Είναι ένας αιώνιος μεθοριακός ερευνητής των κλάδων και ασκείται σε σταυροδρόμια επιστημονικών πεδίων, Λογοτεχνίας και Φαντασίας. Στο βάθος είναι πάντα πολιτικός, εκτός της τρέχουσας εκδοχής της. Ο Μίμης Ανδρουλάκης με το νέο του μυθιστόρημα «Η Γιορτή των Αγγιγμάτων» (Πατάκη) επιστρέφει στο προσφιλές του θέμα: τη σπουδή στη θηλυκότητα. Γι’ αυτό, αλλά και όχι μόνον, μας μιλάει.
Μέτρησα δώδεκα μικρο-ιστορίες γυναικών.
Οι ιστορίες εδώ μας εισάγουν σε έναν νέο υπαρξισμό μέσα από ανθρώπινες εμπειρίες. Δεν είναι συνειδητές φαντασιώσεις.
Πάμε στα δύο ευρήματα. Το πρώτο είναι η σύναξη των ανθρώπων και η σύνθεσή τους. Είσαι και εσύ στο κέντρο αυτού που συζητάτε…
Ενας καθηγητής νευροχειρουργικής έχει ένα κτήμα από τη γυναίκα του στον Κίσσαβο. Οταν του εξομολογήθηκα την πρόθεσή μου να γράψω ένα βιβλίο που θα έχει δύο μέρη, τις ιστορίες των γυναικών και μια γενική θεωρητική συζήτηση αναζητώντας το νόημα στον ψυχοσεξουαλικό κόσμο της γυναίκας, μου λέει: Ελα στο «μοναστήρι». Ετσι λέει το κτήμα του στην περιοχή της Αρχαίας Μελίβοιας. Είναι μια κατεβασιά του Κισσάβου στο Αιγαίο. Εκεί λοιπόν έγινε η σύναξη – άντρες και γυναίκες. Λέμε ιστορίες λοιπόν για τις γυναίκες γύρω από το τζάκι.
Σε έχει απασχολήσει βαθιά το ζήτημα αυτό, έχεις γράψει βιβλία. Τι καινούργιο κομίζεις;
Στο τέλος του αιώνα και στις αρχές του 21ου είχα από επιμέρους διόδους προσεγγίσει αυτά που με ενδιέφεραν από νεαρό: τη θηλυκότητα και τα αφηρημένα μαθηματικά. Είχα γράψει το περιβόητο «Μν» όπου είχα 17 δίκες και τη «Γυναίκα της 8ης μέρας» ανάμεσα σε άλλα. Εκανα λοιπόν επιμέρους εισόδους στο θέμα και έμενε η εκκρεμότητα να μπω στον ψυχοσεξουαλικό κόσμο της γυναίκας προχωρώντας σε μια – ας το πούμε έτσι – δημιουργική αναθεώρηση της ψυχαναλυτικής θεωρίας και μάλιστα σε διάλογο με τη νευροεπιστήμη. Τότε που έκανε τα πρώτα σημαντικά βήματα παρακολουθούσα πολύ σχολαστικά, είχα ακόμη όραση. Τα παρακολουθούσα ακόμα και με τομογραφίες του εγκεφάλου, τις διαφοροποιήσεις του ανδρικού και γυναικείου εγκεφάλου σε μια σειρά συμβάντα. Εμενε όμως ο ψυχοσεξουαλικός κόσμος. Ουσιαστικά ανέστειλα αυτό το βιβλίο για δύο δεκαετίες.
Γιατί καθυστέρησες;
Για δύο λόγους: πρώτον, με απώθησε από το θέμα η περιπέτεια του «Μν» και δεύτερον εξελισσόταν τότε η αποκωδικοποίηση του γονιδιώματος, που βεβαίως εμένα δεν μου δημιουργούσε προσδοκίες μιας γραμμικότητας ή ενός γονιδιακού Ντετερμινισμού. Επιβεβαιώθηκε δε από την έρευνα ότι τα γονίδια έχουν πολλά πεδία έκφρασης. Το ίδιο γονίδιο μπορεί να λειτουργήσει έτσι αλλά μπορεί να λειτουργήσει κι αλλιώς. Επίσης βρισκόταν σε εξέλιξη και αυτό που ονομάστηκε νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου.
Δηλαδή;
Δηλαδή η ικανότητα που έχουν τα δισεκατομμύρια συναπτικές συνδέσεις των νευροϊνικών μας κυκλωμάτων να είναι εύπλαστα, να αυτομεταβάλλονται, να αναδιοργανώνονται. Αυτό δημιουργούσε νέες προοπτικές στο να μελετήσουμε τη θηλυκότητα ή αλλιώς την αρρενωπότητα, αλλά εγώ επικεντρώθηκα στη θηλυκότητα και το κυριότερο βέβαια είναι ότι η πνευματική μου πυξίδα στράφηκε στην επερχόμενη οικονομική κρίση. Εγραφα κάθε χρόνο ένα βιβλίο περί ηγεσίας και στρατηγικής. Ετσι λοιπόν όταν τέλειωσα και τα τρία βιβλία της αυτοβιογραφίας μου ήρθε η ώρα να γράψω τη «Γιορτή των Αγγιγμάτων». Δηλαδή τη σπουδή μου στη θηλυκότητα. Αντλώ το δικαίωμα καταρχήν ως γιος μοδίστρας.
Βέβαια, μας συστήθηκες στην τριλογία-αυτοβιογραφία σου, έτσι.
