Μια εξαιρετικά σπάνια περίπτωση επίμονης λοίμωξης Covid-19 διάρκειας άνω των δύο ετών αποκάλυψε, ότι ο κορονοϊός μπορεί να μεταλλάσσεται μέσα σε έναν μόνο οργανισμό, όταν το ανοσοποιητικό του είναι σοβαρά αποδυναμωμένο.
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet Microbe, περιγράφει έναν ασθενή με προχωρημένη λοίμωξη HIV, ο οποίος είχε μολυνθεί από τον Sars-CoV-2 για περισσότερες από 750 ημέρες, αποτελώντας μία από τις μεγαλύτερης διάρκειας γνωστές λοιμώξεις Covid παγκοσμίως. Οι επιστήμονες ανέλυσαν οκτώ δείγματα του ιού που συλλέχθηκαν από τον ασθενή μεταξύ Μαρτίου 2021 και Ιουλίου 2022, ενώ εκτιμάται ότι είχε μολυνθεί αρχικά τον Μάιο του 2020. Διαπίστωσαν, ότι ο ιός είχε αναπτύξει δεκάδες νέες μεταλλάξεις, παραμένοντας στη γενετική γραμμή Β.1 από την οποία προέρχεται και η παραλλαγή Όμικρον. Ορισμένες από αυτές τις μεταλλάξεις μάλιστα, εμφανίστηκαν στον οργανισμό του μήνες προτού καταγραφούν στην κοινότητα με την παγκόσμια έξαρση της Όμικρον στα τέλη του 2021.
Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι διαφορετικοί συνδυασμοί μεταλλάξεων εμφανίζονταν και εξαφανίζονταν σε διαφορετικές χρονικές φάσεις της λοίμωξης, κάτι που δείχνει πως σε μακροχρόνιες μολύνσεις ο ιός μπορεί να εξελίσσεται εσωτερικά, με πολλαπλούς πληθυσμούς του ιού να συνυπάρχουν στον ίδιο οργανισμό. Παρά τη μεγάλη αυτή γενετική ποικιλότητα, δεν βρέθηκαν ενδείξεις ότι μεταδόθηκαν σε άλλα άτομα νέες παραλλαγές που προήλθαν από τον συγκεκριμένο ασθενή, γεγονός που πιθανόν σημαίνει ότι ο ιός έχασε μέρος της μεταδοτικότητάς του καθώς προσαρμοζόταν στον συγκεκριμένο ξενιστή.
Το εύρημα είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς επιβεβαιώνει ότι οι επίμονες λοιμώξεις Covid-19 σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα μπορούν να λειτουργήσουν ως «εργαστήρια εξέλιξης» νέων παραλλαγών, ακόμη κι αν αυτές δεν διαφεύγουν πάντα στην κοινότητα. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι απαιτείται στενή παρακολούθηση και κατάλληλη θεραπεία για τέτοιους ασθενείς, ώστε να περιορίζεται ο κίνδυνος εμφάνισης νέων επικίνδυνων στελεχών.
Η μελέτη έδειξε επίσης ότι πολλές από τις μεταλλάξεις που εμφανίστηκαν στον ασθενή ήταν μοναδικές και δεν υπάρχουν σε διεθνείς βάσεις δεδομένων, ενισχύοντας την άποψη ότι δεν υπήρξε εξάπλωση τους. Ταυτόχρονα, υπογράμμισε ότι η πορεία αυτής της μακροχρόνιας λοίμωξης παρουσίασε παράλληλη εξελικτική τροχιά με την Όμικρον, γεγονός που δείχνει ότι ο κορωνοϊός μπορεί να ακολουθεί παρόμοιες εξελικτικές διαδρομές σε διαφορετικούς ανθρώπους.
Οι ερευνητές καταλήγουν ότι η κατανόηση της «εσωτερικής εξέλιξης» του ιού σε τέτοιους ασθενείς είναι κρίσιμη τόσο για τη βελτίωση της θεραπείας τους όσο και για την πρόληψη μελλοντικών παραλλαγών. Όπως σημείωσαν, «τα δεδομένα αυτά δικαιολογούν περαιτέρω προσπάθειες προστασίας των ευάλωτων ανοσοκατεσταλμένων πληθυσμών και συστηματική μελέτη του τρόπου με τον οποίο ο SARS-CoV-2 μπορεί να εξελίσσεται μέσα στο ανθρώπινο σώμα».
