηνών, στο «Ατλαζένιο γοβάκι» του Πολ Κλοντέλ.

Ντεμπούτο από τα λίγα. «Μια σκοτεινή και έντεχνη σάτιρα της δόξας στον σύγχρονο κόσμο (…) διαθέτει λίγη από την αφαιρετική διάθεση άλλων ελλήνων σκηνοθετών, αλλά όλο το χιούμορ τους, με φινάλε σπαρακτικό. Η Ελίνα Ψύκου έχει φτιάξει ένα ντεμπούτο-διαμάντι που αξίζει να ιδωθεί» διαβάζαμε στο βρετανικό –και εγκυρότατο –site Cine-Vue (που βαθμολογούσε το φιλμ με τεσσεράμισι αστέρια). Αυτά την περίοδο του Κινηματογραφικού Φεστιβάλ του Λονδίνου. Λίγο αργότερα θα συναντούσαμε και την ίδια. «Είναι μια ταινία που έγινε σχεδόν με μηδενικό προϋπολογισμό αλλά με πολλή θέληση και βοήθεια» μου έλεγε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης η σκηνοθέτις και λίγους μήνες μετά θα βρισκόταν στο Βερολίνο, αναζητώντας χρηματοδότες για την επόμενη κινηματογραφική δουλειά της με τον τίτλο «Ο γιος της Σοφίας». Στην «Αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά», μια στημένη απαγωγή, αφορμή για την τόνωση της δημοτικότητας ενός τηλεοπτικού παρουσιαστή, δίνει τη σκυτάλη σε μια αφήγηση παιχνιδιάρικη που και αυτή, με τη σειρά της, λέει μια ιστορία ολοένα και πιο θλιμμένη. Η δε αναδρομή σε μια Ελλάδα κλεισμένη στη δική της φανταχτερή φούσκα μοιάζει με πολιτικό σχόλιο, αν και η ίδια η Ψύκου σπεύδει να με προλάβει: «Αυτό προέκυψε κατά τη διάρκεια συγγραφής του σεναρίου, δεν ήταν στις προθέσεις μου». Οταν μία σκηνοθέτις αποποιείται τα σημειολογικά τρόπαια, ξέρεις ότι έχεις κάτι αξιόλογο να περιμένεις.

Οι νικητές

Ταινία: «Μικρά Αγγλία» του Παντελή Βούλγαρη

Σκηνοθεσία: Γιώργος Τσεμπερόπουλος, «Ο εχθρός μου»

Πρωτοεμφανιζόμενος σκηνοθέτης: Ελίνα Ψύκου, «Η αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά»

Σενάριο: Γιάννης Τσίρος, «Ο εχθρός μου»

Α’ γυναικείος ρόλος: Κόρα Καρβούνη, «September»

A’ ανδρικός ρόλος: Θέμης Πάνου, «Miss Violence»

Β’ γυναικείος ρόλος: Ρένη Πιττακή, «Miss Violence»

B’ ανδρικός ρόλος: Νίκος Γεωργάκης, «Να κάθεσαι και να κοιτάς»

Ντοκιμαντέρ: «Λάμπουν στο σκοτάδι» του Παναγιώτη Ευαγγελίδη

Ταινία μικρού μήκους: «Washingtonia» της Κωνσταντίνας Κοτζαμάνη

Φωτογραφία: Σίμος Σαρκετζής, «Μικρά Αγγλία»

Μοντάζ: Γιώργος Μαυροψαρίδης, «Ο εχθρός μου»

Μουσική: Αλέξανδρος Βούλγαρης, «Οι αισθηματίες»

Ηχος: Στέφανος Ευθυμίου, Κώστας Βαρυμποπιώτης και Τάκης Γιαννόπουλος, «Μικρά Αγγλία»

Σκηνογραφία: Αντώνης Δαγκλίδης, «Μικρά Αγγλία»

Ενδυματολογία: Γιούλα Ζωιοπούλου, «Μικρά Αγγλία»

Μακιγιάζ: Εύη Ζαφειροπούλου, «Μικρά Αγγλία»

Ειδικά εφέ: Αγγελος Σπάρταλης, «Από τη Γη στη Σελήνη»

Τιμητικό βραβείο Nova: Κώστας Γαβράς

Τιμητικό βραβείο Ακαδημίας: Γιώργος Στάμου

Τιμητικό βραβείο Λουκία Ρικάκη: Παναγιώτης Ευαγγελίδης