Η χρήση μεθοδολογιών foresight έχει να επιδείξει εντυπωσιακά αποτελέσματα στον χώρο των επιχειρήσεων, ωστόσο η αξιοποίησή τους από κυβερνήσεις είναι ακόμη περιορισμένη κυρίως λόγω των σύντομων πολιτικών κύκλων που ευνοούν μία πολιτική ατζέντα με σύντομο χρονικό ορίζοντα. Ωστόσο, οι εκθετικές σύνθετες αλλαγές και γεγονότα όπως η πανδημία, εισαγάγουν εμφατικά την ανάγκη του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού και της μελέτης του μέλλοντος.

Σε αυτήν την κατεύθυνση, η Εδρα UNESCO on Futures Research, στο Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας, μαζί με την ομάδα Foresight στην κυβέρνηση, υλοποιούν έρευνα για την εξέλιξη του οικοσυστήματος καινοτομίας στην Ελλάδα προς το 2035, για λογαριασμό της Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΑΤΕ). Στα πρώτα λοιπόν ευρήματα περιλαμβάνονται οι σημαντικές προκλήσεις που έρχονται από το metaverse και τη συγχώνευση εικονικού και πραγματικού κόσμου, η οποία ίσως έλθει συντομότερα από όλες τις προβλέψεις καθώς ήδη δημιουργείται μία παράλληλη ψηφιακή πραγματικότητα που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Επίσης, σε αυτό το αρχικό στάδιο της έρευνας εμφανίστηκαν αρκετές φορές για να αγνοηθούν οι «Deep Technologies», οι οποίες φαίνεται ότι αποτελούν ευκαιρία για χώρες, όπως η Ελλάδα, οι οποίες βρίσκονται στην περιφέρεια της παγκόσμιας καινοτομίας. Αυτές οι τεχνολογίες φαίνεται ότι δίνουν μια ευκαιρία σε ελληνικά ακαδημαϊκά ιδρύματα και startups, με αξιόλογες ιδέες, να σχεδιάσουν προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν νέες λύσεις.

Να σημειώσω τέλος, ότι το μέλλον είναι διανυσματικό μέγεθος. Η κατεύθυνση και η ταχύτητα εξέλιξής του εξαρτώνται άμεσα από δύο σημαντικές παραμέτρους, αφενός τις νέες τεχνολογίες, και αφετέρου από την εικόνα που έχει για το μέλλον η ίδια η κοινωνία. Στην κοινωνία εστιάζει η έρευνα που υλοποιούμε σε ευρωπαϊκό πλαίσιο για να ακούσουμε και να κατανοήσουμε τους φόβους και τις ελπίδες των πολιτών για το μέλλον, όπου και τους καλούμε να συμμετέχουν: bit.ly/our_futures.

Ο Επαμεινώνδας Χριστοφιλόπουλος είναι κάτοχος της Εδρας UNESCO on Futures Research, πρόεδρος του European Foresight Network