Η μάχη κατά της αθηροσκλήρωσης

Στο τελευταίο Πανευρωπαϊκό Καρδιολογικό Συνέδριο συζητήθηκε σε μια ενδιαφέρουσα στρογγυλή τράπεζα το θέμα της αποκατάστασης των καρδιοπαθών έπειτα από ένα σοβαρό συμβάν όπως είναι π.χ. το έμφραγμα του μυοκαρδίου ή η εγχείρηση bypass. Κέντρα αποκατάστασης υπάρχουν στην πράξη μόνο για εκείνους που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο οπότε ο άρρωστος είναι αναγκασμένος λόγω της σωματικής του αναπηρίας να καταφύγει σε κέντρο αποκατάστασης. Ομως οι καρδιοπαθείς δεν εμφανίζουν σωματική αναπηρία ακόμα και όταν βρίσκονται σε καρδιακή ανεπάρκεια οπότε εμφανίζονται απρόθυμοι να παρακολουθηθούν συστηματικά από ένα κέντρο. Ετσι στην πράξη είναι δύσκολο χωρίς τη συστηματική παρακολούθηση από συγκεκριμένο και εξειδικευμένο κέντρο να εφαρμόσει ο άρρωστος τους κανόνες πρόληψης και θεραπείας αποσπασματικά.

Κοινός παρονομαστής των σοβαρότερων καρδιοπαθειών είναι η αθηροσκλήρωση. Η γενεσιουργός αιτία των εμφραγμάτων, των εγκεφαλικών επεισοδίων, των ρήξεων των ανευρυσμάτων και γενικά των αρτηριοπαθειών είναι η αθηροσκλήρωση. Ετσι η μάχη κατά της αθηροσκλήρωσης είναι μάχη κατά του εμφράγματος, του εγκεφαλικού επεισοδίου, του ανευρύσματος και των αρτηριοπαθειών των κάτω άκρων που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε ακρωτηριασμό.

Οι αρτηριοπάθειες που οφείλονται στην αθηροσκλήρωση δεν εκδηλώνονται μόνο με τη μορφή των στενώσεων ή των αποφράξεων των αρτηριών, αλλά και με τη μορφή της διάτασης ή του ανευρύσματος των αρτηριών. Ετσι, πολλές φορές γίνεται το μεγάλο λάθος να επικεντρώνεται η θεραπευτική προσπάθεια μόνο σε ένα όργανο και μάλιστα επεμβατικά. Θεραπεύουμε π.χ. το έμφραγμα αλλά μπορεί να εκδηλωθεί κάποια στιγμή αργότερα ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ξαφνικά. Οι διατάσεις ή τα ανευρύσματα των αρτηριών μπορούν να προκαλέσουν, εξίσου με τις στενώσεις, θανατηφόρα επεισόδια από θρομβώσεις ή από ρήξη ενός ανευρύσματος. Ετσι, κάθε αγγειακός άρρωστος πρέπει να αντιμετωπίζεται κυρίως συνολικά και δευτερευόντως τοπικά.

Πρόκειται δηλαδή για πυρκαγιά με πολλές εστίες, που κάποιος προσπαθεί να τις σβήσει μία προς μία ξεχωριστά και όχι το σύνολο των εστιών ταυτόχρονα. Με τον τρόπο αυτό, όχι μόνο δεν περιορίζεται η πυρκαγιά, αλλά συνήθως καίγεται ολόκληρο το δάσος. Με τη συστηματική εφαρμογή της πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης και χορήγηση των κατάλληλων φαρμάκων σε εξειδικευμένα κέντρα , πιστεύεται ότι σύντομα οι καρδιαγγειακές παθήσεις θα πάψουν να είναι η πρώτη αιτία θανάτου και η μάχη κατά της αθηροσκλήρωσης θα είναι νικηφόρα.

Ο Δημήτρης Θ. Κρεμαστινός είναι ομότιμος καθηγητής Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και εκλεγμένο μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών