Το παιχνίδι της γάτας και του ποντικού

Πρέπει ο συγγραφέας να ακολουθεί τους κανόνες της ηθικής όταν δημιουργεί τους ήρωες και τις ιστορίες τους ή, στη μυθοπλασία, το θέμα της απονομής της δικαιοσύνης και της αποκατάστασης της ισορροπίας, που έχει παραβιαστεί, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, καλύτερα να περιορίζεται στην πραγματική ζωή και στα όργανα της κοινωνίας; Οι απαντήσεις ποικίλλουν, αν και εν προκειμένω ενδιαφέρει η απουσία της ηθικής στην τέχνη, όπως άλλωστε την υποστήριξε μέσω των ιστοριών της η αμερικανίδα συγγραφέας Πατρίσια Χάισμιθ, οι ήρωες της οποίας παραμένουν ατιμώρητοι, μολονότι οι ενέργειές τους είναι εγκληματικές. Πρόκειται για αξιαγάπητους εγκληματίες, τους οποίους περιγράφει με συμπάθεια η συγγραφέας, όπως είναι ο ταλαντούχος Τομ Ρίπλεϊ, στα πέντε μυθιστορήματα που αφιέρωσε σε αυτόν τον ήρωα, οι οποίοι δεν συλλαμβάνονται από την αστυνομία, με αποτέλεσμα ο αναγνώστης να ταυτίζεται με τον πρωταγωνιστή και να αναρωτιέται για τη φύση της δικαιοσύνης, της ηθικής, της τιμωρίας, αλλά και της ενοχής.

Τα δίπολα του Καλού και του Κακού, της πραγματικότητας και της φαντασίωσης, απασχολούν όμως και τον Φίλιππο Φιλίππου, τον «ληξίαρχο» του αστυνομικού είδους, στο τελευταίο του μυθιστόρημα, ένα ψυχοθρίλερ, το οποίο έχει τις αναφορές του στα έργα της Χάισμιθ αλλά και στο «Εγκλημα και τιμωρία», το εμβληματικό μυθιστόρημα του Φιόντορ Ντοστογέφσκι. Ο τίτλος του μάλιστα παραπέμπει στην ταινία του Ινγκμαρ Μπέργκμαν «Αγριες Φράουλες» (1957), το έργο που θα μπορούσε να δει κανείς ως το φόντο για την υπαρξιακή κάλυψη του κεντρικού ήρωα, ο οποίος δρα κάτω από το βάρος είτε της ανίας είτε μιας υποβόσκουσας νοσηρότητας ή παρακινούμενος από το συμφέρον, ή εξαιτίας όλων αυτών των λόγων. Οχι, δεν μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι ο πρωταγωνιστής της ιστορίας κάνει τον απολογισμό του όταν βρίσκεται σε οριακό σημείο. Αυτόν τον απολογισμό θα τον κάνει ο αναγνώστης, ο οποίος διαβάζει το ψυχοθρίλερ ή την ιστορία του αστυνομικού είδους όχι μόνο για να διασκεδάσει εκ του ασφαλούς αλλά και για να σκεφτεί τα δίπολα της ζωής και της πραγματικότητας.

Η ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 2000. Η πρωτοπρόσωπη ρέουσα αφήγηση οδηγεί τον αναγνώστη στις πιο μύχιες σκέψεις του ήρωα, ενός υπεράνω υποψίας πολίτη, για να καταφανεί η σχεδόν ανεπαίσθητη μεταστροφή του από την κανονικότητα στην υιοθέτηση ακραίας συμπεριφοράς. Ηταν ως έτοιμος από καιρό ή χειραγωγείται αποτελεσματικά από δύο ξένους που εισβάλλουν στη ζωή του, την οποία ανατρέπουν; Με τις αναδρομές στο παρελθόν, αποκαλύπτονται στιγμές από ό,τι είχε προηγηθεί, οι οποίες μάλιστα συμπορεύονται με χαρακτηριστικά γεγονότα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000.

Τίποτε δεν προμηνύει ότι ένας  συγγραφέας, που ζει με τη γυναίκα του σε μια έπαυλη στη Σαρωνίδα και τον ενδιαφέρουν το διάβασμα κλασικών έργων, το γράψιμο και η κηπουρική, ενώ διασκεδάζει την πλήξη του στα μπαρ της περιοχής, θα βρεθεί μπλεγμένος σε ένα παιχνίδι της γάτας και του ποντικού, κατά το οποίο μετατρέπει τη δειλία του σε δύναμη και γίνεται υπερήρωας. Αξιοποιεί αριστοτεχνικά την παγίδα που του στήνουν οι άλλοι, και δίνει άλλη τροπή στα πράγματα, έχοντας με το μέρος του την τύχη, αλλά και την πλημμελή αμέλεια των διωκτικών αρχών.

Αυτό που ενδιαφέρει ωστόσο είναι ότι ο συγγραφέας παρουσιάζει μια πλευρά της ζωής, που υπάρχει στον κόσμο όχι μόνο της φαντασίας αλλά και της πραγματικότητας, αφού δεν είναι δεδομένο ότι αποδίδεται  πάντα δικαιοσύνη σε εκείνους που διαπράττουν έκνομες ενέργειες. Και ούτε κατατρύχονται όλοι όσοι διαπράττουν έγκλημα από τις ενοχές, οι οποίες τις περισσότερες φορές θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αποκάλυψη της αλήθειας και του βαθμού ευθύνης τους. Σε αυτή την περίπτωση όμως δεν απομένει παρά να ταυτιστεί το Κακό με το νοσηρό, που, σε κάθε περίπτωση, υπερισχύει του υγιούς.

Η Χρύσα Σπυροπούλου είναι συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων.