Νέα έρευνα από το εργαστήριο Κοινωνικής Προσοχής και Γνωστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου McGill φέρνει στο προσκήνιο τις κοινωνικές συνέπειες που προκύπτουν από την ανάρτηση ψηφιακά επεξεργασμένων φωτογραφιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Παρότι τα φίλτρα ομορφιάς και οι ψηφιακές επεμβάσεις ενισχύουν την αντιληπτή ελκυστικότητα αλλά και τη φήμη ενός ατόμου, παράλληλα φαίνεται ότι επιφέρουν μείωση στην αντίληψη της ποιότητας της φιλίας και στη διάθεση των άλλων για κοινωνική συναναστροφή με τα συγκεκριμένα πρόσωπα.
Για την έρευνα χρησιμοποιήθηκαν 300 φωτογραφίες από 60 γυναίκες, οι οποίες υπέστησαν διαφορετικά επίπεδα επεξεργασίας: 0%, 25%, 50%, 75% και 100%. Στους συμμετέχοντες ζητήθηκε να αξιολογήσουν τόσο την ελκυστικότητα όσο και κοινωνικές παραμέτρους των ατόμων που απεικονίζονταν. Τα ευρήματα δείχνουν ότι μέτρια επεξεργασία οδηγεί στη μέγιστη αύξηση της ελκυστικότητας. Ωστόσο, όταν η επεξεργασία είναι υπερβολική, η φωτογραφία παύει να θεωρείται πιο ελκυστική σε σχέση με την αυθεντική της εκδοχή. Επιπλέον, η προσθήκη σημάνσης «επεξεργασμένο» σε μια εικόνα επιφέρει σημαντική πτώση στις αντιλήψεις για την ποιότητα φιλίας και την απόλαυση της συναναστροφής, χωρίς να επηρεάζεται ιδιαίτερα η εκτίμηση για την εμφάνιση.
Αμφιλεγόμενες οι κοινωνικές επιπτώσεις της ψηφιακής επεξεργασίας
Για πρώτη φορά εξετάζεται τόσο συστηματικά η σχέση των ψηφιακά τροποποιημένων εικόνων με την κοινωνική αντίληψη όσων τις δημοσιεύουν. Το ερευνητικό ενδιαφέρον αναζωπυρώνεται εν όψει των συζητήσεων για τη θεσμοθέτηση υποχρεωτικών σημάνσεων σε τέτοιου είδους φωτογραφίες. Η υπεύθυνη της μελέτης, δρ. Σάρα ΜακΚράκιν, επισημαίνει ότι παρόλο που η σημάνση μπορεί να θεωρηθεί ως μέτρο διαφάνειας και προστασίας της ψυχικής υγείας, ενδέχεται να έχει ανεπιθύμητο κοινωνικό αντίκτυπο για τους χρήστες που επιλέγουν να επεξεργαστούν τις εικόνες τους.
Η κοινωνική διάσταση της φωτογραφίας στα social media παραμένει ανεξερεύνητη σε βάθος, καθώς οι ψηφιακές εικόνες λειτουργούν όχι μόνο ως εργαλείο επικοινωνίας, αλλά και ως παράγοντας διαμόρφωσης της κοινωνικής αντίληψης και των σχέσεων ανάμεσα στους ανθρώπους. Η μελέτη πρόκειται να εμπλουτιστεί με μεγαλύτερο δείγμα και περισσότερα χαρακτηριστικά ατόμων, ώστε να κατανοηθούν καλύτερα οι επιπτώσεις των ψηφιακών εικόνων στην καθημερινή κοινωνική ζωή.
Τα ευρήματα αυτής της έρευνας αναδεικνύουν τα πραγματικά διλήμματα της σύγχρονης ψηφιακής εποχής, όπου η εικόνα γίνεται αντικείμενο διαχείρισης, αλλά και κοινωνικού σχολιασμού. Η νέα αυτή πραγματικότητα γεννά ερωτήματα για το τι σημαίνει σήμερα «αυθεντική διαδικτυακή ταυτότητα» και πόσο η δυναμική της ψηφιακής εικόνας διαμορφώνει την κοινωνικότητα και τις σχέσεις μας.
