Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Ακρωτηριασμένες και ενίοτε στριμωγμένες ανάμεσα σε αργούς λίθους ως οικοδομικό υλικό, οι αρχαίες ελληνικές επιγραφές αποτελούν συχνά αινίγματα, η λύση των οποίων ενδεχομένως να άλλαζε κάποια από τα δεδομένα της Ιστορίας. Ενα νέο, διαδικτυακό εργαλείο, όμως, η «Ithaca» («Ιθάκη»), που αξιοποιεί τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης, επιχειρεί να δώσει στις αποσπασματικά σωζόμενες επιγραφές τα χαμένα στοιχεία της ταυτότητάς τους. Τις βοηθά να ανακτήσουν τα τμήματα του κειμένου που λείπουν, εντοπίζει τον αρχικό τόπο προέλευσής τους και τις χρονολογεί με ακρίβεια δεκαετίας.
«Θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε την "Ιθάκη" με ένα μικροσκόπιο που επιτρέπει στους αρχαιολόγους και τους ιστορικούς να αποκτήσουν πληροφορίες που δεν θα "έβλεπαν" χωρίς τη χρήση του», λέει ο επιστήμονας ερευνητής στην DeepMind της Google Γιάννης Ασσαέλ. Ο Ελληνας το όνομα του οποίου βρίσκεται στη λίστα του περιοδικού «Forbes» με τους 30 διακεκριμένους επιστήμονες κάτω των 30 ετών, θα παρουσιάσει αύριο για πρώτη φορά διά ζώσης (έχει προηγηθεί επιστημονική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature») την «Iθάκη» με τη συνεργάτιδά του, ιστορικό Τέα Σόμερσιλντ και το Εργαστήριο Επεξεργασίας Φυσικής Γλώσσας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, στην εκδήλωση «Τεχνητή νοημοσύνη και ελληνική επιγραφική».
Το πρώτο νευρωνικό δίκτυο αποκατάστασης αρχαίων ελληνικών επιγραφών είναι προσβάσιμο μέσω μιας διαδραστικής πλατφόρμας. Ο χρήστης μεταφέρει το κείμενο της επιγραφής που θέλει να μελετήσει στον ιστότοπο και το πρόγραμμα του προτείνει ενδεχόμενες λέξεις ή φράσεις που συμπληρώνουν τα κενά. Κάθε πρόταση συνοδεύεται από ποσοστό που δείχνει πόσο πιθανή είναι η κάθε προτεινόμενη λύση. Σε άλλη σελίδα το πρόγραμμα συστήνει την πιθανή προέλευση της επιγραφής και τη θέση της περιοχής στον χάρτη. Τέλος, ένα γράφημα χρονολογεί την επιγραφή με ακρίβεια δεκαετίας βάσει του περιεχομένου.
Πόσο ακριβές μπορεί να είναι το αποτέλεσμα; «Τα στοιχεία δείχνουν ότι η απόδοση των ερευνητών επιγραφολόγων μετά τη συνεργασία τους με την "Ιθάκη" αγγίζει το 71,7%, ποσοστό υψηλότερο από εκείνο που επιτυγχάνει η "Ιθάκη" χωρίς τη συνεργασία με τον ανθρώπινο παράγοντα (62%). Για την εκπαίδευση του μοντέλου έχουμε χρησιμοποιήσει τις 63.000 από τις 77.000 αρχαίες ελληνικές επιγραφές που έχουν ψηφιοποιηθεί, και τις υπόλοιπες τις αξιοποιούμε για την αξιολόγησή του», απαντά ο δρ Ασσαέλ.
Για να αναπτυχθεί η «Ιθάκη» - εξέλιξη ενός προηγούμενου μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης, της «Πυθίας» - εργάστηκαν 34 άτομα. Η επόμενη ημέρα βρίσκει τους ερευνητές να σκέφτονται τη δημιουργία βάσης δεδομένων για λατινικές επιγραφές αλλά και για λογοτεχνικά κείμενα.
H «Ιθάκη» δεν μπορεί να υποκαταστήσει έναν αρχαιολόγο ή έναν ιστορικό, αλλά μπορεί να τον διευκολύνει με προτάσεις που βασίζονται σε όλο το δεδομένο αρχαιολογικό υλικό, επισημαίνει ο Γ. Ασσαέλ. Θα καταφέρει, ωστόσο, να λύσει μεγάλα αινίγματα, όπως ο Δίσκος της Φαιστού, ή να αποκρυπτογραφήσει τη Γραμμική Α'; «Παραμένει μια πρόκληση, καθώς δεν υπάρχουν συγκριτικά δεδομένα ώστε να λειτουργήσει ένα μοντέλο τέτοιου είδους».
- Αύριο στις 17.00 στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών (Βασ. Κωνσταντίνου 48). Ομιλητές επίσης οι καθηγητές του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Παπαϊωάννου και Πάνος Κωνσταντόπουλος και ο δρ Ιωάννης Παυλόπουλος. Διαδικτυακά: https://us06web.zoom.us/webinar/register/WN_QZhN2kmITgKkCFYJmy0NmQ