Από μικρός ασκήθηκα στο να αποκωδικοποιώ τους ψιθύρους των γυναικών στην πρόβα καθώς όταν βγάζουν τα ρούχα τους, βγάζουν και τα εσώψυχά τους, δηλαδή τα μύχια της ψυχής τους. Επαιξε καταλυτικό ρόλο στο μυαλό μου από τα πεντέμισι χρόνια μου μια σκηνή με τη Μελίνα Μερκούρη. Η μάνα μου κάνει πρόβα στη Μελίνα (γύριζε τότε ο Ντασέν το «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται»), εκείνη έχει το τσιγάρο στο στόμα και βγάζει τα ρούχα της. Αυτή η άγρια και αινιγματική θηλυκότητα μετά φόβου άφησε ένα ίχνος βαθύτερο μέσα μου. Τώρα είμαι σε μια ηλικία μεγάλη που δεν μπορώ να παρεξηγηθώ. Ετσι ήρθε η ώρα να ανακεφαλαιώσω τις βιωμένες εμπειρίες μου από το γυναικείο φύλο.
Το βιβλίο έχει μια πινακοθήκη δώδεκα γυναικών-ιστοριών, αλλά ταυτόχρονα είναι και μια θεωρητική συζήτηση.
Είναι γεμάτο από γυναίκες. Η θεωρητική συζήτηση είναι γεμάτη από παραδείγματα γυναικών είτε αφορά τον γυναικείο ναρκισσισμό, είτε την ενοχή, είτε τον φετιχισμό κ.ά. Η ουσία είναι τώρα ότι ενώ προσεγγίζεις όλες αυτές τις περιοχές της γυναικείας θηλυκότητας και σεξουαλικότητας, ψηλαφίζεις μια κίνηση μετασχηματισμού του κόσμου. Η ερμηνεία αυτού και της ψυχο-σεξουαλικής μας συνιστώσας υπηρετεί αυτή την κίνηση. Πρέπει να επανέλθει η συζήτηση πάνω στα φύλα.
Πώς βλέπεις τη γυναικεία χειραφέτηση σήμερα;
Η χειραφέτηση είναι δίκοπο μαχαίρι. Υπάρχει ένας καινούργιος παράγοντας: τα social media. Υπάρχει και η διαδικτυακή πορνογραφία που αφορά πολύ τους άντρες. Ο ναρκισσισμός είναι ένα θετικό στοιχείο στη ζωή των ανθρώπων όταν στηρίζουν την ταυτότητα – την αρμονία του εγώ. Κατά καιρούς η ανθρωπότητα περνάει διάφορα κύματα ναρκισσισμού. Ο παθολογικός ναρκισσισμός ξεκινά όταν ο άνθρωπος αγαπά μόνο τον εαυτό του. Εχουμε αυτή τη στιγμή μια έξαρση του παθολογικού ναρκισσισμού και στις γυναίκες και στους άντρες. Επομένως έχουμε μια κρίση στις σχέσεις των φύλων παρά την πορεία της χειραφέτησης διότι άλλο είναι το πεδίο των δικαιωμάτων και άλλο είναι το πεδίο των μύχιων της ανθρώπινης ψυχής.
Εχουμε ανάγκη ένας νέου Μάη ’68;
Κάνω κριτική των ρευμάτων μετά τον Μάη. Του λακανισμού και όλου αυτού του νεοφιλοσοφικού ρεύματος που ακολούθησε και που έχασε την επαφή με την επίλυση συγκεκριμένων ψυχικών συγκρούσεων του ανθρώπου και πήγε σε ένα υπερβατικό επίπεδο. Εδώ υπήρξε και μία κατάχρηση του Τραγικού Κύκλου, δηλαδή το κορίτσι για να βρει τη θηλυκότητά του θα έπρεπε να περάσει απ’ όλα τα μονοπάτια του «Αργους» και «της Θήβας». Δηλαδή να ξανασυναντήσει τον Οιδίποδα στον δρόμο του. Στο βιβλίο μου ήθελα να μην είναι οι πρωταγωνίστριες είτε Ηλέκτρες είτε Μήδειες. Ηθελα να είναι καθημερινές, ανεξάρτητες, καλλιεργημένες γυναίκες της μεσαίας τάξης ώστε να εκφραστεί απερίσπαστο το ασυνείδητο χωρίς εξωτερικές πιέσεις είτε από ακραία φτώχεια, κακοποίηση κ.λπ.
Παρ’ όλα αυτά είναι γεμάτο εκπλήξεις.
Μα οι γυναίκες της μεσαίας τάξης είναι γεμάτες εκπλήξεις.
Δεν έχει Πολιτική το βιβλίο σου ή έχει; Λες μια φράση: Στον ψεύτη ηγέτη να έχει καλό μνημονικό. Ισχύει και για τον Τσίπρα σήμερα;
Είναι από τις συμβουλές που δίνω στο «Ε, Πρόεδρε!». Εγραψα τουλάχιστον 700 επιγράμματα προς τον Αλέξη Τσίπρα. Τα περισσότερα τα παραβίασε από το 2012 έως το 2015. Τα δημοσίευσα σε ένα βιβλιαράκι που λέγεται «Μαύρο Κουτί». Η Πολιτική πρέπει να έχει μια αίσθηση των δυνατοτήτων της και να είναι τίμια. Να μην υπόσχεται πράγματα που δεν μπορεί να κάνει. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι η ανομολόγητη αυτοκριτική του Τσίπρα. Πώς θα εκφραστεί έμπρακτα από εδώ και πέρα. Κατά τα άλλα θα σου κάνω μια παρατήρηση που μπορεί να είναι αιρετική. Ο Τσίπρας διά του εμπτυσμού παλαιών φίλων και αντιπάλων έχει χριστεί ήδη αρχηγός ενός νέου εγχειρήματος αόρατου προς το παρόν.
